Google neemt Motorola Mobility over voor 12,5 miljard US dollar in contanten, inclusief een kaspositie van 3 miljard. De prijs impliceert een premie van 63 procent, waarschijnlijk bedoeld om een ‘knock-out bid’ te doen waar de aandeelhouders geen nee tegen kunnen zeggen. De ondernemingsbesturen zijn al akkoord, zodat het nu van de aandeelhouders van Motorola en de toezichthouders afhangt. De initiële beursreactie (Google vlak, Motorola +60%) suggereert dat de Google-aandeelhouders niet erg positief of negatief zijn en dat de Motorola-aandeelhouders geen hoger bod verwachten.
Motorola Mobility bevat niet alleen de handsetdivisie van het oude Motorola, inclusief 17.000 patenten (plus 7.500 in aanvraag), maar ook de set-top box activiteiten. De zakelijke en netwerkactiviteiten waren eerder dit jaar afgesplitst in Motorola Solutions en Motorola Networks was verkocht aan NSN. Motorola Mobility moet een zelfstandige onderneming blijven en telt momenteel 19.000 medewerkers (Google: 29.000). Het bedrijf is sinds de oprichting van de Open Handset Alliance (nu 84 leden) in 2007 betrokken bij Android. Het is de maker van o.a. de Razr en Atrix smartphones en de Xoom tablet, maar ook van randapparatuur zoals headsets en opladers.
Met de overname lijkt Google vooral Apple en RIM te willen kopiëren door de combinatie van software en hardware. De partijen op de handsetmarkt zijn nu globaal:
- Apple;
- Google met Motorola Mobility en Android;
- De Androidpartners (die tevens Windows Phone zullen gaan gebruiken): Samsung, HTC, LG, Sony Ericsson, ZTE, etc. Deze tak is momenteel goed voor 39 makers, 231 operators, 550.000 handsetactiveringen per dag en een ‘installed base’ van 150 miljoen stuks.
- Nokia met Microsoft; allicht neemt de speculatie over een overname van Nokia door Microsoft nu toe (de koers van Nokia stijgt in eerste reactie met zo’n 10%);
- De overige partijen met hun eigen OS: RIM, HP, Samsung, Sony Ericsson.
Voor Google, dat per 30 juni 39 miljard dollar in contanten op de balans had, is de overname op een aantal gronden te verdedigen:
‘Supercharge Android’. Het Android besturingssysteem moet er sterker van worden, maar moet ook open blijven. Nu Android onder vuur ligt van patentclaims van Microsoft en Apple, biedt een grote eigen portefeuille met patenten een zekere bescherming, zeker omdat de Nortel-patenten aan de neus van Google voorbij gingen. Tegelijk blijft Motorola, partner van het eerste uur (2007) van de Open Handset Alliance, gewoon licentienemer. Dat moet kennelijk verhinderen dat Motorola in het Android-ecosysteem een streepje voor krijgt op de andere gebruikers van Android, zoals Samsung en HTC. Een mogelijk nadeel is dat Android toch volgehangen wordt met patenten, waarvoor de partners fees zouden moeten betalen. Hoe dan ook, Google zelf publiceert de reactie van een aantal belangrijke hardwarepartners (Samsung, Sony Ericsson, HTC, LG), die allemaal positief zijn over de acquisitie. Alle verwijzen zij naar ‘Google’s commitment’ aan Android.
De patentenportefeuille. Apple, Microsoft, RIM, Sony, Ericsson en EMC hebben de hand weten te leggen op de Nortel-portefeuille (6.000 patenten) voor 4,5 miljard dollar en willen nu per Android-handset 15 US dollar claimen wegens het gebruik van patenten. Voor Google is het verwerven van patenten een defensieve zet; de markt (Apple, Nokia, Oracle) dwingt Google hier min of meer toe. Justitie in de VS bemoeit zich er ook al mee want het vreest dat deze beweging de innovatie zal smoren. Overigens laat Google zich niet onbetuigd en zou het interesse hebben in de patenten van onder meer InterDigital, dat er 8.800 bezit en nog eens 10.000 in aanvraag heeft. En onlangs kocht het een portefeuille van IBM (1.000 patenten) voor 1 miljard dollar en bij verschillende overnames in het verleden waren ook patenten in het spel (zoals DRM-maker Widevine).
‘Time-to-market’. Een innovatie aan de kant van Google kan met Motorola sneller worden omgezet in een tastbaar product. Dat geldt overigens niet alleen voor de smartphonemarkt, maar ook voor de ‘smart TV’ markt. Met Android is Google dan wel succesvol, maar de eigen handsets (Nexus One van HTC, Nexus S van Samsung) konden nauwelijks zelfstandig aan de man worden gebracht. Een partij als Motorola brengt zijn eigen ecosysteem (relaties met dealers en operators, etc.) mee om dit proces te verbeteren. Dat geldt ook voor smart TV, waar Google zijn softwareproduct Google TV heeft. De huidige hardwarepartners (Sony en Logitech) hebben een doorbraak niet weten te forceren. Inmiddels is Google TV 2.0 in aantocht en met Motorola, een topspeler op de STB-markt naast Cisco, stijgen de kansen op een jonge markt, waar overigens Apple met zijn eigen Apple TV actief is.
Integratie. Het gaat niet alleen over patenten, maar ook over software in bredere zin. Met Motorola kan Google zorgen voor optimale integratie van zijn software (niet alleen Android) in de hardware van Motorola. En dat geldt niet alleen voor smartphones, maar ook voor (next-generation) set-top boxen, waarin de Google TV software geïntegreerd kan worden.
Resumerend kunnen we de motivatie van Google als volgt samenvatten:
- Van ‘alle’ handsetmakers is Motorola de enige die uitsluitend Android als OS gebruikt. In die zin past Motorola het beste bij Google. Overigens waren de meeste andere partijen betrokken bij de aankoop van de Nortelpatenten.
- Defensief: Google doet een grote zet op de patentenmarkt.
- Offensief: door controle te nemen over de waardeketen, kunnen de Google diensten (dus: bepaald niet alleen Android) sneller en beter geïntegreerd worden in hardware en sneller in de markt worden gezet.
Overigens kan Google overwegen bepaalde onderdelen van Motorola Mobility te zijner tijd van de hand te doen. Te denken valt bijvoorbeeld aan WiMax-patenten en randapparatuur (headsets e.d.).
Maar er zijn ook nadelen:
- Google diversificeert en betreedt de hardwaremarkt, de CE-markt (consumentenelektronica), met z’n geheel eigen dynamiek. Het zal voorlopig nog de vraag blijven of een overname de juiste strategie is. Wellicht is samenwerking uiteindelijk toch beter. Google is nu eenmaal van oorsprong geen CE-maker.
- Google wordt een directe concurrent van de andere Androidpartners, zoals Samsung en HTC. Zij zeggen nu dan wel dat ze positief zijn over de overname, maar ze gaan hoe dan ook rechtstreeks concurreren met Google/Motorola. Wellicht zorgt dat ervoor dat zij naast Android ook meer nadruk gaan leggen op Windows Phone 7 van Microsoft, om niet volledig van Android afhankelijk te zijn. In theorie is een model van ‘structural separation’ (tussen OS en hardware) beter voor de concurrentiepositie van de overige Androidpartners.
Conclusie: Google past verticale integratie toe om meer controle te krijgen over het lanceren van consumentenelektronica (met name smartphones en next-generation set-top boxen) en om beter te kunnen concurreren met Apple. Het gaat dus niet alleen om Android en patenten. Positief is dat Google’s kansen op de markten voor zowel smartphones als smart TV sterk stijgen, al zijn veel operators beducht voor Google als over-the-top (OTT) aanbieder. Het verwerven van patenten kan omschreven worden als een defensieve zet om Android te beschermen. Maar er kleven er ook stevige risico’s aan de overname, zowel het toevoegen van een branche-vreemde activiteit (CE) en het overnemen van een geplaagde onderneming (Motorola sukkelt al jaren) als het concurreren met partners.
