KPN en E-Fiber willen beide de gemeente Deurne verglazen. Netwerkverdubbeling is nadelig en het draagt niet bij aan een versnelling van de aanleg van FTTH in Nederland. Het kan namelijk nog in tal van andere gemeenten op deze manier misgaan. Het probleem is ogenschijnlijk lokaal van aard maar de overheid doet er goed aan de partijen bij elkaar te brengen. Dat kan de aanleg van een landelijk glasvezelnetwerk aanzienlijk versnellen, zonder nadelige gevolgen voor KPN.
E-Fiber (onderdeel van de Britse investeerder Arcus) constateerde in 2018 voldoende belangstelling voor een gemeentedekkend netwerk van bijna 15.000 aansluitingen en maakt voorbereidingen voor de aanleg. KPN meldde zich kort geleden met soortgelijke plannen, zij het met uitsluiting van het buitengebied en een totaal van een kleine 10.000 aansluitingen. Hoe nu verder? Niemand zit te wachten op netwerkverdubbeling, overigens nog naast het kabelbnetwerk van VodafoneZiggo. Vanuit een bepaald perspectief is infrastructuurconcurrentie positief, maar met drie netwerken is het vooral voor de nieuwkomer (E-Fiber met zijn service provider partners) lastig marktaandeel op te bouwen. Vanuit de vraagbundeling is wel een marktaandeel van 30 of 40 procent gegarandeerd, maar van groei zal nauwelijks sprake zijn.
Niet meer alleen KPN
KPN en zijn nieuwe CEO Maximo Ibarra hebben het licht gezien: het netwerk moet verglaasd worden. Dat heeft niet alleen te maken met de concurrentiedruk van VodafonzeZiggo (1 Gbps via Docsis 3.1 vanaf 2020) maar ook met het ontbreken van groei. De telecommarkten zijn verzadigd, in bepaalde segmenten dalen de prijzen en dus zijn kostenbesparingen cruciaal. Nieuwe technologie, zoals FTTH, maakt dat mogelijk. Het is dan ook logisch dat KPN zijn hele netwerk de komende jaren wil verglazen.De aanleg is een langdurig proces en het is met enige jaren vertraagd doordat de voorganger van Ibarra, Eelco Blok, voorrang gaf aan andere projecten (versimpeling, integratie, virtualisering) en VDSL-technologie als interim inplande. Positief daarvan is overigens dat het netwerk sterk verbeterd is (tot honderden Mbps) en FTTH-ready is gemaakt.
Derden zijn in het gat gesprongen dat KPN achterliet toen het de uitrol van FTTH beperkte tot nieuwbouwgebieden. Glasvezel Buitenaf (samen met CAIW en Delta Fiber onderdeel van investeerder EQT) stortte zich op het buitengebied, E-Fiber gaat verder waar Reggefiber stopte (vooral kernen maar ook buitengebied), L2Fiber stort zich op Rotterdam, T-Mobile op Den Haag, Kabeltex op Noord-Holland en Kabelnoord op Friesland. Enzovoorts, want er zijn nog wel 10 tot 20 lokale glasvezelbedrijven actief.
Twee mogelijkheden
Er zijn nu twee scenario's denkbaar. Ten eerste, de partijen gaan door op dezelfde voet. De vooruitzichten voor derden verslechteren, verglazing zal meer op KPN aankomen. De overheid zal dit gefrustreerd gadeslaan. KPN drukt nieuwkomers uit de markt en het bereiken van landelijke dekking verschuift verder in de toekomst. Op zichzelf conflicteert een dergelijke aanpak niet met de strategie van KPN. Het landsbelang is daarvan geen onderdeel (afgezien van universal service verplichtingen), laat staan het belang van nieuwkomers.
Ten tweede, KPN erkent dat samenwerking goed is voor Nederland omdat dat de aanleg versnelt. KPN kan op de open netwerken van derden zelf de actieve laag beheren en zowel wholesale- als retaildiensten aanbieden. Daarmee heeft het al ervaring. Solcon en andere merken passen dit model toe op bijv. CAI Harderwijk, FiberNH en Delta Rijssen (beide laatstegenoemde schijnen gelieerd te zijn aan KPN, maar dat verandert het principe niet). Het zou passen in een internationale trend van scheiding van netwerk en diensten, zoals wij onlangs belichtten bij het mogelijke overnamebod op KPN van Brookfield en partners. In het mobiele segment is de uitgebreide network sharing deal van Vodafone Italia en TIM een voorbeeld. De partijen willen hun gezamenlijke 22.000 masten onderbrengen in het beursgenoteerde Inwit, vooralsnog een vehikel van TIM (60%).
De vraag die resteert is: hoe kan KPN tot het inzicht gebracht worden dat samenwerking niet alleen goed is voor het land maar ook voor KPN zelf?
Verder doet het Ministerie van EZK er goed aan deze kwestie grondig te bestuderen. Als glasvezel hoog op de agenda staat, dan kan het de ACM een regierol geven. Met vergelijkbare situaties in bijvoorbeeld Frankrijk en Spanje is een oplossing denkbaar die voor alle partijen gunstig is.
