Het kabinet hanteert een ‘landenneutrale’ aanpak op het gebied van 5G. Dat stelt minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid (JenV) in reactie op Kamervragen. Grapperhaus stelt dat een negatief advies van de AIVD en MIVD over gebruik van Huawei-apparatuur voor 5G-netwerken slechts onderdeel is van de risicoanalyse die de Taskforce Economische Veiligheid heeft uitgevoerd. Het hieruit voortgekomen advies wordt ook door de twee Nederlandse inlichtingendiensten onderschreven, stelt Grapperhaus.
De landenneutrale aanpak betekent volgens de minister dat elke leverancier – ongeacht land van herkomst – moet voldoen aan de ‘extra hoge eisen die worden gesteld aan leveranciers van diensten en producten in de kritieke onderdelen van de telecomnetwerken’. De AIVD (Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) en MIVD (Militiaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) hadden juist het advies gegeven gericht telecomapparatuur van bepaalde leveranciers uit bepaalde landen te mijden – zoals uit China of Rusland.
Angst voor spionage
Reden is onder meer de angst voor spionage door Chinese overheidsdiensten via achterdeurtjes die telecomleveranciers zoals Huawei en ZTE mogelijk verplicht moeten inbouwen in hun apparatuur. China zou een offensief cyberprogramma uitvoeren, gericht op onder meer spionage en het mogelijk infiltreren van communicatienetwerken voor mogelijke cyberaanvallen.
"De brief van de AIVD en de MIVD van februari 2019 is meegenomen en meegewogen bij de risicoanalyse van de Taskforce", aldus Grapperhaus. "Op basis van deze risicoanalyse worden verschillende maatregelen genomen, zoals ook gemeld aan uw kamer." De minister vindt deze maatregelen een adequaat antwoord op de dreiging vanuit landen als China, maar ook Rusland. Daarbij zijn deze maatregelen van toepassing op huidige en toekomstige (5G) telecomnetwerken in Nederland. De noodzakelijke aanscherpingen van de eisen die worden gesteld aan de veiligheid en integriteit van de mobiele telecommunicatienetwerken worden in nadere regelgeving vastgelegd en en nog najaar worden gepubliceerd.
Voor C2000, het landelijke communicatiesysteem voor hulpdiensten, zal Grapperhaus meer het advies van de inlichtingendiensten volgen. "De AIVD adviseert inzake C2000 om parallel aan de migratie te starten met een vervangingstraject waarbij de afhankelijkheid van landen met een offensief cyberprogramma gericht tegen Nederlandse belangen is geminimaliseerd. Ik neem dit advies over zoals aangegeven in mijn brief van 26 april jongstleden."
Grapperhaus vindt dat de veiligheid van C2000 en de veiligheid van 5G van elkaar verschillen en dus geen gelijke aanpak moeten hebben. "Hierbij hecht ik er aan om uw Kamer er op te wijzen dat de veiligheid van C2000 en 5G andersoortige vraagstukken zijn die om andersoortige oplossingen vragen en derhalve is een ander proces doorlopen."
Negeren negatief advies
In juli werd bekend dat Grapperhaus een negatief advies van de AIVD en MIVD over het gebruik van Huawei-apparatuur in de core (5G) netwerken van Nederlandse providers niet had opgenomen in de berichtgeving naar de Tweede Kamer. Hij had toen ook al besloten de adviezen vooralsnog niet over te nemen. Enkele uren na een publicatie hierover in de Volkskrant stuurde de minister het advies alsnog naar de Kamer.
In het advies noemden de veiligheidsdiensten het onwenselijk om hard- en software van Chinese leveranciers als Huawei toe te staan in de core-netwerken van Nederlandse telecomoperators. De diensten adviseerden ook om de reeds in gebruik zijnde Chinese apparatuur uit de kernnetwerken te halen.KPN liet eerder dit jaar weten Huawei alleen randapparatuur voor zijn nieuwe 5G-netwerk te laten leveren, zoals basisstations.
Extra veiligheidseisen
Begin juli liet de overheid weten dat het extra eisen oplegt aan telecomnetwerken om de risico's van buitenlandse spionage te beheersen. Dat schreef Grapperhaus destijds in een Kamerbrief, mede namens staatssecretaris Keijzer van EZK. Met het oog op de veiligheid en (spionage)risico's van toekomstige 5G-netwerken adviseert de overheid om extra eisen en beveiligingsmaatregelen op te leggen aan de levering en het gebruik van 5G-infrastructuur in Nederland.
Zeven ministeries, de AIVD en de MIVD hebben in april al een taskforce ingesteld voor meer onderzoek naar de veiligheidsaspecten van telecom in het algemeen en 5G in het bijzonder. KPN, VodafoneZiggo en T-Mobile-Tele2 hebben meegewerkt aan de analyse. De Tweede Kamer gaf in april aan strengere eisen te willen, maar de uitkomsten van de Taskforce af te wachten. Die uitkomsten werden in juni aan de Tweede Kamer voorgelegd.
