Het debat over ‘net neutrality’, tot dusverre vooral een Amerikaanse aangelegenheid, is overgeslagen naar Europa. De Britse Minister van Communicatie, Ed Vaizey, heeft in een toespraak gezegd dat ISP’s meer vrijheid moeten hebben in het prioritiseren van verkeer. De BBC, in het VK één van de populairste spelers op het web dankzij de iPlayer (catch-up TV), protesteert bij monde van Erik Huggers, de Nederlandse baas van de unit BBC Future Media & Technology. De BBC laat weten een applicatie te zullen ontwikkelen die de eindgebruiker laat zien of zijn ISP het verkeer afknijpt. En ISP’s betalen om de iPlayer prioriteit te geven boven andere diensten wordt hoogst onwaarschijnlijk genoemd.
Nu is de discussie over net neutrality (NN) buitengewoon complex. Zelfs een definitie van het begrip leidt vaak tot onenigheid. Maar in essentie komt het erop neer dat de ISP alle diensten en applicaties gelijk behandelt. Als ISP’s mogen afknijpen (‘throttling’), prioritiseren of zelfs blokkeren, dan kan een ‘conflict of interest’ ontstaan indien een aanbieder die met de ISP gelieerd is voorrang krijgt boven andere aanbieders. Maar ook als er geen conflict is, kan prioritiseren ongewenste gevolgen hebben. Aanbieders met diepere zakken (zoals Google) zullen het dan altijd winnen van aanbieders die dat niet hebben, met name start-ups. En daarmee komt de innovatie in gevaar. De tegenstanders van NN voeren vervolgens het argument aan dat het de abonnee altijd vrij staat een andere ISP te kiezen, maar dat lijkt geen realistisch argument. De consument is nu eenmaal inert en bovendien maakt breedband tegenwoordig steeds vaker deel uit van een triple play. En wat moet je doen als de ene dienst van topkwalitiet is bij ISP X en de andere bij ISP Y?
Aan de wortel van de kwestie ligt de populariteit van ‘flat fee’ en ‘unlimited’ pakketten, gecombineerd met hevige concurrentie. ISP’s hebben daardoor hun ‘pricing power’ verloren. Zij wenden zich vervolgens tot de aanbieders van ‘over-the-top’ diensten (zoals Google) om financieel bij te dragen, maar dat lijkt volstrekt onterecht. Google, maar ook Apple en Facebook, doen al grote investeringen in infrastructuur, inclusief datacenters, en betalen dus al om hun content beschikbaar te stellen. Het is en blijft een taak van de ISP om zich tot zijn abonnee te wenden als er meer geld verdiend moet worden. Met het gemak waarmee tegenstanders van NN stellen dat abonnees dan maar een andere ISP moeten zoeken, kan ook gezegd worden: als de breedbandinkomsten te laag zijn en de kosten niet dekken, dan verhoog je toch gewoon de eindgebruikerstarieven?
In de VS kreeg het debat in augustus 2010 een extra dimensie toen Google (!) en Verizon gezamenlijk de FCC meenden te moeten adviseren op het onderwerp. In grote lijnen kwam het hierop neer: NN moet niet van toepassing zijn op mobiele netwerken en wat vaste netwerken betreft moeten ‘managed services’ ervan uitgesloten worden. Google TV komt in dit scenario terecht in het breedbandspectrum en de eigen TV- en videodiensten van Verizon worden dan in een beschermd stuk spectrum aangeboden.
NN is een gevoelig politiek onderwerp, waarbij telecomoperators al hun lobby-power inzetten. De dagen dat NN overboord gezet werd onder verwijzing naar illegale peer-to-peer filesharing zijn zo’n beetje voorbij, want (legale) videotoepassingen overvleugelen P2P nu. Operators verwijzen daarom niet langer naar het illegale karakter van een groot deel van het internetverkeer, maar naar netwerkcongestie. Of en waar congestie optreedt, is echter de vraag. In algemene zin is het redelijk ISP’s toe te staan aan ‘traffic management’ te doen, maar de vraag is dan nog op welke manier dat neutraal kan geschieden. Duidelijk is wel dat prioritiseren niet helpt: daardoor neemt immers het internetverkeer niet af. De voorstanders van NN mogen in hun handen knijpen dat zij de BBC aan hun zijde hebben, want als het om ‘pricing power’ en marktmacht gaat, dan is dat een partij om rekening mee te houden.
