Brancheorganisatie Nederland ICT maakt zich ernstige zorgen over de gevolgen van het voorstel voor de nieuwe Wet op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (Wiv). Dat schrijft de branchevereniging in een reactie op de consultatie rond het wetsvoorstel. l De nieuwe wet geeft de inlichtingen- en veiligheidsdiensten de bevoegdheid tot massale interceptie van kabelgebonden communicatie.
Nederland ICT heeft grote twijfels over het nut en de noodzaak, de transparantie, proportionaliteit en de reikwijdte van de wet. Ook zijn er twijfels over de toerekening van kosten, de praktische uitvoerbaarheid en het juridisch toetsingskader van de nieuwe bevoegdheden, en daarmee het draagvlak voor een dergelijk ingrijpend wetsvoorstel.
De branchevereniging vreest verder dat de door de wet opgelegde eisen aan een groot aantal bedrijven zullen resulteren in toegenomen onzekerheid en financiële druk voor het bedrijfsleven en daardoor minder innovatie. Ook leiden de voorgestelde nieuwe bevoegdheden tot risico's voor de betrouwbaarheid en integriteit van dienstverlening en dus een verlies aan vertrouwen in ICT bij burgers en bedrijven. ‘Dit zal leiden tot een verslechtering van het internationale imago van Nederland als Digitale Delta van Europa’, schrijft Nederland ICT.
Pleidooi voor heroverweging wetsvoorstel
De brancheclub vraagt de minister het voorstel in de huidige bewoordingen te heroverwegen en samen met de sector na te denken over een wetsvoorstel dat op meer draagvlak bij burgers en bedrijven kan rekenen. Daarnaast pleit Nederland ICT ervoor om bij het opleggen van dergelijke verplichtingen voor het bedrijfsleven altijd de kosten via de Rijksbegroting te laten lopen. Niet alleen is er op die manier democratisch toezicht op de kosten, ook worden de diensten er door financiële overwegingen toe gedwongen hun activiteiten scherp en doelgericht in te zetten. De proportionaliteit is hierdoor beter geborgd.
Plasterk maakte zijn voorstellen voor meer aftapbevoegdheden afgelopen juli bekend in de Tweede Kamer. De minister wil dat de inlichtingendiensten ook vaste netwerken (kabels) mogen aftappen als het gaat om zaken zoals bestrijding van terrorisme. Momenteel mogen de diensten alleen telefonie- en dataverkeer aftappen dat niet gebonden is aan vaste netwerken. Ook mobiele communicatieverkeer valt onder kabelgebonden verkeer, omdat vanaf de zendmasten de backhaul via kabels loopt.
BPCA: bezwaar tegen ongerichte interceptie
BT, Verizon en Colt (samen BPCA), drie grootzakelijke aanbieders van telecommunicatie, beperkten zich eerder in hun reactie tot kritiek op de verplichting voor telecomaanbieders om mee te werken aan ongerichte interceptie van communicatie. Ze noemen een aantal bezwaren. Zo is de bevoegdheid om verkeer in ‘bulk’ te onderscheppen bijzonder ruim omschreven en nergens begrensd. Dit maakt de regeling evident disproportioneel.
Verder wijzen ze erop dat in potentie alle communicatie in kabels kan worden afgetapt en gedeeld met buitenlandse inlichtingendiensten, ook als het gaat om communicatie van buitenlandse bedrijven. Dit zal afbreuk doen aan de aantrekkingskracht van Nederland als vestigingsland voor internationaal opererende telecomaanbieders en hun klanten.
Zakelijke aanbieder Voys Telecom wijst in zijn reactie in meer algemene termen op een conflict met vrijheid van meningsuiting en privacy en op het ontbreken van juridische toetsing. Daarnaast stelt Voys dat massasurveillance ‘niet werkt’.
KPN: operators vergaand betrokken bij werk veiligheidsdiensten
KPN meent dat het wetsvoorstel voor de Inlichtingendiensten vergaande gevolgen heeft voor de manier waarop de operator betrokken raakt bij de werkzaamheden van de veiligheidsdiensten. KPN stelt dat een groot aantal marktpartijen vergaande bevoegdheden krijgt toegespeeld en wordt verplicht om mee te werken en te investeren. De kosten daarvan zijn onvoorspelbaar en nauwelijks te beïnvloeden.
In het uitgewerkte stelsel van medewerkingsplichten op kosten van het bedrijfsleven wordt bovendien een belangrijk deel van het inzicht, de effectiviteit en de proportionaliteit van (de inzet) van de nieuwe bevoegdheden aan politieke en rechterlijke controle onttrokken. Dat is volgens KPN een fundamentele weeffout.
Tele2: wet is praktisch onuitvoerbaar
Tele2 noemt de kabinetsplannen om de wettelijke aftap- en afluisterbevoegdheden van de AIVD en zijn militaire tegenhanger MIVD uit te breiden, afschrikwekkend, te vergaand en in de praktijk onuitvoerbaar. De praktische onuitvoerbaarheid zit volgens Tele2 onder meer in de eis dat bedrijven die internetverkeer en communicatiegegevens opslaan, zoals operators en ISP's, hiervan verplicht kopieën moeten maken, ook als gegevens zich in het buitenland bevinden. Dit is het geval bij een in meer landen actieve speler zoals Tele2.
Ook vindt Tele2 het onwerkbaar dat volgens het conceptwetsvoorstel niet alleen bezitters van communicatienetwerken, maar alle aanbieders van communicatiediensten moeten meewerken aan aftappen. Dat zou dan ook kunnen gelden voor social media, microblogdiensten, webhosters, cloudaanbieders en zelfs onderwijs- en zorginstellingen, hotels of patiëntenverenigingen.
