Op 31 oktober begint de langverwachte veiling van een groot deel van het Nederlandse mobiele spectrum. De veiling met vijf deelnemers speelt zich achter gesloten deuren af.
Het Agentschap Telecom (AT) veilt spectrum in vijf verschillende banden (zie tabel). Alle kavels (behalve F) hebben een grootte van 1x5 MHz ongepaard of 2x5 MHz gepaard spectrum. De 800 MHz-band en het deel van de 2,6 GHz-band zijn nog niet in gebruik.
Twee van de zes blokken in de 800-band zijn gereserveerd voor nieuwkomers: KPN, Vodafone en T-Mobile mogen daar niet op bieden. Oorspronkelijk was er ook een reservering van 2x5 MHz in de 900-band, maar daar waren geen aanvragers voor. Dat bandje is toegevoegd aan de C-vergunningen.
De 900- en 1800-banden zijn het bestaande spectrum van de drie operators. De twee E-vergunningen zijn het UMTS-spectrum van Telfort, dat door KPN is ingeleverd. Ze lopen in 2017 af, net als alle andere UMTS-vergunningen.
Het ongepaarde spectrum F, G en H is overgebleven uit de 2,6 GHz-veiling van 2010 en komt nu opnieuw onder de hamer. Vergunning F bestaat uit twee afzonderlijke bandjes in de 1900 en 2000 MHZ-banden. H wordt niet zelfstandig geveild, maar wordt gratis toegekend aan de winnaar van het laatste blok van vergunningen G.
De looptijd van de nieuwe vergunningen is tot 2030. Ze zijn volgens de planning op 1 januari beschikbaar, met uitzondering van C en D. Die zijn op zijn vroegst aan het eind van het eerste kwartaal beschikbaar.
Het lage (<1000 MHz) spectrum heeft de hoogste reserveprijzen, van 35 miljoen euro respectievelijk 28,9 miljoen euro per vergunning. De economische waarde van de overige blokken wordt veel lager geschat.
| Vergunning | band | MHz beschikbaar | aantal verg. | reserveprijs |
| A1 | 800 | 20 | 2 | 35.000.000 |
| B | 800 | 40 | 4 | 35.000.000 |
| C | 900 | 70 | 7 | 28.900.000 |
| D | 1800 | 140 | 14 | 4.125.000 |
| E | 2100 | 20 | 2 | 810.000 |
| F | 1900 | 14,8 | 2 | 590.000 |
| G | 2600 | 50 | 10 | 585.000 |
| H | 2600 | 5 | 1 | - |
Deelnemers
Er zijn vijf partijen toegelaten tot de veiling. De deelnemers hebben tot en met 16 juli de tijd gehad om hun aanvraag in te dienen. Vooraf hebben de deelnemers kenbaar gemaakt welke vergunningen ze zouden willen hebben. Die aanvraag is door het Agentschap Telecom gebruikt om de noodzaak tot veilen te kunnen bepalen en om de hoogte van de waarborgsom vast te stellen. De waarborgsom is afhankelijk van het type vergunning en bedoeld om niet-serieuze bieders buiten de deur te houden.
Er zit geen maximum aan de hoeveelheid spectrum waarop een deelnemer mag bieden. In theorie kan één deelnemer alle beschikbare frequenties opkopen, al is dat scenario economisch gezien onwaarschijnlijk.
De identiteit van de vijf deelnemers is niet vooraf bekendgemaakt. Er zijn ‘enkele’ nieuwkomers. Strikt genomen kan daaruit niet worden geconcludeerd dat KPN, Vodafone en T-Mobile meedoen – maar dat is wel het meest aannemelijk. Wie dan de twee nieuwkomers zijn, is niet bekend.
Veiling in drie ronden
De veiling wordt gehouden met een speciaal softwarepakket. Alle deelnemers loggen in op een beveiligde server, vanuit hun eigen hoofdkantoor. Voor noodgevallen is er een fax. De veiling bestaat uit drie fasen: de primaire biedronde, de aanvullende biedronde en de toewijzingsbiedronde.
In de primaire ronde bieden de deelnemers op combinaties van verschillende vergunningen. In het begin van de veiling is de vraag groter dan het aanbod. Elke nieuwe ronde verhoogt de veilingmeester de prijs van de kavels, totdat vraag en aanbod in balans komen.
De primaire biedronde heeft als functie dat de deelnemers een indruk krijgen van de onderlinge verhoudingen en de prijzen die men bereid is te betalen.
Elke vergunning heeft daarnaast een bepaalde rekenkundige waarde, uitgedrukt in een vast aantal activiteitspunten. Als de prijs van een vergunning hem te hoog wordt, kan een deelnemer zijn punten verschuiven naar een andere vergunning. Een deelnemer kan zijn activiteitsniveau alleen gelijk houden of verlagen, niet plotseling verhogen. Dit is gedaan om te zorgen dat de veiling in een richting verloopt en deelnemers geen informatie achterhouden.
De prijsvorming in de primaire biedronde gaat net zo lang door tot de vraag gelijk is gekomen aan het aantal beschikbare vergunningen. Op dat moment eindigt de primaire biedronde. Een bod dat in de primaire ronde is gedaan, blijft geldig, ook in de aanvullende ronde.
Vervolgens
De aanvullende biedronde begint minstens twee werkdagen later. Hij telt één ronde. Daarin brengen alle overgebleven deelnemers nogmaals hun biedingen uit. De prijzen per vergunning mogen niet lager zijn dan in de primaire ronde.
Deelnemers mogen verschillende combinaties maken, bijvoorbeeld met een verschillende mix van laag en hoog spectrum. Uit al die verschillende voorstellen berekent de software de winnende combinatie. Dit is de combinatie waarin zo veel mogelijk spectrum wordt vergund, tegen een zo hoog mogelijke opbrengst.
Na deze twee ronden zijn de vergunningen verdeeld, maar is de onderlinge volgorde van de vergunningen in elke frequentieband nog niet bepaald. Daarvoor is de toewijzingsbiedronde.
Deelnemers kunnen daarin bieden op een specifieke plaats in het spectrum. KPN, Vodafone en T-Mobile hebben er belang bij om min of meer hun eigen frequenties terug te kopen in de 900- en 1800-banden, omdat ze die immers ook in gebruik hebben.
Het is echter te verwachten dat deze ronde niet lang zal duren en dat de prijzen niet veel zullen stijgen.
Het ministerie streeft ernaar om de nieuwe vergunningen per 1 januari 2013 te laten ingaan. Dat geldt echter niet voor de vergunningen in de 900- en 1800-banden. Dat zijn bestaande vergunningen die nog lopen tot 26 februari 2013. Bovendien kunnen ze worden verlengd, indien operators meer tijd nodig hebben om hun netwerken aan te passen. De exacte datum kan daarom pas na de veiling worden bepaald.
Tijdsverloop
De veiling begint op woensdag 31 oktober. Elke veilingronde duurt minstens 10 minuten en maximaal 2 uur, maar het AT gaat uit van 45-60 minuten, met minstens een kwartier pauze tussen twee ronden. Elke fase wordt gescheiden door twee hele werkdagen.
Vooraf is niet te voorspellen hoeveel ronden er nodig zijn in de primaire ronde. Fase 2 en 3 van de veiling zijn waarschijnlijk dezelfde dag afgelopen.
De primaire ronde kan in principe op 31 oktober afgelopen zijn. De aanvullende biedronde begint in dat geval op maandag 5 november. De toewijzingsbiedronde kan op woensdag 7 november beginnen en eindigen. Nogmaals: dit is het snelst denkbare scenario.
Aan het eind van de tweede fase maakt de minister van EL&I bekend wie de winnaars zijn van de veiling. Na afloop van de derde ronde maakt hij de totaalprijzen van de veiling bekend. Naar het er nu uitziet, valt de veiling samen met de installatie van het nieuwe kabinet. Wordt het een snelle veiling, dan hamert Maxime Verhagen af, anders zijn opvolger, Henk Kamp.
