Onlangs heeft EA bekendgemaakt dat het spellenmaker Glu Mobile voor een prijskaartje van USD 2,1 miljard wil overnemen. Glu Mobile heeft echter geen enkele betaalde game in zijn portfolio en is voor zijn inkomsten dus volledig afhankelijk van advertenties en microtransacties. We spreken hier dus van een flinke markt. Maar niet eentje zonder controverse: al sinds het begin van microtransacties zijn onderwerp van discussie en in bepaalde gevallen moest zelfs de kansspelautoriteit eraan te pas komen. En toch hebben ze ook gratis ervaringen mogelijk gemaakt waar anders ongetwijfeld een prijskaartje aan zal hebben gehangen. Het is echter belangrijk dat deze microtransacties niet te veel ingrijpen in de de manier van spelen zelf.
Microtransacties: een klein beetje meer spel voor een klein beetje meer geld
Microtransacties zijn kleine (en soms zelfs grotere) bedragen die je uitgeeft aan een spel om bepaalde zaken in het spel te ontgrendelen. Denk aan een nieuw uiterlijk voor je speelpersonage of je paard, maar ook bijvoorbeeld een beter wapen, een betere voetballer of een snellere auto.
De prijzen van microtransacties verschillen enorm, waardoor de term microtransacties soms wat verwarrend kan zijn. Het goedkoopste pakje kaarten in FIFA Ultimate Team, waarbij je kaarten van spelers verzamelt om zo je Ultimate Team samen te stellen, kost 50 FIFA Points. Dat is omgerekend zo’n EUR 0,43. Het duurste pakje, de zogenoemde Ultimate Pack, kost 2500 FIFA Points, omgerekend een bedrag van ongeveer EUR 21,73.
Paardenuitrusting zorgt voor flinke ophef
Deze trend begon 15 jaar geleden. Bethesda had zijn game The Elder Scrolls IV: Oblvion uitgebracht en het spel was een enorm succes. De ontwikkelaar zag dat kennelijk als teken dat het nog wat extra aan de game kon verdienen, want later bracht het een paar microtransacties uit: een aantal nieuwe uitrustingen voor je paard. Ze hadden verder geen effect op het spel, het was puur en alleen voor het uiterlijk.
Dat lijkt in de huidige markt onschuldig, maar destijds was men niet te spreken over deze toen nog compleet nieuwe stap. Men had toch al het spel gekocht? Waarom moest de ontwikkelaar dan ook nog geld verdienen door extra stukjes ‘spel’ voor een paar euro te verkopen?
Autoriteiten mengen zich in debat
Een lekkere inkomstenbron en een mooi verdienmodel voor game-ontwikkelaars, dus. Maar aan dat verdienmodel zit ook een keerzijde. De balans tussen ‘te gul’ en ‘onspeelbaar’ blijkt namelijk soms nogal lastig te maken.
Vooral bij uitgever Electronic Arts, dat dus onlangs Glu Mobile heeft overgenomen, blijkt die balans weleens in het laatste uit te vallen. Meerdere keren hebben zelfs autoriteiten ingegrepen. In 2014 bracht EA een nieuw deel uit in de Dungeon Keeper-serie voor mobiele telefoons. Het laatste deel was 15 jaar daarvoor op de pc uitgekomen, dus fans zaten met smart te wachten. Het werd een enorm fiasco: de game werd door microtransacties erg slecht ontvangen en de Britse reclamewaakhond beoordeelde de claim dat de game ‘gratis speelbaar’ is als misleidend.
Ook Star Wars Battlefront II, uitgekomen in 2017 en uitgegeven door EA, kreeg te maken met controverses door zijn microtransacties. In die game kun je verschillende ‘heroes’ ontgrendelen om ze speelbaar te maken. Voorbeelden zijn Darth Vader, Yoda etc. Op het sociale medium Reddit klaagde een gebruiker over hoe lang dit duurde en medegebruikers hebben toen berekend dat je ongeveer 40 uur moest spelen om één hero vrij te spelen. Wie die tijd niet had, moest geld uitgeven. EA antwoordde in een reactie op de betreffende post dat dit was gedaan om spelers "een gevoel van trots en voldoening" te geven. Deze comment werd in 2019 opgenomen in het Guinness Book of World Records voor de comment met de meeste downvotes, het Reddit-equivalent van dislikes, ooit. Het systeem in het spel werd aangepast en zowel de Nederlandse als Belgische kansspelautoriteiten startten onderzoeken, waaruit geconcludeerd werd dat (een aantal) loot boxes in strijd waren met de wet.
Microtransacties maken gamen beter en voor meer mensen toegankelijk
Door dit soort ophef zetten velen microtransacties weg als iets kwaadaardigs, iets om consumenten helemaal uit te melken. Dat is echter veel te kort door de bocht. Het feit is dat microtransacties ook dingen mogelijk hebben gemaakt die anders onhaalbaar waren geweest. Eerdergenoemde games als Fortnite, DotA 2 en Pokémon Go krijgen regelmatig updates en nieuwe content. Dat kost allemaal tijd en geld voor de ontwikkelaars. Het geld om deze games te maken en te onderhouden moet ergens vandaan komen.
Ook bij betaalde spellen is er wat te zeggen voor microtransacties. De ontwikkeling van AAA-games kost meer geld dan vroeger, terwijl de prijs redelijk hetzelfde gebleven is (Sony is de eerste die onlangs aankondigde voor games voor de PlayStation 5 EUR 70 te gaan vragen in plaats van de eerdere EUR 60). Het is niet vreemd dat ontwikkelaars dan op zoek gaan naar alternatieve geldstromen, zoals microtransacties. Vervelend misschien, maar mede daardoor zijn de enorme producties van tegenwoordig wel mogelijk.
Microtransacties inzetten, zonder dat het de gameplay beïnvloedt
Het blijft lastig om een grens te trekken tussen goede en slechte toepassing van microtransacties, te meer omdat hij duidelijk verschuift: 15 jaar geleden haalde elke gamer zijn neus op voor een betaalde outfit die puur voor cosmetische doeleinden is, tegenwoordig kijken we er niet meer van op. Waar ontwikkelaars sowieso voor moeten waken, is het zogenaamde pay-to-win. Dat wil zeggen dat betalende spelers significant voordeel hebben ten opzichte van spelers die besluiten hun portemonnee in hun zak te houden. Een goed voorbeeld was bijvoorbeeld het oude model van Star Wars Battlefront II. Maar ook spelers van FIFA Ultimate Team behalen significant voordeel door de buidel te trekken. Dat zijn de microtransacties waar vaak ophef over ontstaat.
Microtransacties die puur cosmetisch zijn en niet in de gameplay inhaken, daar zijn consumenten tegenwoordig wel aan gewend. Het lijkt misschien onbenullig dat men daar veel geld voor zou over hebben, maar Fortnite, misschien wel de grootste gratis game van de afgelopen jaren, biedt geen enkele extra functionaliteit voor betalende spelers.
Ook modellen als dat van DotA 2 lijken aan te slaan. Daar krijg je met een betaald abonnement extra functies, zodat je bijvoorbeeld je games kunt terugkijken en analyseren waar je dingen beter had kunnen doen. Dat geeft je de mogelijkheid om beter te worden als speler, maar in de gameplay zelf hebben betalende spelers geen enkel voordeel ten opzichte van gamers die niet betalen.
Zelfs Mario Kart World Tour, dat zowel een abonnement als loot boxes biedt, is goed te spelen zonder te betalen. De speler krijg wat beloningen en voordelen als zij betalen, maar die zijn niet significant genoeg om het spel onspeelbaar te maken voor wie het geld liever in zijn zak houdt.
Maar hoewel deze vorm van microtransacties voorlopig de ‘sweet spot’ lijkt, is het moeilijk te zeggen hoe zich het gaat ontwikkelen. 15 jaar geleden vonden we cosmetische microtransacties schandalig, inmiddels vinden we ze normaal. Het kan zijn dat we over 15 jaar wel volledig gewend zijn aan pay-to-win.
