Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) komt met tips en adviezen om fraude bij zakelijk en privé-gebruik van WhatsApp terug te dringen. Volgens het NCSC is er sinds een aantal weken een toename te zien van WhatsApp-fraude, ook bij overheidsorganisaties. Het overnemen van WhatsApp-accounts kan gevolgen hebben voor informatiebeveiliging.
Het aantal aangiftes bij de politie lag voor de coronacrisis op circa 120 tot 150 aangiftes per week. Sinds april van dit jaar is het mogelijk om digitaal aangifte te doen bij de politie en kwamen tot augustus circa 700 aangiftes per week binnen. De politie wijdt deze toename deels aan het feit dat het makkelijker is om melding te doen, maar ook aan de feitelijke toename van deze vorm van fraude.
De feitelijke toename kan volgens de politie mogelijk verklaard worden doordat mensen tijdens de coronacrisis meer online zijn gegaan om contact te hebben met hun familie en bekenden. Sinds augustus is het aantal aangiftes iets afgenomen.
Steeds meer accounts overgenomen
Criminelen doen zich via WhatsApp voor als een bekende en proberen het slachtoffer met een smoes geld afhandig te maken. Bekend is de strategie waarbij een slachtoffer wordt benaderd als een bekende met een ‘nieuw telefoonnummer’. De laatste tijd worden steeds vaker WhatsApp-accounts overgenomen voor het plegen van fraude. Hierdoor hebben slachtoffers minder snel argwaan.
De intentie van de overnames lijkt gericht op financieel gewin, er zijn geen aanwijzingen dat de criminelen het bewust hebben gemunt op medewerkers van specifieke (overheids)organisaties. De toename van aangiftes uit deze hoek kan het gevolg zijn van het massaal thuiswerken. Berichtenapps worden veelal gebruikt vanwege de laagdrempeligheid en het gebruikersgemak.
Vertrouwelijke informatie in verkeerde handen
Wanneer een zakelijk WhatsApp-account wordt overgenomen, kan dat betekenen dat (zeer) vertrouwelijke informatie in verkeerde handen terecht komt. Daarnaast kunnen contactgegevens van (belangrijke) contacten prijs worden gegeven. De Algemene Rekenkamer waarschuwde op 2 november voor de risico’s van het gebruik van berichtenapp’s en privé e-mail voor het versturen van vertrouwelijke informatie.
Het NCSC raadt in het algemeen aan om een risico-afweging te maken voor het gebruik van berichtenapps voor zakelijke dienstverlening. Het is rijksbreed beleid om vertrouwelijke, gerubriceerde of privacygevoelige informatie nooit in openbare online diensten te delen of op te slaan. Dat rijksbeleid is te vinden in de richtlijnapp met beleid.
Andere adviezen zijn:
- Maak gebruik van de door de organisatie daarvoor aangewezen kanalen om vertrouwelijke informatie te delen.
- Maak onderscheid in communicatie op zakelijke en privéapparatuur of -omgeving.
- Sla geen zakelijke contactgegevens op in de privételefoon.
- Bescherm accounts met tweefactor-authenticatie.
- Voor spam- en phishing-berichten geldt altijd: stuur geen bericht terug en klik niet op links of documenten.
- Waarschuw alle contacten bij een vermoeden dat een account gehackt is.
- Doe aangifte bij de politie als er misbruik van het account is gemaakt.
