Er ontwikkelt zich zo langzamerhand een ware soap rondom de aanbesteding van het cluster vaste telefonie voor overheidsorganisaties door projectorganisatie OT2010. Deze organisatie is namens alle ministeries, veel gemeenten en andere overheidsorganen, verantwoordelijk voor de openbare aanbesteding van telecommunicatiediensten.
Het doel van het bundelen van aanbestedingen voor alle overheidsorganen is het verlagen van de kosten voor communicatiediensten. Nu de aan KPN gegunde maar weer afgenomen cluster vaste telefonie van de rechter toch niet aan rivaal Tele2 gegund mag worden, moet er weer opnieuw een openbare aanbesteding komen. Daarmee loopt het traject vaste telefonie forse vertraging op en komen de gewenste kostenbesparingen in gevaar. De staat kijkt nu of het deze schade op KPN kan verhalen. De kans is groot dat er straks vooral verliezers zijn.
Vier clusters (vast, mobiel, inbound en mobiele devices) werden najaar 2010 al gegund, maar het cluster vaste telefonie werd het onderwerp van een ware titaantjesstrijd. KPN kreeg het contract, Tele2 vond de gang van zaken niet eerlijk (KPN had interne wholesale-korting bedongen die pas direct voorafgaan aan het einde van de inschrijving voor de aanbesteding openbaar werd gemaakt) en stapte naar Opta. Deze toezichthouder stelde op 24 november Tele2 in het gelijk maar wees een handhavingsverzoek af. Dit omdat de geconstateerde overtreding van de non-discriminatieverplichting al was geëindigd (30 juli) voorafgaand aan de klacht en optreden ertegen niet langer mogelijk was.
Wel vond Opta dat er nader onderzoek zou volgen omdat er inderdaad sprake was van een overtreding door KPN.
Daarop besloot projectorganisatie OT2010 om de gunning van het contract vaste telefonie te schrappen en in plaats hiervan de aanbesteding aan Tele2 Nederland te gunnen. KPN stapte vervolgens naar de voorzieningenrechter. Weliswaar was volgens KPN de wijze waarop men de korting gecommuniceerd had, onhandig, maar niet meer dan een ongelukkige samenloop van omstandigheden. De aanbesteding zou hierdoor niet zijn beïnvloed. Op 11 januari bleek dat de rechter KPN in het gelijk stelde. Volgens de rechter had de Nederlandse Staat (in de vorm van de projectorganisatie) een uitsluitingsgrond voor KPN gehanteerd die niet vooraf kenbaar was gemaakt. Het beroep daarop door de staat was onrechtmatig. Daarmee lag de openbare aanbesteding weer volledig open.
De Staat gaat nu in hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Den Haag. Het cluster Vast wordt voorwaardelijk heraanbesteed en is nu weer open voor elke aanbieder van vaste telefonie. Dit kan KPN zijn of Tele2, maar ook een derde partij. De heraanbesteding wordt echter weer ingetrokken als de rechter in het hoger beroep een uitspraak doet die het alsnog mogelijk maakt om op basis van de oorspronkelijke aanbesteding rechtmatig te gunnen (aan Tele2). Een dergelijke voorwaardelijke (her)aanbesteding is zeldzaam, maar noodzakelijk om verdere vertraging in het cluster Vast tot een minimum te beperken. OT2010 onderzoekt of het schade kan verhalen op KPN. De aanbesteding van vaste telefonie voor de overheid loopt namelijk een nog onbekende vertraging op, waardoor het Rijk langer in het bestaande contract (met KPN) zit. Daardoor loopt het de lagere tarieven uit de nieuwe aanbesteding mis.
Oordeelt de rechter in hoger beroep in het nadeel van OT2010, dan blijft het resultaat van de nieuwe aanbesteding staan. Hoe groot is echter de kans dat KPN deze heraanbesteding wint? KPN heeft OT2010 behoorlijk tegen zich in het harnas gejaagd. De projectorganisatie denkt zelfs na over of het eventuele schade – veroorzaakt door het langer vastzitten aan het bestaande contract vaste telefonie met KPN – op KPN kan verhalen. Lange tenen mogen geen rol spelen als het om kostenbesparingen gaat, maar dit zal in de praktijk toch gebeuren. En zelfs al wint KPN de heraanbesteding door opnieuw onder Tele2 te zitten, dan nog is het afwachten. Want de rechter kan in hoger beroep ook in het voordeel van OT2010 oordelen. En dan krijgt als het aan OT2010 ligt, Tele2 alsnog het contract.
Kortom, de prijs van de grote verliezer gaat waarschijnlijk naar KPN. De tweede prijs gaat naar de overheid, die zijn besparingen ziet dalen. Slechts Tele2 Nederland heeft er alleen bij te winnen. Het had het contract vaste telefonie niet, de ergste uitkomst kan zijn dat dit zo blijft.
