KPN en Eurofiber hebben gelijk gehaald in hun rechtszaken tegen ACM over de regulering voor de markt van zakelijk glasvezel. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) schrapt een kernelement van de regulering, namelijk de near-net verplichting in het marktbesluit HKWBT/HL van 28 december 2012.
ACM had opgelegd dat KPN zijn glasvezelnetwerk moet uitbreiden met nieuwe adressen, op het moment dat een wholesale afnemer zoals Tele2 of Vodafone daarom verzoekt. Ook als daarvoor graafwerkzaamheden noodzakelijk zijn tot 250 meter vanaf een bestaande route.
Zowel KPN als Eurofiber vonden dat een te zware eis. Deze near net-verplichting was al medio 2013 door de rechter opgeschort in een voorlopige voorziening.
Het Europees Hof van Justitie staat de near-net verplichting als zodanig toe, blijkt uit de jurisprudentie over het FttH-netwerk van TDC in Denemarken. Er zijn echter ook verschillen. Het CBb vindt die verplichting in Nederland niet passend. ACM heeft niet voldoende aangetoond dat KPN's schaalvoordeel deze regulering noodzakelijk maakt.
Multi-site en FttO
In een eerdere procedure is het marktbesluit FttO vernietigd. Hierin speelde het multi-site argument een grote rol: de vraag of KPN door zijn betere landelijke dekking ook beter in staat is om zakelijke klanten binnen te halen die meer dan één kantoor hebben.
Vodafone en Tele2 betogen dat andere glasvezelaanbieders, bijvoorbeeld Eurofiber, veel minder dekking kunnen bieden voor multi-site klanten.
In het FttO-vonnis is het multi-site karakter al in belangrijke mate gerelativeerd, met als uitkomst dat de FttO-regulering voor KPN werd geschrapt. Dat werkt door in dit besluit voor HKWBT/HL. De near-net verplichting was namelijk opgelegd via ODF, glasvezel dus.
Alle overige beroepsgronden van KPN en Eurofiber tegen onderdelen van het besluit zijn vernietigd. Ook de beroepen van Tele2 en Vodafone zijn afgewezen. De overige verplichtingen uit het marktbesluit voor KPN's kopernetwerk zijn gehandhaafd. Deze verplichtingen zien op het leveren van wholesalediensten op metro-niveau of, lokaal niveau voor traditionele diensten.
Het vonnis is definitief.
Reacties ACM en marktpartijen
ACM meldt in een reactie blij te zijn dat het marktbesluit definitief is geworden en ziet daarin steun voor haar marktafbakening en dominantieanalyse over KPN. De regulering voor het kopergedeelte van het besluit is gehandhaafd, benadrukt ACM.
Dat de regulering voor glasvezel is vernietigd, is teleurstellend, maar ook niet onverwacht, gezien het eerdere vonnis over FttO. In het HKWBT-besluit zat ook een gedeelte glasvezel: niet alleen de ODF near-net verplichting, maar ook wat WEAS en dark fiber.
ACM beraadt zich nog op de gevolgen van dit vonnis voor de twee nieuwe besluiten die in voorbereiding zijn. ACM is eind 2014 begonnen aan het voorwerk voor nieuwe besluiten voor zowel HKWBT als FttO. Het concept-besluit FttO wordt naar verwachting in het najaar geconsulteerd.
De analyse van de zakelijke markt voor koper lag stil in afwachting van deze uitspraak. De tekst is niet voor december te verwachten.
KPN laat weten blij te zijn met het besluit. “Het CBb is meegegaan met onze argumentatie dat het niet passend is om gezien de structuur en ontwikkelingsfase van de markt voor zakelijk glasdiensten, KPN verplichtingen op te leggen. We beschouwen dit als een belangrijke uitspraak, en gaan er van uit dat de ACM met deze uitspraak rekening zal houden bij de nieuwe marktanalyse voor deze markt, die voor 2016 op de agenda staat.”
Vodafone reageert teleurgesteld. "Helaas is het CBb niet overtuigd van de noodzaak om het zakelijke glasvezelnetwerk van KPN te reguleren. De vernietiging van deze regulering vermindert de concurrentie op de zakelijke glasvezelmarkt", mailt een woordvoerder. ACM werkt aan nieuwe marktbesluiten. "Dit biedt hen de kans om opnieuw vast te stellen dat regulering van zakelijk glas echt noodzakelijk is."
Eurofiber
Eurofiber laat in een reactie weten blij te zijn met de uitspraak. General Counsel Gijs Phoelich legt uit dat Eurofiber van begin af aan kritiek had op ACM’s analyse van de concurrentieverhoudingen op FttO. “ACM heeft dat stuk niet goed genoeg onderzocht, want wij zien andere dingen in de markt. De opgelegde verplichtingen vonden we te zwaar, met name de near-net verplichting.”
Eurofiber zegt dat het niet goed is voor de markt als een wholesale afnemer van KPN op verzoek glasvezel kan laten aanleggen tegen vastgestelde tarieven. “Dat holt onze concurrentiepositie uit”.
Phoelich is minder te spreken over een ander deel van het vonnis, de weging van het risico op roofprijzen – lage tarieven waarmee KPN de concurrentie zou kunnen uitputten. Hij stelt dat ACM dat punt moet meenemen in de twee marktbesluiten die voor later dit jaar op stapel staan. “We vinden niet dat het per se zo is dat KPN niet gereguleerd moet worden op de zakelijke markt, maar beter”.
