Het gaat helemaal goed komen in de productiefaciliteiten van Apple in China. Na een aanzwellende stroom van kritiek op de Amerikaanse technologiegigant, belooft het een onafhankelijk onderzoek naar de arbeidsomstandigheden van werknemers in de fabrieken waar netten buiten de gebouwen hangen om zelfmoord onder het personeel te voorkomen.
Het was de New York Times dat begin januari uitgebreid schreef over de misstanden in de fabrieken waarin aan de lopende band iPhone en iPads in elkaar worden gesleuteld. Het betreffende artikel begint met een onthutsend relaas over een explosie in een fabriek in Chengdun. Het was niet alleen de kenmerkende chaos na de explosie die de toon van het artikel zette, maar meer nog de lakse houding die Apple en fabriekseigenaar Foxconn zich aanmeetten kort voor en na de explosie.
Treurige statistieken vs. Mooie cijfers
Twee weken vóór de tragedie stuurde de belangengroepering Sacom (Students and Scholars Against Corporate Misbehaviour) uit Hong Kong een rapport op naar Apple. In dit rapport wordt melding gemaakt van de onveilige werksituatie van de arbeiders in de Chengdu-fabriek. Apple zou er geen oren naar hebben gehad en zich in stilzwijgen hebben gehuld. Na de explosie liet Foxconn in een verklaring weten dat de omstandigheden in de fabriek geheel in overeenstemming waren met de geldende wet- en regelgeving.
Tegenover het stilzwijgen van Apple en de kille verklaring van Foxconn staan treurige statistieken. Twee jaar geleden raakten 137 medewerkers van een fabriek in Oost-China ernstig gewond nadat hen was opgedragen iPhone-displays te reinigen met een giftige, chemische vloeistof. Verder vonden vorig jaar binnen zeven maanden twee explosies plaats in fabrieken waar iPads worden geproduceerd. Hierbij kwamen in totaal vier mensen om het leven vielen er 77 gewonden.
En tegenover deze statistieken staan weer de duizelingwekkende verkoopcijfers die Apple jaar op jaar laat zien dankzij de niet-aflatende vraag naar iPhones en iPads. In de laatste drie maanden van 2011 gingen er ruim 37 miljoen iPhones over de toonbank tegenover 16 miljoen in diezelfde periode een jaar eerder. Het aantal verkochte iPads verdubbelde ten opzichte van een jaar eerder naar 15,3 miljoen. Apple verkocht sinds zijn introductie in 2007 183 miljoen iPhones. Met in Q4 2011 een omzet van 46,33 miljard dollar en een nettowinst van 13,06 miljard dollar of boekte Apple een groei van 118 procent in vergelijking met hetzelfde kwartaal van het vorig fiscaal jaar.
De aanhoudende populariteit van Apple-producten zouden de hoogste managers van het bedrijf in een spagaat drijven, schrijft The New York Times. Enerzijds moet worden voldaan een bedrijfsdoelstelling en consumer demand, anderzijds zijn executives min of meer bereid iets aan de arbeidsomstandigheden van de bouwers van de cash cows te doen.
Of dat laatste ook daadwerkelijk een issue vormt voor de toplaag van Apple, is allerminst zeker. In 2010 nam Steve Jobs deel aan een conferentie waar hij één van de sprekers was. Toen liet de overleden topman weten de omstandigheden in de Apple supply chain bovengemiddeld te vinden. Zo noemde hij de aanwezigheid van restaurants, bioscopen, ziekenhuizen en zwembaden in de fabrieken toonbeelden van een optimale werkomgeving.
Apple ethicus
Welnu, dergelijke misstanden zullen voortaan tot het verleden gaan behoren. Apple liet deze week weten alles in het werk om de arbeidsomstandigheden in China te verbeteren. Die belofte deed CEO Tim Cook tijdens de jaarlijkse Goldman Sachs Technology and Internet-conferentie. De opvolger van Steve Jobs stelt zelfs dat er geen ander bedrijf is in de technologie-industrie is dat hier net zoveel werk van maakt als Apple.
De uitspraken van Cook volgen op de aankondiging dat de Fair Labor Association (FLA) op verzoek van Apple inspecties gaat uitvoeren bij bedrijven die geassembleerde eindproducten leveren aan het bedrijf. Zo zal onderzoek worden gedaan in fabrieken van Foxconn in Shenzhen en Chengdu. Cook sprak over de inspecties als 'waarschijnlijke de meest diepgaande in de geschiedenis van de massaproductie'.
Een serieuze poging tot betere werkomstandigheden in Chinese fabrieken? Na een reeks serieuze (dodelijke) incidenten in de voorbije jaren die door Apple zo goed als onbeantwoord bleven, heeft Apple de schijn tegen. De verklaring van CEO Tim Cook laat inderdaad doorschemeren dat Apple nu echt actie onderneemt tegen de misstanden, maar laat ook niet na impliciet te vermelden hoe exceptioneel groot de inspecties in de fabrieken worden opgezet en dat daarmee het ethisch besef van Apple nagenoeg onmeetbaar is. Apple weet in ieder geval de kritiek te laten verstommen nog voordat het de consument met de zoveelste versie van zijn succesvolle iPhone kan bezweren.
Nu de zorgen rondom de iPhone- en iPad-fabrieken (voor even) zijn weggenomen, dienen zich weer andere ‘zorgen’ aan. In de bestuurskamer wordt druk nagedacht over de besteding van de 98 miljard dollar dat het bedrijf in cash heeft, aldus Tim Cook tijdens dezelfde conferentie waar hij beterschap beloofde aan de duizenden arbeiders in Chinese fabrieken.
