De EU heeft vandaag het wetsvoorstel met betrekking tot de hervorming van de auteursrechtrichtlijnen definitief aangenomen. Het parlement was enkele weken geleden in stemming al akkoord en nu steunt ook een meerderheid van de lidstaten het nieuwe voorstel. Negentien landen stemden voor, zes - waaronder Nederland - waren tegen en drie - waaronder België - onthielden zich van stemming, meldt Reuters.
Na de ondertekening en publicatie van de richtlijn in het Publicatieblad van de EU hebben de lidstaten 24 maanden om de nieuwe regels om te zetten in hun nationale wetgeving, aldus de Europese Raad.
Veranderingen op drie fronten
1. Aanpassing van auteursrechtuitzonderingen / beperkingen aan de digitale en grensoverschrijdende omgeving
De richtlijn introduceert verplichte uitzonderingen op het auteursrecht voor tekst- en datamining, online onderwijsactiviteiten en het behoud en de onlineverspreiding van cultureel erfgoed.
2. Verbetering van licentiepraktijken om bredere toegang tot creatieve inhoud te waarborgen
De richtlijn voorziet in geharmoniseerde regels die het gemakkelijker maken om exploitatie van werken die niet meer worden gecommercialiseerd (niet-commerciële werken), uitgifte van collectieve licenties met verlengd effect en rechtenvereffening voor films door video-on-demand-platforms.
3. Realisatie van een goed functionerende marktplaats voor auteursrechten
De richtlijn introduceert een nieuw recht voor persuitgevers voor het online gebruik van hun perspublicaties. Auteurs van werken die zijn opgenomen in de perspublicatie hebben recht op een deel van de inkomsten van de persuitgever die voortvloeien uit dit nieuwe recht.
Wat online platforms voor het delen van inhoud betreft, die gebaseerd zijn op het model "door gebruikers geüploade inhoud", verduidelijkt de richtlijn het juridisch kader waarbinnen zij opereren. Dergelijke platforms moeten in principe een licentie verkrijgen voor auteursrechtelijk beschermde werken die door gebruikers zijn geüpload, tenzij aan een aantal voorwaarden van de richtlijn wordt voldaan. Rechthebbenden zullen daarom beter kunnen onderhandelen over de voorwaarden voor de exploitatie van hun online-werken en een vergoeding ontvangen voor het online gebruik van hun inhoud door deze platforms. Tegelijkertijd stelt de richtlijn gebruikers in staat om inhoud vrij te genereren en te uploaden, met als doel citaten, kritiek, recensie, karikatuur, parodie en pastiche. Daartoe transformeert het deze uitzonderingen, momenteel optioneel voor lidstaten, in verplichte uitzonderingen voor dit specifieke gebruik.
De richtlijn verankert ook het recht van auteurs en uitvoerende kunstenaars op passende en evenredige vergoedingen voor het verlenen van licenties of overdracht van hun rechten en introduceert een transparantieverplichting betreffende de exploitatie van vergunde werken. Daarnaast voorziet de nieuwe wetgeving ook in een optie voor vergoedingaanpassing, vergezeld van een mechanis,e voor alternatieve geschillensbeslechting. Softwareontwikkelaars zijn uitgesloten van deze regels.
Traject van ruim twee jaar
De hervorming om de auteursrechtrichtlijn naar het internettijdperk te brengen is meer dan twee jaar door EU-instellingen besproken. De eerste voorstellen om de richtlijnen aan te passen dateren van augustus 2016. In februari van dit jaar werd een doorbraak bereikt op basis van een compromis bemiddeld door Frankrijk en Duitsland. Ondanks de aanzienlijke oppositie van de internetsector en de betrokken maatschappelijke groeperingen over beperkingen van de vrijheid van meningsuiting werd dat compromis door een meerderheid van het Europees Parlement aangenomen.
