Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat streeft naar begin 2020 om de Multibandveiling te houden. Dat is weliswaar iets opgeschoven, want tot nu toe was de planning ‘eind 2019, mogelijk iets later’. Het is echter nog steeds totaal onrealistisch. Staatssecretaris Mona Keijzer vergist zich een jaar.
Vlak voor de vakantie heeft de Tweede Kamer gesproken over telecom en 5G, nadat op 11 juni de Nota Mobiele Communicatie was verschenen. Tijdens het 5G-overleg in de Tweede Kamer op 4 juli gaf Mona Keijzer aan wat de volgende tussenstap wordt in de aanloop naar de veiling: er wordt naar gestreefd om in september of oktober de veilingregeling te publiceren. De veiling zal dan begin 2020 worden gehouden.
EZK bedient zich van taalkundige trucs en gaat de vraag uit de weg: "wat noem je een veiling?". Voor de markt is de veiling niet een doel, maar een middel. Operators willen de spectrumvergunningen in handen hebben, want dan pas kunnen ze diensten leveren. Maar dat kan nog wel een jaartje langer duren.
Vertraging in Nota is evident
EZK doet nog steeds alsof er geen vertraging is, maar die is er wel: De Nota Mobiele Communicatie van juni 2019 is geen nieuw document. Hij is gebaseerd op de nota die in januari 2017 werd gepresenteerd als concept. De normale planning was om hem in de zomer van 2017 af te ronden.
Eind maart en eind april dit jaar heeft EZK de publicatie van de Nota uitgesteld, met als argument dat er meer onderzoek nodig is naar de te verwachten opbrengst van de veiling. Dat onderzoek is nog steeds niet af, meldde Keijzer aan de Tweede Kamer. Hoe kan de Nota dan af zijn?
Het streven is erop gericht om in september of oktober de veilingregeling te publiceren. Ook hier wordt de Kamer met een kluitje in het riet gestuurd. Want wat is publiceren? Ten eerste zit er nogal wat marge in ‘september of oktober’. Wordt het 1 september of 31 oktober, als die planning überhaupt al gehaald wordt.
De 3,5 GHz-band weegt mee
Deze Multibandveiling is namelijk niet de enige veiling die zal worden gehouden. De eerste veiling omvat 700 MHz, 1400 MHz en 2100 MHz. Voor de uitrol van 5G zit 700 echter gekoppeld aan 3,5 GHz. Die band voor 5G moet in een tweede, afzonderlijke veiling worden gegoten. Voor de operators is het belangrijk om te weten waar ze aan toe zijn. Dat dat tijd moet kosten, is niet eens het grootste probleem, omdat de bestaande gebruikers nog tot september 2022 rechten hebben. De 5G-diensten komen nog niet meteen.
Dat 3,5 GHz-spectrum is überhaupt nog een vraagteken. Het wordt nu in Burum gebruikt door de inlichtingendiensten AIVD en MIVD. In het overleg op 4 juli steunde de hele Tweede Kamer de argumenten voor staatsveiligheid, inclusief een verzoek om geen onomkeerbare stappen te nemen die de staatsveiligheid betreffen. Dat de Kamer daarmee eigenlijk tegen 5G stemt, belooft wat.
Bovendien is de publicatie van de veilingregeling het startpunt van een openbare consultatie. Hoe lang die gaat duren, is niet bekend, maar drie maanden is wel het minimum. De overheid geeft bedrijven een harde deadline om te reageren op een consultatie, maar geeft zichzelf een boterzachte deadline om de reacties te verwerken. Mogelijk moeten de Nota Mobiele Communicatie en de veilingregelingen worden aangepast en dat kost tijd. Tegenvallers zijn in deze fase eerder regel dan uitzondering.
Ná die consultatie komen de definitieve Nota en de definitieve veilingregeling. In het gunstigste geval is dat tussen 1 december 1 februari, maar dat is eigenlijk al niet doen. In het hoge scenario komt daar nog een aantal maanden bij en zitten we in het tweede kwartaal van 2020 en mogelijk zelfs in het derde kwartaal. Dat kan je niet meer ‘begin 2020’ noemen.
Na die veilingregeling zat/zit nog een jaar
De definitieve Nota en veilingregeling zijn een mijlpaal, maar niet de eindstreep. Ze komen aan het begin van een traject in het bestuursrecht. Er zitten een aantal vaste stappen in de aanloop naar de veiling zelf. EZK doet daar bewust vaag over, door te zeggen ‘het is afhankelijk van gemaakte keuzes’. Maar daarmee kan niet gezegd worden dat het geen tijd kost. De bedrijven krijgen de tijd om zich voor te bereiden. Ze gaan belangrijke strategische keuzes maken en wellicht miljarden euro’s uitgeven.
Het is ondenkbaar dat de MNO’s niet de tijd wordt gegund om dat voor te bereiden. De Multibandveiling van 2012 is daarvoor nog steeds het beste vergelijkingsmateriaal. De belangrijke data zijn hier al eens onder elkaar gezet. Toevallig werd de definitieve veilingregeling gepubliceerd op vrijdag 6 januari 2012, dus deze route begon in week 1 op de jaarkalender:
Veilingregeling: week 1 van 2012
De inschrijving opent: week 16
De inschrijving sluit: week 29
Start veiling: week 45
Einde veiling: week 50
Vergunningen: week 1 van 2013
Keijzer spreekt tegen de Tweede Kamer de verwachting uit dat veilingregeling begin 2020 klaar is. Niet alleen is dat al twijfelachtig, gezien de lange reeks vertragingen en die Gordiaanse knoop in Burum. Keijzer laat nog onvermeld dat er na 'de veilingregeling' nog een heel jaar achteraan kwam.
