27.000 mensen hebben de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) het afgelopen jaar telefonisch benaderd over de privacywet (2017: 9.500). De toezichthouder heeft het afgelopen jaar ruim 11.000 klachten ontvangen, vooral vooral over een schending van privacyrechten, zoals het recht op inzage. Dat blijkt uit het jaarverslag van de AP. De organisatie is met bijna een derde in omvang gegroeid om nieuwe taken goed uit te voeren.
Voor de AP stond het afgelopen jaar in het teken van de privacywet, AVG, die 25 mei 2018 in werking trad. Enerzijds om organisaties te stimuleren de noodzakelijke voorbereidingen te treffen en de nieuwe wet na te leven. Anderzijds om als toezichthouder klaar te zijn voor nieuwe taken op het gebied van Europese samenwerking, voorlichting en behandeling van privacyklachten.
Voorlichting, normuitleg en -overdracht
Voorzitter Aleid Wolfsen stelt in een toelichting: "Wij hebben er in 2018 bewust voor gekozen om ons vooral te richten op voorlichting, normuitleg en normoverdracht in de eerste periode nadat de nieuwe privacywet ging gelden. In 2019 blijven we voorlichting geven om de naleving van de privacywetgeving te bevorderen. Tegelijkertijd gaan we steviger inzetten op handhaving nu organisaties bekender zijn met de nieuwe privacywet."
Ook heeft de toezichthouder met de campagne ‘Privacy gaat iedereen wat aan’ mensen bewuster proberen te maken van hun privacyrechten en organisaties praktische hulp geboden om aan de AVG te voldoen. Bijvoorbeeld met een digitale ‘regelhulp’, waarmee organisaties snel in kaart konden brengen wat zij nog moesten doen voor 25 mei 2018.
Daarnaast heeft de AP over diverse onderwerpen uit de AVG uitleg gegeven, zoals WiFi-tracking, direct marketing en grootschalige gegevensverwerkingen in de zorg. De AP adviseerde de overheid ruim 80 maal – zowel gevraagd als ongevraagd – over nieuwe wet- en regelgeving.
Afhandeling klachten
Sinds de AVG neemt de AP elke privacyklacht in behandeling. Omdat het aantal klachten zo groot was in 2018, lag de focus op hoe de klachten zo effectief en efficiënt mogelijk te behandelen. De AP heeft onder meer uitleg gegeven over de regels, gesprekken gevoerd met organisaties en concrete tips gegeven om de problemen achter de klachten succesvol op te lossen. Bij overtredingen stonden herstelmaatregelen door organisaties zelf centraal.
In 2018 heeft de AP 720 klachten en 298 datalekmeldingen met een interventie afgehandeld, zoals een brief met normuitleg aan een organisatie of een normoverdragend gesprek. Zo’n interventie bleek vaak al genoeg om de overtreding te laten stoppen. Klachten zullen in de toekomst echter vaker leiden tot onderzoek en sancties van de AP, Aldus voorzitter Wolfsen.
In 2018 werden verder 16 onderzoeken afgerond en 17 handhavingstrajecten gestart. Deze hebben geleid tot sancties voor onder meer Uber, de Belastingdienst en het UWV. Ook is een reeks controles gestart op de verantwoordingsplichten uit de AVG, onder meer bij overheidsinstanties en organisaties uit de zorg.
Verandering AP zelf
De AVG heeft ook ingrijpende veranderingen meegebracht voor het toezicht en de toezichthouder. De AP heeft er diverse nieuwe taken en bevoegdheden bij gekregen, onder meer op het gebied van Europese samenwerking, voorlichting en bij de behandeling van klachten van burgers. In 2018 is de AP daarom gegroeid van 109 naar 157 fte en gereorganiseerd naar een andere structuur en rechtspersoonlijkheid, met een nieuwe missie en toezichtkader. Er wordt met het ministerie van Justitie en Veiligheid overlegd over de verdere groei van de organisatie.
