Uit de nieuwe editie van het rapport ‘Dutch Mobile Virtual Operators’ (per 31 maart 2009) van Telecompaper blijkt dat de MVNO-markt in Nederland nog altijd floreert. Nu stelt Telecompaper, net als bij de vorige editie, dat er wel eens consolidatie of zelfs een shake-out zou kunnen plaatsvinden. Was en is deze conclusie voorbarig? Aan het eind van Q1 stond de teller immers nog altijd op ongeveer 50 MVNO’s.
Toch is de conclusie goed te verdedigen. In de periode na 31 maart zijn er immers diverse exits geweest, zoals UPC Mobile, Tommy Telecom, Miles2Call, Easytel Mobiel, Countdown Mobiel en LowCall. Tegelijk met consolidatie speelt er echter een tweede trend, waardoor het totaal aantal MVNO’s nog niet wil zakken: de aanhoudende groei van de MVNE’s. Zij functioneren in zekere zin als cooperaties, die hun leden inkoopvoordelen doorgeven als resultaat van de gecombineerde inkoopmacht. Aspider, Teleena en Elephant Talk hebben inmiddels bijna 30 klanten (‘leden’). Zij stellen zelfs kleine MVNO’s in staat de markt te betreden omdat zij vrijwel alle taken aan de MVNE kunnen uitbesteden. Een treffend voorbeeld is Telesur. Op het eerste oog lijkt de Surinaamse target market, een niche binnen een niche, veel te klein. Zonder een MVNE ligt het inderdaad voor de hand dat Telesur het zou afleggen tegen de grote jongens op de ‘ethnic market’: Ortel Mobile, Lycamobile en Lebara Mobile. Telesur maakt echter gebruik van de diensten van Teleena (en van het netwerk van Vodafone), waardoor het zelfs zeer succesvol is gebleken sinds de lancering in november 2008, al moet daarbij aangetekend worden dat over de winstgevendheid niets bekend is.
Ook voor de nabije toekomst is de komst van een aantal nieuwkomers te verwachten. Om te beginnen heeft Club Mobiel de ambitie om alle 18 Eredivisie-clubs van een MVNO te voorzien. Op dit moment zijn er drie actief (FC Groningen, Vitesse, PSV), met een vierde in de pijplijn (NAC). Verder is in augustus Tringg gelanceerd, een MVNO met flat-fee abonnementen voor spraak, SMS en data (zij het met caps). Aangezien er aan het menselijk vernuft geen einde is, zal innovatie alleen de entree van nieuws MVNO’s, zoals Tringg, gaande houden.
Terugkomend op die andere trend, consolidatie en shake-out, is er ook het nodige te verwachten. Ten eerste zijn de sub-brands van debitel, dat door KPN is overgenomen, kandidaat voor een exit (op de site debitel.nl wordt momenteel doorverwezen naar andere KPN-merken, maar niet naar andere debitel brands). Ay Yildiz, eveneens onderdeel van KPN, vertoont weinig tekenen van leven en zou op kunnen gaan in het grotere zusterbedrijf Ortel Mobile. Voorts zijn er nogal wat zeer kleine MVNO’s. De top 5 heeft een marktaandeel van 70 procent, en aan de andere kant zijn er maar liefst 18 MVNO’s die per 31 maart minder dan 10.000 abonnees elk hadden. Daarvan zijn er inmiddels twee min of meer verdwenen (Tommy Telecom en LowCall).
Verder is het mogelijk dat KPN doorgaat op het overnamepad. Van de MNO’s heeft namelijk alleen KPN een multi-brand strategie. Vooral de spelers, die zich duidelijk op een niche richten en daarbinnen een groot marktaandeel weten te bereiken, lijken kandidaten. Telesur komt in dat opzicht in aanmerking, maar is onderdeel van de Surinaamse incumbent. Een andere kandidaat is Dekatel, dat veel succes heeft op de scheepvaartmarkt. T-Mobile, dat overigens wel het Ben-merk geherintroduceerd heeft, en Vodafone lijken bijvoorbeeld de ‘ethnic’ markt eerder wholesale te willen benaderen. Zo heeft Vodafone momenteel Telesur als klant en Lycamobile gebruikt het netwerk van zowel T-Mobile als Vodafone.
Ten slotte zal prijsdruk een rol spelen in de consolidatie. De druk omlaag, mede ingegeven door de Europese Commissie, biedt MNO’s minder ruimte om met aantrekkelijke wholesale-tarieven te komen voor MVNO’s. Aangezien de markt volstrekt ongereguleerd is, zal dat druk op de winstgevend zetten. Maar het zorgt er ook voor dat MVNO’s overstappen naar een andere netwerkleverancier, zoals Rabo Mobiel (van T-Mobile naar KPN), Tele2 (van KPN naar T-Mobile) en Lycamobile (naast Vodafone nu ook T-Mobile).
