De diefstal van bedrijfsgegevens bij ASML past in een trend, schrijft de regering in antwoord op kamervragen vanuit de PvdA. De ministers Wiebes van EZK en Grapperhaus van Justitie en Veiligheid schrijven dat steeds meer landen zich richten op politieke en/of economische spionage. Het kabinet werkt aan een reeks maatregelen.
Oud-medewerkers van ASML in een Amerikaans kantoor hebben 'bedrijfsvertrouwelijke' software meegenomen naar een nieuw bedrijf, XTAL. Dit XTAL heeft vervolgens een klant van ASML (een Samsung-dochter) weggekaapt. Een Amerikaanse rechter heeft aan ASML een schadevergoeding van USD 845 miljoen toegekend.
ASML zegt dat haar klant weer terug is en dat deze zaak hiermee geen blijvende gevolgen heeft. Het incident was al in 2015. Het bedrijf heeft daarna tientallen miljoenen euro’s geïnvesteerd in beveiliging en aangescherpte procedures.
Geen buitenlandse inmenging bij ASML
De diefstal van bedrijfsvertrouwelijke gegevens betreft een ernstig incident bij ASML, schrijft minister Wiebes. Diefstal door (oud-)medewerkers is een al langer bestaand probleem. De regering heeft geen aanwijzingen dat een buitenlandse overheid direct bij deze ASML-zaak betrokken is geweest. Er zijn wel overeenkomsten te zien met bekende Chinese spionagedoelwitten en -werkwijzen.
Wiebes stelt dat er in algemene zin de ontwikkeling is dat staten op steeds assertievere wijze hun eigen belangen behartigen en bereid zijn om middelen in te zetten die onze welvaart, stabiliteit en openheid kunnen aantasten. Steeds meer landen richten zich hierbij op politieke en/of economische spionage.
Ook de AIVD en MIVD geven in hun jaarverslagen aan dat de grootste dreiging op het gebied van economische spionage van China komt. Hierbij zet China een breed scala aan (heimelijke) middelen in die het verdienvermogen van Nederlandse bedrijven kunnen ondermijnen.
Overheid wil maatregelen tegen inmenging
Het kabinet ontwikkelt een visie om statelijke dreigingen te herkennen en te bestrijden. Daarbij komt er ook een China-strategie. Er worden verschillende maatregelen overwogen ten aanzien van economische veiligheid, waaronder een betere benutting en aanscherping van huidige wet- en regelgeving. De aanzet voor die strategie is op 15 mei al verschenen, maar die strategie is nog werk-in-uitvoering.
Een van andere opties is een investeringstoets, wanneer een buitenlands bedrijf een Nederlands bedrijf wil overnemen. Hierbij is het uitgangspunt dat een verbod alleen daar wordt ingezet indien er geen alternatieve effectieve beschermingsmaatregelen voor handen zijn. Er komt een wetsvoorstel, als onderdeel van een breder pakket maatregelen.
Overheid en brancheorganisaties delen kennis
De overheid heeft de wettelijke bescherming van patenten in 2018 verscherpt. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) informeert bedrijven over de bescherming van bedrijfsvertrouwelijke gegevens en de bescherming van intellectueel eigendom middels octrooien, auteursrecht en andere rechten.
Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) is het centrale informatieknooppunt en expertisecentrum op het gebied van cybersecurity voor de Rijksoverheid en organisaties binnen de vitale infrastructuur. Bij deze vitale infrastructuur horen ook bedrijven als Schiphol, de energienetwerken en de grote telecom- en hosting/peering bedrijven. Daarnaast is het Digital Trust Center (DTC) opgericht, dat niet-vitale ondernemers helpt met veilig digitaal ondernemen.
Kabinet werkt aan 5G-strategie
De ontwikkeling van 5G heeft een bijzondere positie. De telecomaanbieders zijn bezig met de selectie van leveranciers voor de volgende grote ronde van investeringen in mobiele, vaste en geconvergeerde netwerken, als basis om 5G-diensten te ontwikkelen.
T-Mobile Nederland is volledig in zee gegaan met Huawei als leverancier en technologiepartner. KPN meldde onlangs een principe-overeenkomst met Huawei voor de vernieuwing van het mobiele radionetwerk, mét maatregelen om het bedrijf te weren uit (delen van) het core netwerk. De Amerikaanse overheid heeft het Chinese bedrijf in de ban gedaan en oefent druk uit op andere landen om hetzelfde te doen. Het kabinet werkt nog aan een 5G-strategie om deze ontwikkelingen te beantwoorden.
