De in 2016 opgerichte claimstichting SOMI (Stichting Onderzoek Marktinformatie) daagt TikTok voor de rechter in een massaclaim namens één miljoen Nederlandse kinderen vanwege 'nalatigheid in de waarborging van de veiligheid en privacy van kinderen'. De claim was al sinds april in voorbereiding. SOMI eist voor elk kind jonger dan 13 jaar een bedrag van EUR 2000, voor kinderen van 13 tot en met 15 EUR 1000 en voor kinderen van 16 en 17 elk EUR 500 aan schadevergoeding. In totaal gaat het om een claim van EUR 1,4 miljard.
Volgens SOMI zou TikTok onrechtmatig informatie van kinderen verzamelen en te gelde maken en kinderen confronteren met ongeschikte content, zoals 'challenges'. In dergelijke challenges op TikTok worden kinderen uitgedaagd gevaarlijke dingen te doen, waarbij volgens SOMI al diverse dodelijke ongelukken zijn gebeurd.
Consumenten die deel willen nemen aan de massaclaim moeten EUR 17,50 aan inschrijfkosten betalen, waarmee de stichting naar eigen zeggen een deel van de kosten voor de voorbereiding en het proces kan financieren. Indien in de zaak een collectieve schadevergoeding wordt toegewezen, houdt de stichting bij de uitbetaling aan deelnemers een vergoeding van circa 20 procent in voor de proceskosten. Dit percentage wordt volgens de stichting door de rechter vastgesteld.
Wet Afhandeling Massaschade in Collectieve Acties
Sinds 2019 is in Nederland de 'wet afhandeling massaschade in collectieve acties' (wamca) van kracht. Deze wet maakt het mogelijk om met een grotere groep 'benadeelden' een bedrijf voor de rechter te dagen en een massaclaim in te dienen. Diverse claimstichtingen hebben al gebruik gemaakt van deze wet om zowel Nederlandse als internationale bedrijven voor de rechter te dagen in een collectieve rechtszaak.
Euroconsumers sleepte Facebook voor de rechter vanwege privacyschendingen, de Nederlandse claimstichting The Privacy Collective startte in augustus 2020 een massaclaim tegen Salesforce en Oracle en in 2016 daagde stichting ConsumentenClaim verschillende Nederlandse providers voor de rechter vanwege 'gratis mobieltjes' waarvoor in het abonnement betaald werd. In deze zaak kwam het in 2020 tot een schikking.
Volgens de wet mogen stichtingen die claims indienen namens grotere groepen consumenten geen winst maken met de massaclaims. De partijen achter de stichting, zoals advocaten die de rechtszaak voeren en geldschieters, mogen wel een vergoeding opeisen uit de uitkomst van de collectieve rechtszaak.
Meer dan de helft Nederlandse jongeren heeft TikTok
Uit het Dutch Apps Market-rapport van Telecompaper over het eerste kwartaal van 2021 blijkt dat TikTok in het eerste kwartaal van dit jaar een zogenaamde 'installed base' van 16 procent kende onder Nederlandse smartphonegebruikers. TikTok is vooral populair onder jongeren. Uit het rapport blijkt dat 54 procent van de Nederlandse jongeren tussen 16 en 19 jaar TikTok geïnstalleerd hebben staan op hun smartphone. De installed base ligt vermoedelijk bij jongere kinderen nog hoger.
