In 1994 werd besloten KPN te privatiseren en naar de beurs te brengen. Toen mocht dus iedereen aandelen kopen. Ook Mexicanen. Er mag immers niet gediscrimineerd worden. En als iemand op een goed moment besluit: "ik wil alle aandelen hebben", dan is daar niks op tegen. Aan het bestuur hoeft hij geen toestemming te vragen, want de aandeelhouder is de eigenaar en de eigenaar is de baas.
Terzijde: achteraf is het de vraag of het een goed idee is een PTT naar de beurs te brengen. Voor de dienstverlening is dat goed, want de overheid is niet innovatief en niet klantvriendelijk. Maar voor passieve infrastructuur is dat de vraag. Het is een natuurlijk monopolie. De onderhoudskosten (opex) zijn beperkt (zeker als er veel glasvezel in de grond ligt), maar eens in de zoveel tijd is een dure opwaardering (capex) nodig. Dat is niet een profiel waar de standaard belegger, met zijn korte horizon, dol op is. Het past om dit in handen van de staat te laten. Net zoals de netwerken voor gas en electra, water en riool, (water)wegen en het spoor. ProRail en Stedin bijvoorbeeld zijn in overheidshanden en dat is waarschijnlijk maar goed ook.
Terug naar KPN. Er kunnen redenen zijn om een bedrijf te beschermen tegen een 'vijandige' (lees: niet in overleg met het bestuur) overname. Vooral als het gaat om een slecht geleid doelwit, met een geringe schuldenlast, diverse interessante dochters en een lage beurswaardering. En alleen als het gaat om een overnemende partij die het juist daarom gaat. De onderneming kan zijn eigen overname financieren en de overnemende partij kan het bedrijf plunderen door onderdelen te verkopen en grote dividenden uit te keren (waarvoor het nog eens geld kan bijlenen). Maar KPN is niet zo'n doelwit. En America Movil is een telecombedrijf dat begrijpt dat investeren (pakweg 10% van de omzet) onlosmakelijk verbonden is met acteren in de telecomsector. Saillant detail: America Mobil beschuldigt KPN ervan jarenlang te weinig geïnvesteerd te hebben: "At the time we made our initial investment, the company was suffering the impact of years of underinvestment in the business, as the company catered to investors seeking high cash returns and quick profits. In the process KPN had lost market share across the board as thousands of dissatisfied customers jumped ship to its competitors".
Kortom, dat de Stichting KPN nu de macht grijpt lijkt onnodig. De stichting, bestaande uit vijf mannen zonder directe ervaring met de telecomsector, bespeelt het sentiment: de 'roverhoofdman' uit Mexico, vitale infrastructuur, geen overleg met het bestuur en het investeringsniveau zou in gevaar zijn. Zou de Stichting KPN ook in actie zijn gekomen als het keurige Deutsche Telekom een overnamebod had aangekondigd? Zou America Movil werkelijk stoppen met investeren, waardoor de klanten versneld weglopen naar Vodafone, T-Mobile, Tele2 en de kabel?
Dat America Movil in overleg zou moeten treden met het huidige bestuur is de vraag: het KPN-bestuur heeft de afgelopen tweeëneenhalfjaar een zwak track record opgebouwd. Veranderende marktomstandigheden (door KPN steevast omschreven als 'veranderd consumentengedrag') liepen niet in de gaten. Sterker nog, het leidde niet tot een enkele winstwaarschuwing, maar drie. Plus twee gelegenheden waarbij het dividend verlaagd werd. En als klap op de vuurpijl werd een emissie aangekondigd om het eigen vermogen met 4 miljard aan te vullen (America Movil deed mee aan de claimemissie). Het aantal aandelen verdrievoudigde.
Nu E-Plus verkocht wordt, komt er nog eens 5 miljard cash de onderneming binnen. Opvallend genoeg komt er geen speciaal dividend. Het KPN-bestuur wil deze cash aanhouden voor de 'financiële flexibiliteit'. Was de claimemissie dan onvoldoende en had KPN behoefte aan veel meer cash om toekomstige rekeningen te kunnen betalen (Reggeborgh uitkopen, veilingen, aanleg FTTH en LTE) en om de verdere daling van de winstgevendheid op te vangen? Door geen superdividend uit te keren (die zou goed kunnen zijn voor een uitkering van meer dan een euro dividend per aandeel) lijkt het bestuur deze vraag bevestigend te beantwoorden. Beleggers houden er immers niet van als overtollige cash binnen een onderneming blijft, zij krijgen het liever uitgekeerd om het zelf naar believen te kunnen investeren.
Blijft overigens de vraag of America Movil werkelijk geïnteresseerd is in een KPN zonder E-Plus, en met alleen maar een minderheidsbelang in Telefonica Deutschland. Dat zal de toekomst leren.
