De regels voor kredietverlening aan consumenten blijven van toepassing op telecombedrijven die telefoontoestellen op afbetaling aanbieden, meldt het ministerie van Financiën. De telecomsector is er niet in geslaagd een gedragscode voor te stellen die zowel voldoet aan de Europese regels voor consumentenkrediet als aan de mededingingswet. De voorstellen van de sector bleken in strijd met het mededingsrecht en het bleek niet mogelijk de bezwaren weg te nemen op een manier die in lijn zou zijn met Europese regels voor consumptief krediet, schrijft minister Jeroen Dijsselbloem aan de Tweede Kamer.
Mobiele operators die telefoons op afbetaling aanbieden, moeten zorgen dat ze voldoen aan de eisen van de Wet financiële transacties (Wft) en de bepalingen over consumentenkrediet. Zo moeten ze onder meer zorgen voor informatie over rentes en termijnen en kunnen aantonen dat verkoopmedewerkers over deskundigheid beschikken om consumenten te adviseren. Bij hogere leenbedragen is een toetsing bij het BKR verplicht.
Overleg over gedragscode blijft zonder resultaat
Na een aangenomen motie in de Tweede Kamer hebben operators met ACM en het ministerie maandenlang vertrouwelijk overlegd over een gedragscode en vrijwillige maatregelen als alternatief voor het Wft-regime. De deadline voor deze vrijstelling is enkele keren verschoven, van eind december naar eind februari, daarna nog enkele weken.
Het uitgangspunt in die gesprekken was dat het toestel in combinatie met het telecomabonnement in termijnen wordt betaald zonder dat daar rente of andere kosten voor worden gerekend. Dat is een vorm van 'zachte' kredietverstrekking die is uitgezonderd van de Europese richtlijn 2008/48/EG.
Om deze uitzondering vast te leggen, heeft de sector voorgesteld om altijd dezelfde toestelprijs te hanteren, onafhankelijk van de vraag of een consument de telefoon ineens betaalt, vooraf, of in 12 of 24 maanden. De consequentie daarvan is dat operators geen kortingen of promoties meer kunnen verstrekken, terwijl dat nu heel gebruikelijk is. ACM heeft gewezen op mogelijk beperkende effecten op de mededing. Die twee doelstellingen, concurrentie en een vaste toestelprijs, zijn onverenigbaar, stelt het ministerie van Financiën.
Dat schrijft verder dat de AFM de komende maanden zal op treden om een eind te maken aan de huidige 'gedoogsituatie' waarin de sector de maatregelen uit de Wft niet heeft ingevoerd. Dijsselbloem benadrukt het belang dat de Europese richtlijn dient, namelijk het bestrijden van overkreditering.
Sector vestigt hoop op Tweede Kamer
De sector reageert teleurgesteld dat het overleg na maanden intensieve gesprekken is gestrand op één geschilpunt. ACM heeft de door de operators voorgestelde ‘robuuste’ gedragscode goedgekeurd, melden KPN, Tele2, T-Mobile, Vodafone en Ziggo in een gezamenlijke brief aan de Tweede Kamer.
Een woordvoerder van T-Mobile voegt daaraan toe dat de aanbieders de aanvankelijke bezwaren van de ACM hebben ondervangen met een gewijzigd voorstel. In de brief van het ministerie van Financiën staat letterlijk "bij aanvang van de gesprekken". Dat eerste voorstel stuitte kennelijk op bezwaren van ACM, maar daarna zijn er andere voorstellen gedaan, blijkt uit het verloop van de onderhandelingen en de verschoven deadlines. Hoe die onderhandelingen verder zijn gelopen, wordt niet inhoudelijk toegelicht. ACM wilde niet inhoudelijk reageren.
Het ministerie schrijft dat "het verstrekken van kortingen (of beloningen) aan consumenten die minder op afbetaling kopen, onvermijdelijk tot de conclusie leidt dat de consument die krediet neemt per saldo meer voor het toestel betaalt."
De operators erkennen dat er plannen waren om consumenten te belonen als ze een aanbetaling doen en dus minder krediet nemen. De operators stellen dat er in dat geval sprake is van een korting die geen onderdeel is van het gedeelte rente en aflossing. De kredietcomponent zou in alle gevallen gelijk zijn, gebaseerd op de gemiddelde marktprijs, legt een woordvoerder van Vodafone uit. De onderhandelingen met het ministerie zijn echter hierop gestuit, tot teleurstelling van alle aanbieders.
De aanbieders zijn met name teleurgesteld, omdat de voorgestelde gedragscode op een aantal punten verder gaat dan de vereisten uit de Wft, blijkt uit de gezamenlijke brief en reacties van betrokkenen. Zo hebben de operators voorgesteld om gezamenlijk en in overleg met het BKR een kredietwaardigheidstoets te doen.
De gedragscode bevat een aantal regels die heel specifiek zijn uitgewerkt voor mobiele telecom, zoals een sectoraal maximum aan kredietverstrekking en voorlichting over alle kosten in een contract. Ook zou een consument geen nieuw contract kunnen afsluiten als er ergens anders nog een onbetaald is. Daaraan gekoppeld zit een fraudedesk die 'loverboy-praktijken' signaleert met onder dwang afgesloten contracten. Hierin gaat de voorgestelde zelfregulering verder dan de eisen in de Wft, stellen de aanbieders.
De sector roept de Tweede Kamer op om de juridische mogelijkheden alsnog te benutten, zodat de beoogde Gedragscode alsnog op korte termijn kan worden ingevoerd, met de specifieke maatregelen die de sector heeft voorgesteld.
