Terwijl telco's elkaars strategie steeds verder kopiëren, laat een terugblik op 2021 zien dat er nog veel te doen is in de telecomsector en daar omheen. Glasvezel staat centraal en 5G zal, na een eerste fase van grote belangstelling, weer terugkeren in de aandacht. Cloud computing en cyber security staan hoog op de agenda's. Orange was in 2021 bijzonder actief met samenwerkingsverbanden. Misschien zijn daar nog wat lessen en tips aan te ontlenen. De Polsat Plus Groep slaat een wel heel radicale nieuwe weg in: de energietransitie en groene energie als derde pijler, naast connectivity en content.
Aandachtspunten: zakelijke markt, Docsis en de volgende eigenaar van T-Mobile NL
De strategieën van de Nederlandse telco's zijn in 2021 verder naar elkaar toe gegroeid. Het draait allemaal om modernisering (FTTP of Docsis 3.1), FMC, WiFi en content (unieke content of een rol als aggregator). Daarnaast zijn 5G en het creëren van waarde (door extractie van dividend en/of door investering in netwerken) belangrijk. Het ontwikkelen van een eigen televisieplatform blijft voorlopig belangrijk vanwege FMC: er moet een totaalpakket aangeboden worden. Het zal nog wel even duren voordat men hiermee stopt en klanten verwijst naar OTT-diensten van derden, zoals NLziet en de Canal Digitaal app, die standalone verkrijgbaar is. Goed nieuws is dat de mobiele ARPU's, na vele jaren van verval, uit het dal klimmen.
Specifieke zaken voor de grote Nederlandse partijen zijn daarnaast:
- KPN. Het wil een einde maken aan de erosie op de zakelijke markt. Wat wordt de strategie na 2026, als de verbouwing met glasvezel zo'n beetje voltooid is? Het capex-budget kan fors slinken - waartoe geeft dat aanleiding?
- VodafoneZiggo. Kan men vasthouden aan Docsis-technologie of ontstaat er een kantelpunt wanneer een overstap naar glasvezel verstandig is? Wie trekt het eigendom op termijn naar zich toe: Liberty Global of Vodafone?
- T-Mobile NL. Kan het asset-light operating model (zonder passieve infrastructuur) geoptimaliseerd worden, operationeel en financieel? En op termijn: waar komt het bedrijf terecht zodra de aanstaande eigenaren (closing overname door WP/AP januari 2022) willen verkopen, over pakweg 5-7 jaar?
- Delta Fiber. Kan het bedrijf worden uitgebouwd naar de nummer drie positie? Is een bod op T-Mobile te verwachten om het gebrek aan mobiel in te vullen? Of biedt Cellnex voldoende basis om ruimte huren en zelf antennes te plaatsen?
Terugblik 2021: Orange voerde de boventoon
Als we de ontwikkelingen van 2021 op de (West) Europese markten vluchtig doornemen, dan zien we naast dit alles nog een flink aantal andere trends. Sommige daarvan zijn wellicht richtinggevend voor 2022 en verder.
- Glasvezelbedrijven. Diverse PTT's hebben JV's opgericht. Daarnaast is bijvoorbeeld Open Dutch Fiber opgericht.
- Co-investment. Challengers kunnen mee-investeren met de PTT. Dit gebeurt in Italië bij TIM en Swisscom heeft een deal met Salt (de laatste ligt stil door regulatoire problemen bij de overschakeling van point-to-point op point-to-multipoint topologie).
- Infrastructuur afsplitsen. Masten, glasvezel en datacenters zijn door veel bedrijven (gedeeltelijk) verkocht, bijv. door landenoperaties van Telefonica. Vodafone vormde Vantage Towers en bracht het naar de beurs, Orange creëerde Totem maar gelooft niet in de verkoop van infrastructuur.
- Overnames. Op zoek naar strategische assets of ondergewaarde aandelen werden diverse bedrijven van de beurs gehaald, zoals: Iliad (door de oprichter), Play (door Iliad) en Euskaltel (door MasMovil). Een bod van Orange op Orange België mislukte gedeeltelijk. Het belang nam toe maar de beursnotering bestaat nog. Orange slaagde er wel in Telekom Roemenie over te nemen en Orange België gaat VOO inlijven.
- Afschakelen kopernetwerken. Niet alleen bij KPN maar ook bij bijv. TIM, Telenor en DNA (Finland) is dit een thema.
- E-health. Deze activiteit werd omarmd door o.a. Orange (JV met Sanofi, overname van DabaDoc, accelerator opgericht met Capgemini), Proximus (de Doktr app) en Vodafone (samenwerking met Deloitte).
- Verantwoord ondernemen via een ESG-strategie kwam bij veel ondernemingen naar voren, bijv. bij Swisscom, Telia, Tele2, Vodafone, Iliad en BT.
- Energie. Het is een belangrijk zusje van internettoegang: beide een utility. Orange ging een samenwerking aan met Engie, Vodafone Tsjechie met CEZ en de Poolse Polsat Plus Groep ging ruimschoots het verst: met het oog op de energietransitie bombardeert het groene energie tot derde pijler onder het bedrijf, naast connectivity en content.
- Software. Even opvallend was de stap van het Finse Elisa om het ontwikkelen van software voor telecombedrijven uit te roepen tot een nieuwe (global) business.
- Banking. Orange is al langer actief als bank en nu ook Proximus (Banx).
- Opladen elektrische auto's. Naast Virgin Media O2 is nu ook Proximus hiermee begonnen. Het zet een hefboom op de bestaande infrastructuur.
- Cloud. Orange richtte een JV (Bleu) op met Capgemini, TIM richtte het onderdeel Noovle op.
- Cyber security. Staat overal hoog op de agenda.
- Quantum computing. Orange en TIM ontwikkelden bijdragen op dit vlak.
Iets wat opvalt, is het grote aantal initiatieven van Orange. De onderneming expandeerde in 2021 in allerlei richtingen en heeft diverse JV's opgericht. In een aantal gevallen is Capgemini een partner, iets wat tot speculatie zou kunnen leiden over fusies op langere termijn van telco's en IT-bedrijven.
Vooruitblik 2022: tips voor andere operators
Het adresseren van de huidige problematiek (zie boven) is natuurlijk het belangrijkst. Daarnaast noemen we nog wat mogelijkheden:
- De cloud en cyber security zijn belangrijke ontwikkelingen waarin telco's zwaarder kunnen deelnemen via overnames of samenwerkingsverbanden.
- Na het verdwijnen van KNIPPR van T-Mobile en Play van KPN is de tijd misschien rijp om de TVE-app standalone beschikbaar te maken. Het kabelbedrijf GCI (Alaska) zet een tussenstap door te stoppen met DVB-C en geheel over te schakelen op streaming (IPTV).
- Het opladen van elektrische auto's, op basis van bestaande straatkasten, ligt bij glasvezelbedrijven misschien minder voor de hand (geen stroom in de kasten) maar zou logisch kunnen zijn voor Ziggo.
- Voor de langere termijn, als de aanleg van glasvezel voltooid is, laat Polsat Plus zien dat de energietransitie benut kan worden om een pijler aan een telco toe te voegen. De synergie zit vooral in upselling.
- Als er een lijn zit in de plannen van Orange, dan is het een zekere convergentie met IT. Iets wat ook de basis vormt voor de global telco software business van Elisa. Is het moment rijp voor een samengaan met de IT-sector? Zou het een manier zijn om developerstalent te binden en de virtualisering van de telecomsector gestalte te geven?
