Eén miljoen 350 duizend euro. Dat is waarschijnlijk de opbrengst van de primaire biedronde van de 2,6 GHz veiling, 20 april. De eerste fase zou eigenlijk moeten aangeven wat de markt over heeft voor het spectrum. Met maar vijf deelnemers is er van schaars spectrum echter geen sprake meer en geldt de minimale prijs. De veiling bestaat echter uit meerdere delen en de eindstand wordt pas achteraf bekend. Grote bedragen zullen het echter niet worden.
Het veilingmodel
Als inleiding enkele voorwaarden uit de veiling. Ten eerste het begrip activiteitspunt. Dit begrip is geïntroduceerd om de cap per biedende partij te kunnen opleggen. Een activiteitspunt komt (behoudens enkele uitzonderingen) overeen met één frequentieblok van 5 Mhz. Geen enkele speler mag meedoen met meer dan 8 activiteitspunten. Voor de bestaande spelers is de veiling strenger, omdat bestaand bezit wordt meegeteld. KPN mag meebieden met vier activiteitspunten, Vodafone met vijf en T-Mobile met twee. De twee nieuwkomers mogen bieden tot acht punten.
De veiling bevat al het spectrum tussen 2500 MHz en 2690 MHz, met een uitzondering: vergunning A is een los blokje van 2010 MHz tot en met 2019,7 MHz, dat alleen ongepaard kan worden gebruikt. Het is een overgebleven stukje UMTS-spectrum en kost één activiteitspunt.
Vergunning B gaat over het stuk tussen 2500 MHz tot 2565 MHz, verdeeld in 13 blokjes van 5 MHz. Het betreft spectrum voor gepaard óf ongepaard gebruik. Daarom krijgt een winnnende bieder minimaal 10MHz, een blokje in de onderband en een blokje in de bovenband. De onderband is dan ook gekoppeld aan een even grote bovenband van 2620-2685 MHz. Wie biedt op B, zet dus minstens twee activiteitspunten in (Er worden dus maximaal 13 vergunningen B toegekend).
Vergunningen C zijn voor het spectrum tussen 2565 en 2615 MHz (11 blokken, in totaal 55 MHz). Dit is bestemd voor ongepaard gebruik. Vergunningen C worden echter ook in stappen van twee activiteitspunten toegekend.Vergunning D is voor de 5 MHz guardband tussen C en de bovenband van het gepaarde spectrum. Het is beperkt bruikbaar om interferentie te voorkomen. Vergunning D wordt alleen uitgegeven aan de partij die het bovenste reepje van C krijgt. Vergunning E tenslotte is een guardband helemaal aan de bovenkant van het spectrum. Ook deze is beperkt bruikbaar en wordt verleend aan de winnaar van het laatste blokje voor vergunning B.
Rijdende trein
Alle potentiële deelnemers hebben begin januari hun aanvragen ingediend. Het ministerie heeft die aanvragen beoordeeld en op 10 maart bekendgemaakt dat er negen partijen werden toegelaten. Op dat moment was er meer vraag dan aanbod, omdat er negen partijen waren, waaronder dus zes nieuwkomers. Bovendien moesten de partijen aangeven welke plaats in het spectrum zij graag wilden hebben. Als er twee belangstellenden zijn voor een kavel, is er al schaarste. Maar: ze hoeven zich niet aan deze opgave te houden. Tijdens de veiling kunnen ze iets heel anders doen. Op dat moment is dan ook de trein gaan rijden en is er een veilingdatum vastgesteld. Na de bekendmaking van 10 maart zijn vier spelers uitgestapt, maar dat feit is pas op 16 april bekendgemaakt. De minister heeft een noodrem (artikel 13 in de veilingregeling) maar heeft er niet aan getrokken. Blijkbaar was er geen reden om van veiling af te zien, ook omdat de partijen nog tot 8 april of later de tijd hadden om de verplichte borg te storten. Wat de opbrengst precies wordt, weten we pas achteraf. Een exacte voorspelling is onmogelijk, omdat niet bekend is hoe de deelnemers hun inzet bepaald hebben.
Er zijn echter een paar zekerheden:
- KPN, T-Mobile en Vodafone hebben een duidelijke voorkeur uitgesproken voor LTE en daardoor voor gepaard spectrum. WiMAX lijkt een gepasseerd station.
- De deelnemers kunnen bieden op combinaties van gepaard en ongepaard spectrum. Gepaard spectrum mag ook ongepaard worden gebruikt, de veiling is immers technologieneutraal. Dat is echter onaantrekkelijk, omdat een deel van het gekochte spectrum dan opgaat aan guardbands.
- 'n Vergunning A kost minimaal 50.000 euro. Vergunning B en C kosten beide minimaal 100.000 euro.
En er zijn enkele veilige aannames:
- KPN doet mee met vier activiteitspunten, Vodafone met vijf. Dit bleek tijdens het kort geding op 7 april. T-Mobile heeft maximaal twee punten en minder is geen optie. In principe kunnen de MNO’s zich teruggetrokken hebben, maar dat is buitengewoon onwaarschijnlijk. Op 7 april deden ze alle drie nog mee.
- De toetreders X en Y zijn Tele2 en Ziggo en beide doen mee voor acht activiteitspunten. Strikt genomen kan men niet weten of X en Y ieder acht punten hebben aangevraagd. Het is echter een tactische blunder van jewelste om jezelf al vooraf een handicap te geven. Voor minder meedoen kan namelijk altijd nog tijdens de veiling.
- Dus: waarschijnlijk bieden de vijf deelnemers voor 27 activiteitspunten. Misschien voor minder.
- Vergunning A is niet interessant voor de drie MNO’s. In de eerste plaats beschikken ze al over een ruime hoeveelheid UMTS-spectrum. Ten tweede kost het een activiteitspunt, en gaat het dus ten koste van LTE. Een mogelijke uitzondering is echter Vodafone, dat met vijf punten de veiling ingaat. Mogelijk brandt tussen de twee nieuwkomers X en Y een strijd los over vergunning A, die gebruikt kan worden voor voice als laag onder mobiel internet.
Scenario I: allemaal LTE
Het waarschijnlijkste scenario is dat alle vijf partijen een voorkeur hebben voor gepaard spectrum. In dat geval is er vraag naar 26 blokjes van 5 MHz – precies het aantal dat beschikbaar is. Vodafone heeft dan nog een activiteitspunt over, dat gebruikt kan worden om een vergunning A of C binnen te halen. Er is geen schaarste en de fase eindigt op de minimumprijzen van 50.000 euro per blokje.
Scenario 2: ook ongepaard spectrum
Het is denkbaar dat een of meerdere partijen de voorkeur geven aan ongepaard spectrum of aan een combinatie van gepaard en ongepaard. Ook dan is er alle ruimte. Er is immers 55 MHz beschikbaar, genoeg om een toetreder 40 MHz te geven. Indien nodig wordt een deel van het gepaarde spectrum ongepaard uitgegeven, maar die ruimte is er.
Scenario 3: strijd om vergunning A
Er brandt een strijd los om vergunning A. Op 8 januari waren er minimaal twee belangstellenden voor vergunning A. Het is echter niet bekendgemaakt of dat nog steeds zo is. Partijen hoeven zich ook niets aan te trekken van hun aanvraag van begin dit jaar. Indien er een strijd losbrandt om vergunning A, komt de opbrengst natuurlijk boven het minimum uit.
Het staat vast dat de veiling een stuk minder ingewikkeld is geworden doordat er minder deelnemers zijn. In principe kent de veiling drie afzonderlijke fasen, met telkens minstens een werkdag ertussen. Mogelijk besluit de minister om hem zelfs in te korten, maar dat blijft nu nog gissen. Na de tweede fase maakt het ministerie bekend wie de winnaars zijn en hoeveel spectrum ze kunnen krijgen. Dat zou wel eens eerder kunnen zijn dan verwacht.
