Vraag 1: waarom verglaast KPN zijn netwerk?
Antwoord: het is een moderniseringsslag die leidt tot een beter netwerk. De up- en downloadsnelheden liggen hoger en de kosten van onderhoud zijn aanmerkelijk lager dan die van een kopernetwerk. Bovendien dwingt de markt (lees: Ziggo) KPN tot actie omdat het anders achterop raakt op de breedbandmarkt.
Vraag 2: op welke manier is T-Mobile actief op de glasvezelmarkt?
Antwoord: T-Mobile bouwt een 'actief' netwerk en laat de aanleg van een 'passief' glasvezelnetwerk over aan partner Primevest en mogelijk andere investeerders. De partijen besteden het werk uit aan VolkerWessels Telecom, met Primevest als eigenaar van het glasvezelnetwerk en T-Mobile als eigenaar van het actieve netwerk. Daarnaast treedt T-Mobile op als exploitant en biedt als zodanig zowel wholesale- als retaildiensten aan. Het heeft inmiddels een reeks service providers aangetrokken om diensten te verlenen op dit open netwerk. Primevest is een investeerder zonder beheersactiviteiten, die het overlaat aan VWT en T-Mobile.
Vraag 3: waarom leggen service providers FTTP-netwerken aan?
Antwoord: primair draait het om een hogere marge. Met een eigen netwerk dalen de operationele kosten (opex) en stijgt de EBITDA-marge. De ervaring leert: met grofweg 10 tot 20 punten. Daar komt een hogere capex voor in de plaats. Uit onderzoek van Telecompaper op de Europese markt blijkt dat de bottom line (vrije kasstroom) tamelijk ongevoelig is voor de keuze tussen wel (hoge capex, lage opex) of niet (andersom) een eigen netwerk aanleggen.
Zo komen we bij de tweede reden: met een eigen netwerk heeft de service provider maximale controle over de diensten (innovatie, snelheden, abonnementen, prijzen).
Vraag 4: en wat is de reden voor T-Mobile?
Antwoord: de situatie met T-Mobile is iets gecompliceerder. T-Mobile beschikt zelf beperkt over eigen infrastructuur. Een groot deel van de mobiele masten is door moederbedrijf Deutsche Telekom ondergebracht bij T-Infra en Primevest bezit het passieve glasvezelnetwerk in Segbroek. Verder zijn de redenen dezelfde (vraag 3): de marge stijgt omdat Primevest lagere wholesaltarieven rekent dan KPN Wholesale en met een eigen actief netwerk geeft T-Mobile volledige controle over de diensten.
Vraag 5: is het noodzakelijk een eigen actief netwerk te bezitten?
Antwoord: nee, wholesaletoegang is ook mogelijk op een 'hoger' netwerkniveau, zonder eigen apparatuur (WBA en VULA-diensten). Dit is aantrekkelijk voor kleinere partijen of aanbieders die zich vooral met hun merk wensen te onderscheiden op de markt (dat geldt vooral de zakelijke markt). Voor partijen met de ambitie de directe concurrentie met KPN en VodafoneZiggo aan te gaan, is het aantrekkelijk zelf de apparatuur te bezitten, ofwel wholesaletoegang te kopen op ODF-niveau (toegang tot de ODF-centrale). Zie vraag 3. Waar KPN diensten aanbiedt op glasvezelnetwerken van derden, bouwt het dan ook zelf zijn eigen actieve netwerk.
Er is een overeenkomst met wholesalepartijen op de mobiele markt. Sommige bouwen hun eigen actieve netwerk en worden daardoor een 'Full MVNO'.
Vraag 6: waarom verkleint KPN de mogelijkheid voor derden om ODF-toegang af te nemen (het zogenoemde 'unbundling', ontbundeling, LLU of ULL)?
Antwoord: enerzijds omdat van deze dienst tot nu toe beperkt gebruikgemaakt is, anderzijds omdat KPN in zijn glasvezelnetwerk wil overstappen op een nieuwe technologie die unbundling niet direct toelaat (zie bijv. Iskratel: "A replication of P2P-style LLU is not feasible for GPON technology since GPON uses a shared physical medium"). Daar komt nog bij dat KPN sinds kort gedereguleerd is en dus volledig vrij is in dergelijke keuzes.
Daar staat tegenover dat T-Mobile al in 2018 bekendmaakte zijn actieve netwerk te willen verdubbelen van 1,1 naar 2,2 miljoen aansluitingen. In onze optiek is dat één van de 'un-carrier' initiatieven van T-Mobile. Door het besluit van KPN is deze potentiële markt gereduceerd tot 1,46 miljoen lijnen, van voorheen 2,76 miljoen.
Vraag 7: waarom legt zowel KPN als Primevest een FTTP-netwerk aan in Segbroek?
Antwoord: Primevest koos Segbroek uit als eerste project omdat de wijk relatief eenvoudig te verglazen is en omdat er sprake is van grote diversiteit qua afnemers en bebouwing.
KPN wil op den duur zijn volledige netwerk verglazen. Boze tongen beweren dat KPN juist nu voor Segbroek kiest om Primevest af te schrikken de Nederlandse FTTP-markt überhaupt te betreden.
Vraag 8: kunnen Primevest en KPN samenwerken?
Antwoord: Primevest wil principieel voorkomen dat er straks drie gigabitnetwerken beschikbaar zijn: de kabel, KPN en Primevest (of andere partijen, zoals E-Fiber). Door 'overbuilding' van FTTP van KPN daalt de verwachte bezettingsgraad van het netwerk te ver om een redelijke return te kunnen genereren. Samenwerken kan als de partijen overeenkomen op welk netwerkniveau. Dat kan variëren van 'trench sharing' (twee afzonderlijke netwerken die uitsluitend samenwerken bij het graven) tot wholesale (één van beide bezit het netwerk, de ander beschikt erover met een wholesale-overeenkomst). Het eerste model is op enkele plaatsen in Nederland in gebruik en leidt feitelijk tot het gevreesde 'overbuilding'.
Vraag 9: waarom komt het niet tot een samenwerking tussen Primevest en KPN?
Antwoord: er is sprake van een patsteling. De partijen spreken elkaar enigszins tegen maar het is mogelijk dat het alsnog tot een deal komt. Voor alle partijen is het van het grootste belang om slechts één passief netwerk aan te leggen. Idealiter bouwen de service providers (T-Mobile en KPN) daarop hun eigen actief netwerk.
Voor Primevest is het binnenhalen van KPN als wholesaleklant (naast T-Mobile) heel belangrijk omdat het merk KPN Retail garant staat voor een veel grotere toeloop dan het merk T-Mobile (en de wholesaleklanten van T-Mobile) en dus bijdraagt aan een veel betere bezettingsgraad.
Het enigszins banale probleem is dat KPN schijnbaar zaken wenst te doen met Primevest, dat de exploitatie echter volledig heeft uitbesteed aan T-Mobile. Primevest heeft geen 'afdeling' voor het leveren van wholesalediensten (zie vraag 2).
Vraag 10: hoe kan de impasse doorbroken worden?
Antwoord: voor optimale concurrentie moet T-Mobile streven naar een landelijk actief netwerk, naast dat van KPN. KPN kan bewijzen dat het de wholesale-markt serieus neemt door het besluit om over te schakelen op PON-technologie te herzien en de keuze van het voormalige Reggefiber (point-to-point actief ethernet) te handhaven voor alle toekomstige glasvezelnetwerken. Alleen zo kan KPN laten zien dat de rol van een partij zoals T-Mobile echt gelijkwaardig is aan die van KPN Retail. Het zou goed zijn voor de concurrentie in Nederland en natuurlijk ook voor de toeleveranciers van apparatuur.
KPN zou hiermee het kostenvoordeel van PON vaarwel zeggen, iets wat opgevangen zou kunnen worden door Primevest uit te nodigen als 'co-investor'. Samen zouden KPN en Primevest (en eventueel andere investeerders) de netwerkinvesteringen kunnen dragen, in ruil voor een minderheidsbelang in het netwerkbedrijf. Er zou meer kapitaal beschikbaar komen voor de verglazing en alleen de bouwcapaciteit op de Nederlandse markt zou nog een bottleneck vormen in het ontstaan van een tweede gigabitnetwerk (naast dat van Ziggo).
