Rechters mogen ISP’s dwingen de toegang tot websites met illegaal geüploade content voor hun klanten te blokkeren. Dat heeft het Europese Hof van Justitie bepaald. De uitspraak van het Europese Hof is een reactie op een vraag van het Oostenrijkse Hooggerechtshof om de EU-richtlijnen inzake auteursrechten naast andere grondrechten te leggen.
De zaak kwam aan het rollen toen het Duitse Constantin Films en het Oostenrijkse Wega Filmproduktionsgesellschaft via een Oostenrijkse rechtbank de Oostenrijkse ISP UPC Telekabel dwongen om de toegang tot de site kino.to te blokkeren. Deze site bood zonder toestemming van genoemde maatschappijen films aan waar zij de rechten van bezitten. UPC Telekabel stapte daarop naar de hoogste Oostenrijkse rechter om de blokkade opgeheven te krijgen.
De EU-richtlijn inzake auteursrecht voorziet in de mogelijkheid voor de rechthebbenden om te verzoeken om een verbod ten aanzien van tussenpersonen wier diensten door een derde worden gebruikt om inbreuk te maken op hun rechten. UPC Telekabel meent dat zij niet als een dergelijke tussenpersoon kan worden aangemerkt. De ISP stelde geen handelsrelatie met Kino.to te hebben en vond dat haar abonnees geen inbreuk hadden gepleegd op de auteursrechten. Verder zouden de blokkeringsmaatregelen technisch te omzeilen zijn en zouden de aan blokkering verbonden kosten buitensporig hoog zijn.
Het Europese Hof stelt echter dat een partij die zonder toestemming van de rechthebbende via een website beschermde werken voor het publiek beschikbaar stelt, gebruikmaakt van de diensten van de onderneming die internettoegang verschaft aan degenen die zich toegang tot deze werken verschaffen. Dus is een internetprovider, zoals UPC Telekabel, die zijn klanten toegang verschaft tot beschermde werken die een derde (Kino.to) op internet voor het publiek beschikbaar heeft gesteld, een tussenpersoon wiens diensten worden gebruikt om inbreuk te maken op een auteursrecht.
Voor dat tussenpersoon zijn eist de richtlijn volgens het Hof niet dat er geen bijzondere band bestaan tussen een inbreuk makende klant van de ISP en de ISP zelf. Evenmin moet worden aangetoond dat de klanten van de ISP zich effectief toegang verschaffen tot de op de website van de derde toegankelijke beschermde werken. De richtlijn schrijft namelijk voor dat de maatregelen die de lidstaten moeten nemen om aan deze richtlijn te voldoen niet alleen tot doel hebben om inbreuken op het auteursrecht of de naburige rechten te beëindigen, maar ook te voorkomen - zoals met een blokkade.
Het Oostenrijkse Hooggerechtshof wilde ook weten of een blokkade niet in strijd is met EU-grondrechten. Het Europese Hof stelt op dit punt dat een blokkade vooral in conflict is met de vrijheid van ondernemerschap en het recht op informatievrijheid van internetgebruikers. De vrijheid van ondernemerschap wordt niet in zijn kern aangetast met het verbod, vindt het Europees Hof. De provider mag immers zelf namelijk welke maatregelen ze treft om de toegang minstens te bemoeilijken, maatregelen die in lijn zijn met de capaciteiten van de ISP.
Het Europese Hof maakt nog wel de kanttekening dat een blokkade internetgebruikers niet nodeloos de toegang tot de gezochte informatie onmogelijk moet maken. Het is aan ISP’s of internetgebruikers om nationale rechters en overheden te laten oordelen over of er bij een blokkade wel of geen sprake is van een ‘billijk’ evenwicht tussen de auteursrechtenrichtlijn en EU-grondrechten.
In januari bepaalde het Haagse Gerechtshof dat ISP's Ziggo en XS4ALL niet langer peer-to-peer site The Pirate Bay hoefden te blokkeren. Het hof oordeelde de blokkade van The Pirate Bay als 'niet effectief' en een 'aantasting van het vrije ondernemersschap'. De blokkade stond volgens de rechter niet in verhouding tot wat ermee wordt bereikt.
Stichting Brein wist in januari 2012 via juridische weg af te dwingen dat XS4ALL en Ziggo de toegang tot TPB moesten blokkeren. In mei 2012 volgden UPC, KPN, Tele2, T-Mobile en Telfort. Brein, dat bescherming van auteursrechten in Nederland verzorgt, stelde bij monde van directeur Tim Kuik de uitspraak van het hof haaks stond op het oordeel van rechters in andere Europese landen. Kuik noemt het opmerkelijk dat het Haagse hof meent dat de blokkade niet effectief is omdat gebruikers kunnen uitwijken naar andere sites.
Volgens Brein was de blokkade wel effectief, omdat het aantal bezoekers naar TPB zou zijn gedaald. Het hof liep volgens Kuik verder vooruit op de 'op korte termijn te verwachten' uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Brein is in cassatie gegaan tegen de uitspraak van het Haagse Hof.
