KPN maakt bekend dat Eelco Blok, nu verantwoordelijk voor Mobile International, Ad Scheepbouwer als CEO opvolgt in april 2011. Tot die tijd krijgt hij de functie van COO. De commissarissen hebben Blok tot juni 2011 gegeven om met een nieuw strategisch plan te komen.
De benoeming mag nauwelijks verbazingwekkend heten (zie ons commentaar 'Commissarissen KPN voor Blok?'). Wel staan er nog een paar vragen open: Wat gaat Baptiest Coopmans, nu nog naast Blok actief in het bestuur en verantwoordelijk voor Nederland, doen? Wie gaat Blok opvolgen? Blijft de functie van COO bestaan wanneer Blok in april CEO wordt? Zal het bestuur uitgebreid worden met andere functies, zoals CMO (marketing) of CTO (technology)?
Interessanter is echter de vraag: hoe gaat Eelco Blok de strategie voor de jaren vanaf 2011 vormgeven (zie onze Research Brief 'KPN: looking ahead to new CEO and strategy')? Hij geeft in een eerste reactie aan het huidige beleid te zullen voortzetten, maar hoe geloofwaardig is dat? Moet KPN niet uit een ander vaatje gaan tappen, nu regelgeving en concurrentie hun tol eisen?
De uitdagingen voor KPN zijn niet gering. Op de mobiele markt staan de tarieven door regelgeving onder druk en op termijn lijkt een convergentie naar het niveau van vaste tarieven onafwendbaar. Vodafone, voorheen de mobile-only service provider, heeft een lange-termijnstrategie ontwikkeld om deze ontwikkeling het hoofd te bieden. Onder het motto 'Total Communications' voegt Vodafone vaste telefonie, breedband en last-but-not-least IPTV toe aan zijn consumentenportfolio. Op de zakelijke markt, althans in Nederland, komt daar nog de baanbrekende samenwerking met Eurofiber bij (zie onze Research Brief 'Vodafone hires Eurofiber for business market assault'). En dat schijnbaar allemaal om de verwachte terugloop in de inkomsten uit mobiele telefonie op te vangen.
Voor KPN is zo'n strategie nauwelijks weggelegd, want op de genoemde expansie-markten voor Vodafone (vaste telefonie en breedband, zakelijke markt) is KPN immers de incumbent, met uitzondering van IPTV. KPN kan dus alleen maar marktaandeel verliezen. Het zal dan ook niet verbazen dat KPN juist met IPTV aan de weg timmert, getuige de forse lopende reclamecampagne voor deze dienst. Overigens, toch ontbreekt er iets aan het IPTV-produkt: erg veel onderscheidend vermogen heeft het niet, zeker niet ten opzichte van de superieure televisie-portfolio's van de kabel. Voor KPN resteert weinig anders dan concurreren op prijs, met als gevolg dat de ARPU uit TV op een zorgwekkend laag niveau (9 euro) blijft hangen (al is er wel uitzicht op een hogere ARPU zodra digitale diensten hun weg naar de consument vinden). Het zal duidelijk zijn waar wij hier op doelen: connected TV, een manier om de ARPU te verhogen die door een groeiend aantal operators omarmd wordt. Maar ook daar is iemand KPN te snel af: UPC lanceert volgend jaar een nieuwe generatie set-top box, de Horizon, om deze nieuwe TV-markt te betreden (zie bijvoorbeeld onze Research Brief 'Three reasons for operators to launch OTT services').
Op de breedband- en vaste-telefoniemarkten zijn de vooruitzichten nauwelijks beter. De kabel blaakt van zelfvertrouwen, met Docsis 3 in het grootste deel van het land beschikbaar. Opnieuw is KPN de incumbent die alleen maar kan verliezen. Andere elementen van KPN's groeistrategie (zie onze Research Brief 'KPN: revenue analysis Q2 2010') zijn mobiel breedband (MBB), MVNO's buiten Nederland en Getronics. Ongetwijfeld blijft KPN zich op deze markten richten. Daarnaast zullen kostenbesparingen door blijven gaan. Wel krijgt Blok te maken met een onderneming die qua omzet en werknemers steeds kleiner wordt, dus het is zeer de vraag of het centrum van KPN's targets (een jaarlijkse free cash flow van 2,4 miljard euro) nog lang te handhaven is. Zeker nu Vodafone een aanval doet op de zakelijke markt, de kabel wint op de markten voor breedband en vaste telefonie en de toezichthouders de mobiele markt in een langdurige staat van krimp dwingen, zowel door tarieven als door het toelaten van nieuwkomers (Tele2 en Ziggo/UPC).
Conclusie: zeker, Blok zal de strategie van Scheepbouwer voortzetten, maar hij zal ook een paar nieuwe konijnen uit de hoge hoed moeten toveren als hij wil voorkomen dat de omzetkrimp nog veel langer aanhoudt. Waar bij Ziggo de omzetgroei momenteel tegen de 7 procent is (zie onze Research Brief 'Ziggo review H1 2010: working towards IPO'), loopt de omzet bij KPN al jaren terug (afgezien van overnames). Voor geen enkel bedrijf is dat een gezonde situatie. Het is dan ook de vraag of het wel zo 'smart' is om een 'smart follower' te willen zijn, nu de concurrentie innovatie inzet voor een verhevigde aanval.
