Het is waarschijnlijk één van de meest besproken bedrijven van dit jaar in de telecomindustrie: Research In Motion. Ooit solide speler in de corporate markt en na zijn intrede in de consumentenmarkt enkele jaren geleden staat het water de Canadese BlackBerry-maker eind 2011 aan de lippen.
Bij zijn aantreden als hoogste baas van Nokia was Stephen Elop ondubbelzinnig: Nokia was als een brandend platform dat drastisch moest vernieuwen. Weg met oude software, weg met de vastgeroeste managementcultuur waaraan de ooit iconische Finse handsetproducent ten onder leek te gaan. De beuk moest erin en aldus geschiedde. Deze beknopte weergave van het verloop van Nokia in 2011 is nagenoeg één op één te kopiëren naar RIM. Echter, waar Nokia in nauwe samenwerking met Microsoft kans lijkt te maken op een rentree, staat RIM er nog steeds alleen voor.
Zorgenkindje PlayBook
Het kwam dan ook niet geheel onverwachts, de winstwaarschuwing van RIM deze week. Het beeld dat werd geschetst in de plotselinge verklaring was weinig rooskleurig. Na enkele dramatische kwartalen op rij stemt dus ook Q3 niet gerust. Molensteen om de nek van RIM is zonder meer de PlayBook-tablet. Naar nu blijkt moet RIM 485 miljoen dollar afschrijven op het apparaat. Of eigenlijk, de apparaten.Want voor bijna een half miljard dollar liggen er kennelijk een hoop PlayBooks in de schappen te wachten op een nieuwe eigenaar.
Ondanks eerder aangekondigde prijsreducties kijken klanten de PlayBook nog steeds niet aan en de vraag is of dit nog zal gaan gebeuren. De geringe vraag, 150.000 in Q3 is de verwachting, is voor RIM reden om de promotie van de PlayBook nog wat op te schroeven. Hoe dit gestalte zal gaan krijgen, is nog niet duidelijk. In ieder geval lijkt het inmiddels lage prijsniveau van de PlayBook geen doorslaggevend argument voor de potentiële koper. De prijzen nog verder verlagen, tot nu toe soms enkele honderden dollars, zou nog meer drukken cijfers. Wat de PlayBook nog wél zou kunnen redden is de toevoeging van belangrijke functionaliteiten die tot dusver ontbraken zoals 3G-ondersteuning en native applicaties voor email, agenda en contacten en BlackBerry Messenger (BBM). Voor al deze dingen is nu een BlackBerry smartphone nodig.
BlackBerry wel on track
Gelukkig voor RIM blijven de BlackBerry-smartphones niet achter bij de doelstellingen. RIM heeft in Q3 14.1 miljoen BlackBerry-smartphones verkocht. Dit aantal ligt netjes in de mid-range van de verwachte 13.5 14.5 miljoen verkochte devices. Dat gezegd hebbende: het is ook niet zo dat de BlackBerry’s, zoals vaak door de RIM-top beloofd, weer volop in de lift zitten. In de zomer kondigde RIM vol trots een nieuwe line-up van BlackBerry-smartphones aan. Deze draaiden ook nog eens op het nieuwe OS 7, de opvolger van versie 6 die zich niet kon meten met iOS en Android. Het vernieuwde OS beloofde veel verbeteringen en vooral meer apps. En er was meer: binnen niet al te lange tijd zou het QNX, het OS van de PlayBook, ook naar BlackBerry-smartphones komen. Door deze ontwikkelingen was er zelfs weer even sprake van een lichte Hosanna-stemming. RIM had, na kwartalen donkere wolken, weer licht in de ogen en trad met goede moed naar buiten.
Aan die jubelstemming kwam in oktober een einde na een wereldwijde technische storing van het BlackBerry-netwerk. Als gevolg hiervan waren miljoenen gebruikers helemaal of gedeeltelijk verstoken van mobiele internetdiensten waaronder BBM ofwel Ping. Bijkomende pech voor RIM is het feit dat juist een zeer gezochte doelgroep (15-24 jaar) van het bedrijf al enkele maanden flink aan het 'pingen' was geslagen en dat deze doelgroep in het bijzonder in de steek gelaten voelde. En ondertussen zet de trend waarbij werknemers hun Android-toestellen, iPhones en iPads mee naar de werkvloer nemen, gewoon door. De inmiddels wankele basis van RIM vertaalt zich in de verwachtingen voor FY 2011. Die worden dus niet gehaald waarop het aandeel RIM niet voor de eerste keer dit jaar naar beneden dook.
Het is slechts speculeren, maar ondenkbaar is het allang niet meer. In bestuurskamers zal meer dan ooit worden gekeken naar de eventuele synergie na een overname van RIM. Dat kan overigens iedereen zijn, getuige de verticale integratie van Motorola in Google en het huwelijk tussen Nokia en Microsoft. Immers, in de mobiele (internet)industrie zijn hardware en software onafscheidelijker dan ooit. Het is al eerder gezegd: RIM kan zich geen fouten meer veroorloven. Integendeel, het moet in 2012 harder lopen dan ooit in zijn geschiedenis.
