Ziggo en KPN hebben deze week in respectievelijk Oss/Breda/Zwolle en Den Haag/Utrecht een 4G (LTE) netwerk geactiveerd. Tele2 begint op 8 mei met een 4G-aanbod in de Randstad, gericht op consumenten. KPN biedt het alleen aan zijn zakelijke klanten aan. Ziggo biedt het abonnement eveneens alleen voor zakelijke klanten, bovenop een (vast) Internet Plus abonnement. Ziggo-gebruikers dienen wel zelf de randappratuur te kopen, zoals een USB-dongel. KPN-klanten krijgen de USB dongel er bij geleverd, bij Tele2 kost de dongel eenmalig 75 euro en het abonnement 30 euro per maand.
Bij Ziggo kost het mobiel breedband-abonnement 89 euro per maand. Daar krijgt een gebruiker dan 100 Mbps down/40 Mbps upload voor. KPN rekent 17,50 euro per maand extra bovenop een vast bedrag van 50 euro per maand voor 8 GB data. Daar krijgt die gebruiker dan 50/25 Mbps voor. Bij Tele2 gaat het om 40Mbps down en 3 up. Tele2 dekt circa 100 vierkante kilometer af. KPN laat weten te hebben gekozen voor een stapsgewijze introductie. Volgens Ziggo is het dekkingsgebied in de drie steden waar het nu een 4G-abonnement aanbiedt, viermaal zo groot als het minimum van 80 vierkante kilometer. In alle gevallen gaat het desondanks om een zeer beperkte uitrol, twee jaar na het verkrijgen van een licentie voor spectrum in de 2,6 GHz-frequentieband.
Ook de andere licentiehouders, Vodafone en T-Mobile, moeten uiterlijk 11 mei 2012 voldoen aan het uitrollen van een commerciële 4G/LTE-dienst met een dekkingsgebied van minimaal 80 vierkante kilometer. In maart van dit jaar lieten alle vijf de licentiehouders, ook KPN en Ziggo4 (inmiddels omgedoopt tot ZUM), weten dat ze op tijd zouden voldoen aan de minimumeis. ZUM is de joint venture van Ziggo en UPC uit 201 voor het verkrijgen van een 2,6 GHz-licentie.
De vijf vergunninghouders moesten na de veiling uit april 2010 binnen twee jaar een 'openbare commerciële dienst' aanbieden. Het dekkingsgebied is afhankelijk van de hoeveelheid spectrum. De dekkingseis voor T-Mobile is 20 vierkante kilometer, voor KPN en Vodafone 40 vierkante kilometer. De twee nieuwkomers met 2x20 MHz, Ziggo4 en Tele2, moesten op 80 vierkante kilometer uitrollen. Dit gebied is zo klein dat één of enkele antennes in principe volstaan om aan de eis te voldoen.
Het was al langer duidelijk dat de spectrumveiling uit april 2010 geen succes was (zie commentaar 'Nederland heeft nu genoeg voorbeelden voor succesvoller frequentieveiling') . De Nederlandse overheid haalde er nauwelijks geld mee binnen, voor de licentiehouders was alleen spectrum in de 2,6 GHz frequentieband beschikbaar. Te weinig om een goed landelijk dekkend 4G-netwerk mee op te bouwen dat kan voldoen aan de verwacht stijgende vraag naar mobiel breedband (zie commentaar 'LTE voorlopig kwestie van afwachten'). De langverwachte tweede veiling van spectrum (onder meer de 800, 900 en 1.800 MHz-frequentiebanden) moet het gebrek aan spectrum doen verdwijnen. Logisch dus dat pas op het laatste moment wordt voldaan aan de minimumeis van 4G-dekking met een commerciële dienst in een zeer beperkt gebied. Belangstellenden wachten op de ‘echte’ veiling.
Het is zeer de vraag of de tweede veiling de door de politiek en overheid zo gewenste extra operator oplevert die als uitdager kan dienen voor de drie incumbents op mobiel gebied – KPN, Vodafone, T-Mobile (zie het commentaar 'Het ministerie kiest voor de bestaande diensten'). Ziggo lijkt af te vallen (zie commentaar 'Ziggo valt af voor frequentieveiling'). Het wil samenwerken met Vodafone en verder een zo goed mogelijk dekkend WiFi-netwerk uitrollen, zo werd duidelijk tijdens een presentatie over de beursgang van de kabelaanbieder. Over de plannen van ZUM-partner UPC is weinig tot niets bekend, behalve dan men niets uitsluit.
Tele2 dan, die andere partij die als ‘uitdager’ in 2010 een 2,6 GHz-licentie kocht? Met Tele2 Nederland gaat het niet zo goed, gezien de daling van het aantal klanten (zie commentaar 'Tele2 NL: verslechterende performance...'). Q1 was een zwak kwartaal voor Tele2. Er staan grote strategische keuzes voor de deur en het is allerminst zeker dat moederorganisatie Tele2 wil investeren in licenties voor een afdoende dekkend 4G-netwerk én de bijbehorende infrastructuur– al lijkt het bezit van licenties in ieder geval een must om op de mobiele markt een rol van betekenis te blijven spelen. Er zijn nog geen andere partijen bekend die zich als oprichter van een vierde mobiel netwerk tijdens de veiling dit najaar willen laten gelden.
Kortom, wanneer er op of na 11 mei vijf LTE-netwerken in Nederland actief zijn, is dit allerminst het begin van een nieuw tijdperk op het gebied van mobiel breedband. Pas na de nieuwe frequentieveiling in oktober 2012 zal duidelijker worden welke partijen daadwerkelijk LTE gaan inzetten als opvolger van UMTS/HSPA (2 en 3G). Niks is zeker, maar het triopolie van KPN, Vodafone en T-Mobile lijkt voorlopig nog niet doorbroken te worden (zie ook commentaar: 'Een superreservering in de mobiele veiling is onrealistisch').
