De Fraudehelpdesk mag geen gegevens over mogelijke daders van fraude verzamelen en bewaren. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een vergunningsaanvraag hiervoor deze zomer afgewezen. De Fraudehelpdesk is volgens de AP geen opsporingsinstantie en heeft die strafrechtelijke gegevens niet nodig voor zijn taak. Bovendien zouden mensen in de systemen van de Fraudehelpdesk niet de rechten hebben die verdachten bij de politie wél hebben. Ook kunnen mensen onterecht als fraudeur bestempeld worden.
De Fraudehelpdesk is in 2011 opgericht op initiatief van de overheid. De helpdesk heeft als taak slachtoffers van fraude te adviseren en voorlichting te geven aan burgers en bedrijven, om zo fraude te voorkomen. De Fraudehelpdesk is ondergebracht in een stichting en is geen overheidsorgaan.
De helpdesk wil ook meldingen van fraude registreren, inclusief persoonsgegevens van vermoedelijke daders. Dit zijn strafrechtelijke gegevens, die extra beschermd zijn in de wet.
Voorlichting
Fraude is volgens de AP een groot probleem in Nederland. De AP juicht het naar eigen zeggen toe dat de Fraudehelpdesk slachtoffers van fraude helpt de weg te vinden naar de juiste instanties en strijdt om fraude te voorkomen door voorlichting te geven. Maar daarvoor is het volgens de AP niet nodig om strafrechtelijke persoonsgegevens te verzamelen.
Opsporing is politietaak
Het verzamelen en beheren van strafrechtelijke gegevens, zoals namen, telefoonnummers en e-mailadressen van vermoedelijke daders, is in principe voorbehouden aan politie en justitie. Bij politie en justitie zijn er allerlei waarborgen ingebouwd, om te voorkomen dat onbevoegden bij die gegevens kunnen en te garanderen dat mensen zich kunnen verdedigen tegen beschuldigingen. In een verhoor op het politiebureau kan een verdachte zijn kant van het verhaal vertellen. Dat is volgens de AP bij de Fraudehelpdesk niet het geval.
Opsporing van fraude is belangrijk en daarom dus volgens de AP een taak van de politie en niet voor deze stichting. Als de politie te weinig capaciteit heeft voor fraudezaken, is dat een ernstig probleem. Maar de oplossing voor dat probleem mag volgens de AP niet zijn dat politietaken overgeheveld worden naar een stichting, waar de belangrijke waarborgen voor burgers ontbreken.
Onterecht als fraudeur te boek
Volgens de AP zijn de risico’s groot als de AP Fraudehelpdesk toestaat een 'politiedatabase' te beheren, met daarin allerlei gegevens van mensen die mogelijk misdaden hebben begaan, maar waarbij dat niet bewezen is. Bij een datalek bij de Fraudehelpdesk kunnen namen, telefoonnummers, e-mailadressen en andere persoonsgegevens van vermoedelijke daders van fraude op internet gaan zwerven. De gevolgen voor mensen in die database zijn dan niet te overzien. Wie als fraudeur te boek staat, ook al is dat onterecht, kan bijvoorbeeld ontslagen worden. Dan wordt het misschien lastig een lening te krijgen of een woning te huren. Dergelijke personen dragen volgens de AP dan de rest van hun leven een stigma met zich mee.
Vergunning eerder afgewezen
De Fraudehelpdesk valt onder stichting Safecin. Sinds de komst van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) heeft Safecin in 2019 ook al een vergunning aangevraagd voor het verwerken van strafrechtelijke persoonsgegevens. De AP keurde die aanvraag in 2019 af. Hierna mocht de Fraudehelpdesk geen persoonsgegevens van vermoedelijke daders van fraude meer registreren.
