Minister Verhagen heeft een toelichting gepubliceerd op het voornemen om de toezichthouders Opta, NMa en CA samen te voegen. Een deel van de taken en deskundigheden overlapt en ook de uitgangspunten voor toezicht zijn voor alle gelijk, zoals onafhankelijkheid (van ondertoezichtgestelden, politiek en andere belanghebbenden), transparantie, professionaliteit, selectiviteit (op basis van risicoanalyse), slagvaardigheid en samenwerking. Verder is er een transitie zichtbaar naar concurrerende markten, zoals bij post en telecom, waardoor wellicht het toezicht kan evolueren naar normaal mededingingstoezicht met handhaving achteraf. “De overheid kan daar minder als marktmaker en meer als marktmeester optreden.” Kenmerken van netwerken zorgen er wel voor dat sectorspecifiek toezicht nodig blijft, zoals bij netwerken die neigen naar duopolisering of monopolisering. “Een betere samenwerking moet leiden tot effectiever toezicht. Synergiewinst is een randvoorwaarde.”
Contouren nieuwe organisatie
De fusie moet per 1 januari 2013 zijn afgerond. NMa, Opta en CA hebben elk een andere structuur en rechtsvorm. De nieuwe toezichthouder wordt een ‘klein ZBO’ zonder rechtspersoonlijkheid en eigen personeel, vanwege aspecten van bedrijfsvoering, zoals het personeelsbeleid van het departement. Verhagen is van mening dat er op dit moment geen doorslaggevende argumenten zijn om te kiezen voor een publiekrechtelijk ZBO met eigen rechtspersoonlijkheid en personeel. Gelet op de omvang van het takenpakket zal de raad van bestuur bestaan uit drie tot vijf personen. De besparingen worden beraamd op 9 procent, of 7 miljoen euro, aan het eind van 2015. Dit staat los van de taakstelling uit het regeerakkoord. De mogelijkheden om de Nederlandse Zorgautoriteit erbij te betrekken worden nog uitgezocht. Enkele andere organisaties blijven buiten deze fusie, omdat die niet belast zijn met markttoezicht: Agentschap Telecom, het Commissariaat voor de Media (CvdM), het College van Toezicht Auteursrechten, de Nederlandse Emissieautoriteit, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit. Er komt een stuurgroep, van de hoofden van de toezichthouders, die als deadline 1 juni heeft om de plannen verder uit te werken. Daarnaast bestudeert een ambtelijke commissie mogelijkheden om te bezuinigen in de aard van het toezicht. De aanpassing van wetten en regels wordt parallel opgestart.
Eerste reactie toezichthouders
De drie toezichthouders zijn in hun eerste reactie positief. NMa zegt de verdere invulling af te wachten. Opta noemt als voorwaarde dat sectorspecifiek toezicht overeind blijft, omdat dat werk nog niet af is. De Consumentenautoriteit noemt het belangrijk dat er een aparte plaats blijft voor het consumententoezicht, maar ziet de fusie met vertrouwen tegemoet. De toezichthouders hebben al een samenwerkingsoverleg op een aantal terreinen. Er is bijvoorbeeld afgesproken dat NMa adviseert over mededingingsrecht. Consuwijzer is een gezamenlijk loket voor voorlichting aan de consument. Ook bedrijfsmatig is er al in zekere mate samenwerking. Opta en NMa zitten in hetzelfde gebouw (de Zurichtoren in Den Haag) en delen faciliteiten. De Consumentenautoriteit (in de Muzentoren) neemt al sinds de oprichting HRM, ICT en andere stafdiensten af van de NMa.
