Je kunt van Europees Commissaris Neelie Kroes denken wat je wilt, maar een vechtersbaas is ze. Sinds de publicatie van ‘haar’ pakket telecomhervormingen (Telecoms Single Market) in het Europees Parlement afgelopen september is de kritiek niet van de lucht geweest.
Van telecomoperators (incumbents en uitdagers), van het Europees Parlement, van EU-telecomtoezichthouder Berec, van EU- lidstaten. Het pakket gaat niet ver genoeg of juist te ver, het is onsamenhangend, het geeft de EC te veel macht. Maar Kroes blijft het belang van het doorvoeren van het totale pakket benadrukken, zo mogelijk nog voorafgaand aan de verkiezingen van het Europees Parlement in mei 2014.
Het Telecoms Single Market-pakket is een reeks maatregelen, gericht op hervorming en vereenvoudiging van de Europese telecommarkt. De EC wil bijvoorbeeld meer zeggenschap over nationale veilingen van spectrum. Voor wat betreft netneutraliteit wil de EC het blokkeren van diensten of applicaties zoals Skype of Whatsapp door operators verbieden. Er moeten uitzonderingen mogelijk zijn, zodat operators ondernemingen zoals Google voor bepaalde data-intensieve diensten meer geld mogen rekenen. Aparte retailtarieven voor roaming moeten verdwijnen.
Minder regels, meer uniformiteit over landsgrenzen heen en meer consumentenbescherming moeten drempelverlagend werken voor bedrijven. Een uniforme telecommarkt in de EU en lagere kosten voor internetgebruik kunnen de economische groei van de EU-regio met vier procent vergroten, zo stelt Kroes. Het zijn argumenten waar Kroes telkens opnieuw op hamert wanneer zij bij organisaties zoals ECTA, ETNO maar ook de Europese Raad van lidstaatministers een pleidooi houdt voor onverkorte invoering van de maatregelen: de telecomsector kan alleen een basis voor groei zijn als de actoren in de sector niet overal tegen regulerende barrières botsen, vast zitten in kleine zichzelf beschermende markten, zelf nieuwe innovaties blokkeren en schaarste tot hoogste goed hebben verheven.
De kritiek is sinds de presentatie van het telecompakket niet van de lucht geweest (zie het achtergrondartikel over het Telecoms Single Market-pakket voor meer informatie hierover). Men vindt de voorstellen of te ver gaan of niet vergaand genoeg. Het EP lijkt ontevreden over de als gebrekkig beschouwde netneutraliteit, de lidstaten (waaronder Nederland) vinden dat bevoegdheden over spectrumbeleid op landniveau moeten blijven. EU-telecomtoezichthouder Berec vindt het pakket onsamenhangend. Wat in alle reacties het zwaarst weegt is dit: het gebrek aan zekerheid en stabiliteit dat door deze plannen wordt gezaaid. Dat geldt heel sterk voor roaming, maar ook voor andere onderdelen, zoals de ‘huistoezichthouder’ en de effecten op de mededinging.
Op 5 december sprak Kroes de Europese Raad van telecomverantwoordelijke ministers toe over nut en noodzaak van het telecompakket. Zij bekritiseerde de huidige EU-voorzitter Litouwen over diens onwil richting Kroes en onderstreepte na de Raad nogmaals de noodzaak om de Verordening snel te behandelen. Onder leiding van het Griekse voorzitterschap gaan de onderhandelingen begin 2014 verder. Kroes gaf na de vergadering over telecomzaken een eigen statement uit waarin ze stelde dat het telecompakket, net als in september door de 28 EU-regeringsleiders, vooral positief ontvangen was. Dat leek in flagrante tegenspraak met een persbericht van de Raad, waarin veel kritiek was op de diverse voorstellen (zie ook achtergrond).
Kroes komt dan ook soms op het irreële af optimistisch over. Ze stelt blij verrast te zijn door het tempo van de behandeling in de EP-commissies – maar dat zegt niets over de te verwachten amendementen. Een tussenstand halverwege november: 153 amendementen van de hoofdverantwoordelijke ITRE-commissie. Sommige amendementen willen complete onderdelen van het pakket schrappen.
Het lijkt volgens Kroes haalbaar dat de commissies in februari afronden en dat de voorstellen in stemming komen op de plenaire vergaderingen in april. Zij herhaalt ook keer op keer dat ook het pakket één pakket is en niet de bedoeling dat er selectief uit gewinkeld kan worden. Het is niet haar droompakket, maar wel iets waar zij vindt dat iedereen achter zou moeten staan.
Het lijkt er een beetje op dat Kroes met oogkleppen op doordendert en zich niets van alle kritiek wil aantrekken. Maar als Europees Commissaris weet ze dat het uiteindelijk de Europese Raad en het Europees Parlement zijn die samen bepalen of en zo ja, in welke vorm het telecompakket doorgevoerd wordt. Nu de poot stijf houden betekent meer ruimte voor compromissen met het EP en de lidstaten. Achter de schermen is het geven en nemen al lang begonnen.
