De PVV in de Tweede Kamer wil een superreservering maken in de frequentieveiling van 2012 om daarmee een nieuwkomer ruim baan te geven. Er is al een extra reservering van 5 MHz in de 900-band gemaakt: de PVV wil dat blokje nu bundelen met een aantal hogere frequenties en als één geheel aanbieden tegen soepeler betalingsvoorwaarden. Het ministerie heeft toegezegd het voorstel te bestuderen. Het kan echter alleen door het ontwerp van de veiling compleet overboord te zetten en voorrang te geven aan één nieuwkomer met een bepaalde business case. Dit proefballonnetje verdient het om snel te worden doorgeprikt.
Er komt volgend jaar veel spectrum in de veiling in vijf frequentiebanden, van 800 MHz tot 2,6 GHz. De meeste frequenties zijn bestemd voor toepassingen waarin mobieltje en mast gelijktijdig uitzenden op gescheiden frequenties (gepaard spectrum of FDD). Er is ook ongepaard spectrum, waar mast en mobieltje bij toerbeurt dezelfde frequentie gebruiken (TDD).
Bij GSM, UMTS en LTE draait het vooral om gepaard spectrum. Voor ongepaard spectrum is het vooral WiMAX, maar er is ook TD-LTE in ontwikkeling. De laatste jaren is TDD in opkomst, bijvoorbeeld bij China Mobile, Sprint/Clearwire (VS) en KDDI (Zuid-Korea). Je kunt het gebruiken voor asymmetrisch dataverkeer, door de mast meer ‘zendtijd’ te geven dan het mobieltje (meer down- dan uploaden).
Grotere reservering
Verhagen heeft een deel van de 800-band gereserveerd voor nieuwkomers. Op verzoek van de Tweede Kamer wordt er een extra reservering gemaakt in de 900-Mhz band. De PVV wil daaraan vijf blokken toevoegen:
- Ongepaarde kavels van 1x5,0 MHz en 1x9,7 MHz in de 2100-MHz-band. Deze blokjes werden ook aangeboden in de 2,6 GHz-veiling, met beperkingen op het gebruik. Ze werden toen niet verkocht
- De 55 MHz aan TDD spectrum in de 2,6 GHz Ook dit werd niet verkocht in 2010
- 2x10 MHz gepaard spectrum in de 1800 MHz-band, dat door Telfort is teruggegeven
- 2x10 MHz in de UMTS-band, eveneens door Telfort teruggegeven aan het ministerie
PVV-kamerlid Van Bemmel zegt dat een niet bij naam genoemde potentiële deelnemer aan de veiling serieuze belangstelling heeft om onbeperkt breedband aan te bieden tegen een vast bedrag per maand. De TDD-technologie heeft echter een achterstand op FDD. Om zo’n nieuwkomer toch een kans te geven wil de PVV dat de nieuwkomer toestemming krijgt om de betaling te spreiden over de looptijd van de vergunning. Nu is vastgelegd dat het hele bedrag van de veiling ineens betaald moet worden. Een afwijkende regeling roept de vraag op of er sprake is van staatsteun aan nieuwkomers.
Restfrequenties
Daarnaast heeft de PVV het over restfrequenties, wat de suggestie wekt dat de bestaande aanbieders het niet nodig hebben. Dat is echter te kort door de bocht. Het ongepaarde spectrum in de 2,6 GHz-veiling werd inderdaad niet verkocht, maar: de vijf deelnemers hadden elk een individuele cap. Ze kónden het ongepaarde deel niet kopen, tenzij ze gepaard spectrum hadden laten liggen. Dat spectrum is echter commercieel veel aantrekkelijker, daarnaast was het bijna te geef doordat er genoeg beschikbaar was voor iedereen onder de individuele cap.
Het voormalige Telfort-spectum (1800 MHz en UMTS) wordt eveneens tot restfrequenties gebombardeerd. Ook dat is zeer twijfelachtig. Het is weliswaar niet in gebruik, maar het 1800-spectrum van Telfort wordt gelijktijdig geveild met al het andere 1800-spectrum en is in de veiling dus niet afwijkend. Bovendien is het interessant, omdat de apparatuur voor LTE-1800 naar verwachting snel beschikbaar is.
Uitgangspunten veiling
De huidige veilingopzet biedt het spectrum technologieneutraal aan. De deelnemers aan de veiling mogen zelf uitmaken welke mix van frequenties ze kopen en ook welke technologie ze gaan inzetten, GSM, UMTS of LTE of iets anders.
Tevens wordt er in eerste instantie gewerkt met ‘abstracte’ kavels van 5 MHz in een bepaald frequentiegebied. Als analogie: partijen bieden op huizen in een straat, maar weten nog niet welk huis in het rijtje het wordt. Pas in het tweede deel van de veiling bieden winnaars op een specifieke frequentie (huisnummer, ligging) en wordt bepaald wie wat krijgt.
Die twee criteria zijn ontworpen om de veiling zo open mogelijk te houden. Het ministerie beoordeelt de business case ook niet vooraf. Minimumprijzen en een uitrolverplichting moeten ervoor zorgen dat er alleen serieuze partijen meedoen.
De PVV stelt dat de reservering voor nieuwkomers die neutraliteit doorbreekt. Dat is een misvatting. Die reservering wordt namelijk niet toepast op het spectrum, maar op de deelnemers. Er zijn zes blokjes van 2x5 MHz in de 800-MHz band. Deze zijn verdeeld in twee vergunningen A en vier vergunningen B. Alleen kandidaten die nog geen laag spectrum hebben, mogen bieden op A.
Het voorstel van de PVV doorbreekt deze uitgangspunten. Er wordt een keuze gemaakt voor een bepaalde combinatie van frequentieblokken, waarmee impliciet ook de keuze voor een technologie wordt bepaald, namelijk TD. Kortom: dat zou vragen om een totaal andere opzet.
Het ministerie koerst echter al vijf jaar aan op technologieneutraal verdelen, dus zo’n wending is niet zomaar te maken. Dat zou ook weer jaren kosten. Het alternatief is om het voorstel af te raffelen, maar dan schieten de Europese Commissie en de rechter het waarschijnlijk af. Dat zit je over twee jaar met de gebakken peren.
Nieuwkomer
De Tweede Kamer kiest zoals bekend voor nieuwkomers en het nieuwste voorstel past daarin. Het is gebruikelijk dat alle operators proberen om het politieke proces in hun voordeel te beïnvloeden. Het is dan ook denkbaar dat het voorstel is aangedragen door een (potentiële) toetreder. Hoe dat beïnvloedingsproces verloopt, blijft echter oncontroleerbaar.
Wat de PVV wil, vraagt om een totaal andere visie op de markt en daarbij een andere manier van verdelen, inclusief keuzes voor technologie en tariefmodellen – zonder een zorgvuldige en controleerbare onderbouwing.
Kortom: de tijd is er ook niet, nog los van alle juridische haken en ogen. Verhagen riep in een debat al meteen de vraag op of de Kamer “alweer?” de regels wil aanpassen. Het getuigt van realisme dat de Tweede Kamer niet alvast een motie aanneemt, maar wacht op de inhoudelijke reactie van de minister. Dat maakt het makkelijker om dit proefballonnetje weer leeg te laten lopen.
