Nokia meldde bij de presentatie van de kwartaalcijfers dat 2012 een transitiejaar wordt. Windows Phone en het nieuw gevormde bedrijfsonderdeel Location & Commerce hebben potentieel. Daar staat tegenover dat de kern van het bedrijf, Devices & Services, de bodem nog lang niet bereikt heeft. S40 gaat nog wel even mee, verzekert Nokia. Maar bijna de helft van de omzet uit mobiele telefoons komt van Symbian smartphones, waarvan de rol is uitgespeeld.
De omzet van Devices & Services was 5,997 miljard euro in het vierde kwartaal van 2011. Nokia verkocht in het vierde kwartaal 113,5 miljoen mobiele telefoons, 8 procent minder op jaarbasis. De verkoop van gewone mobiele telefoons daalde met 1 procent. De verkoop van smartphones daalde echter met 31 procent.
Naar segment gerekend: Nokia verkocht 19,6 miljoen smart devices met een omzet van 2,75 miljard. De 93,9 miljoen mobiele telefoons brachten 3,04 miljard euro op. Smartphones maken 47 procent van de omzet uit. Dat is vrijwel allemaal Symbian S60. MeeGo en Windows Phone spelen nog een kleine rol.
De doelstellingen voor Symbian zijn echter opgegeven. De verkoop van laag geprijsde Android smartphones ontwikkelt zich sterk. Die verschuiving gaat sneller dan Nokia had verwacht, waardoor Symbian niet meer op aansluit op de vraag in de markt. In april 2011 sprak Nokia nog de verwachting uit van 150 miljoen Symbian smartphones in de komende jaren. Nu wordt geen getal meer genoemd.
Nokia verkocht in 2010 in totaal nog 100 miljoen smartphones, maar in 2011 was dat gedaald tot 77 miljoen. Ook in 2012 volgt een sterke daling, terwijl de wereldwijde afzet van smartphones naar verwachting juist enorm groeit. Het marktaandeel en daarmee de relevantie van Nokia verdwijnen in rap tempo.
In opkomende markten verkoopt Nokia featurephones die zijn gebaseerd op Symbian S40. Deze markt ontwikkelt zich sterk en Nokia speelt daarin mee. Nokia heeft 1,5 miljard featurephones verkocht en directeur Anti Vasara is optimistisch dat er daar nog vele bijkomen. De gemiddelde verkoopprijs is echter laag, de marges zijn dun.
Nokia waarschuwt dan ook voor in de verwachtingen. De neergang van Symbian is niet in te schatten, de opkomst van Lumia ook niet. Er wordt rekening mee gehouden dat de concurrenten hun kans schoon zien om de druk op te voeren. De operationele marge, nu 4,9 procent, daalt volgens Nokia naar rond de nul. Nokia waagt zich niet aan financiële schattingen voor 2012.
Windows Phone moet het tij keren. Nokia zegt dat het met ruim 1 miljoen Lumia smartphones een bruggenhoofd heeft gevestigd, in de oorlog om de ecosystemen. In korte tijd is de MeeGo-smartphone N9 omgebouwd naar de Lumia 800, op Windows Phone 7.5. De Lumia-reeks bestaat nu uit drie modellen, waaronder de Lumia 900 die geschikt is voor 4G.
De terugkeer naar de VS staat op de agenda. In Noord-Amerika verkocht Nokia in het vierde kwartaal slechts 500.000 toestellen, vooral simlockvrij via kanalen als Amazon. Nokia heeft twee deals met operators: voor de Lumia 710 bij T-Mobile USA en voor de Lumia 900 bij AT&T. Nokia heeft echter meer deals nodig om een indruk te kunnen maken.
De Windows Phone handsets zijn in de belangrijkste markten geïntroduceerd. De komende tijd wil Nokia zich concentreren op volume, ten koste van de marges. Het bedrijf is al vaker dood verklaard, maar dit wordt weer zo'n periode.
Wordt het eronder, dan valt het bedrijf verder uit elkaar in onderdelen, waarvan de toekomst meer of minder rooskleurig is.
De positie van Nokia Siemens Networks staat onder druk. Veel hangt af van de business unit Location & Commerce. Die is in juni 2011 gevormd en wordt met ingang van Q4 als een aparte unit in de cijfers opgenomen. Het is samengesteld uit Navteq en de sociale media-/locatiegebonden diensten, die zijn weggehaald bij Devices. De diensten worden geleverd aan Nokia, Windows Phone en Bing. De waarde ervan is geschat op 4,1 miljard euro, nadat er 1,1 miljard aan goodwill is afgeschreven.
Mogelijk is er een toekomst voor een sterk afgeslankte producent van mobiele telefoons voor opkomende markten. De productie van smartphones onder eigen naam is moeilijk voorstelbaar, maar Microsoft blijft wel expertise kopen voor Windows Phone. De samenwerking met Microsoft is ook al op die manier financieel gestructureerd: Nokia betaalt Microsoft voor de licentie op Windows Phone. Omgekeerd betaalt Microsoft aan Nokia voor de ondersteuning en ontwikkeling van het platform.
Wordt het erop, dan blijft Nokia bestaan als zelfstandig merk, met een concurrerende positie in opkomende markten. Het Windows Phone ecosysteem heeft zijn positie veroverd, met Nokia daarin als prominente speler. Het bedrijf is niet meer nummer één, maar het geheel blijkt meer waard dan de som der delen.
