Opta heeft de verschillende deelmarkten in de Nederlandse telecomindustrie geanalyseerd en de conclusies vertaald in een reguleringsvisie voor de periode 2012 tot en met 2014. De voornaamste conclusie is dat de elektronische communicatiemarkten zo snel digitaliseren, dat er op dit moment in Nederland sprake is van een concurrerende markt voor de consument. Daardoor kan regulering voor televisie niet slagen voor de strenge toets van de Europese Commissie. Bij de dynamiek in de markt past een terughoudende opstelling.
Dat is althans het beeld dat Opta in zijn openingsparagrafen van zijn reguleringsvisie schetst. In het vervolg wordt echter duidelijk dat KPN, net als in voorgaande jaren, op een heel aantal deelmarkten onveranderd dominant en marktbepalend is. En dat Opta niet verwacht dat deze positie in de nabije toekomst verandert, ongeacht de marktontwikkelingen en de toenemende invloed van externe partijen als Google en Apple.
Opta concludeert dat de wholesalemarkt voor ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk niet daadwerkelijk concurrerend is en dat KPN op deze markt beschikt over AMM. Hetzelfde geldt voor de markten voor vaste telefonie, wholesale breedbandtoegang en huurlijnen. Op deze vlakken wordt KPN in meer of mindere mate verplichtingen opgelegd.
Opta geeft aan dat de analyses en de marktontwikkelingen dit keer hebben geleid tot minder regulering. Dit zal wellicht door met name KPN als positief worden ervaren, maar het feit dat er hier en daar minder verplichtingen worden opgelegd komt in de eerste plaats omdat de markt op die plaatsen concurrerender is geworden en de potentiële AMM dus marktaandeel verloren heeft. Voor KPN zijn er minder verplichtingen op het gebied van:
- Enkelvoudige gesprekken (vaste telefonie – ODF FTTH/MDF/SDF access) waar de tariefregulering is komen te vervallen. Op dit gebied ziet Opta een sterkere aanwezigheid van kabelaanbieders en een verdergaande transitie naar digitale telefonie.
- De lage kwaliteit wholesale breedbandtoegang (ODF-FTTO access) waar alle bestaande verplichtingen zijn ingetrokken. Opta concludeert dat de markt voor lage kwaliteit wholesale breedbandtoegang concurrerend is in aanwezigheid van de voorgestelde regulering van ontbundelde toegang en de concurrentiedruk vanuit de kabel.
- De hoge kwaliteit wholesale breedbandtoegang en huurlijnen (ODF-FTTO access). Ten opzichte van de regulering van 2008 worden de verplichtingen op dit vlak beperkt tot toegang, non-discriminatie en transparantie en tevens beperkt tot KPN’s kopernetwerk.
Voor KPN dus minder verplichtingen, maar ook UPC en Ziggo worden minder gereguleerd. Door de toegenomen digitalisering is er minder behoefte aan analoge televisie en bovendien heeft de upgrade van het kopernetwerk van KPN tot gevolg dat KPN zelf, maar ook alternatieve aanbieders als Tele2 beter in staat zijn om een concurrerend ‘multi-room’ televisieaanbod te doen. Hierdoor is wederverkoop van een analoog pakket niet langer noodzakelijk om ‘derde partijen een uitgangspositie te geven in de ontwikkeling naar een gebundelde markt van digitale telefonie, internettoegang en digitale televisie.’ Opta geeft aan dat de consument in de praktijk bewijst dat er toenemende marktwerking is door over te stappen. Dit resulteert in dalende marktaandelen van kabelaanbieders en in dalende tarieven voor met name bundels. Opta zal op basis van deze ondervindingen geen regulering aan UPC en Ziggo opleggen.
De resultaten van de analyses worden de komende acht weken voor een reactie aan de markt voorgelegd. Het is van mening dat het KPN beloont voor de positieve ontwikkelingen en tevens alternatieve aanbieders een duurzaam perspectief geeft. Dat het de regulering echter niet zonder slag of stoot zal kunnen doorvoeren, spreekt voor zich, zo leert de ervaring.
KPN zal de verlichte regulering dankbaar in ontvangst nemen, maar zal tegelijkertijd ageren tegen de conclusie dat er voldoende concurrentie op het vlak van televisie is. Omdat het zelf – al dan niet verplicht - in zijn netwerken investeert en zodoende derden digitale televisie kan laten aanbieden, worden de kabelbedrijven geen verplichtingen opgelegd. Graag zou KPN zien dat de kabelbedrijven hun netwerken moeten openstellen, net als KPN al lang geleden heeft moeten doen.
Er mogen ook reacties vanuit de hoek van de zakelijke aanbieders verwacht worden. Deze spelers vinden de gang van zaken met betrekking tot overheidscontracten (OT2010) en de contractaanpassingen van KPN voor zakelijke klanten onrechtvaardig. In de huidige regulering zien zij niet terug dat dit in de toekomst voorkomen kan worden.
Kortom: minder regulering zal leiden tot minder protest, maar er blijven pijnpunten die ook de komende jaren tot slepende reguleringsprocedures kunnen leiden. En met de versnelde digitalisering van telecommunicatiemarkten wordt de kans op verouderde regulering alleen maar groter.
