KPN verkoopt 250 masten, uit een totaal van 1.250. Volgens het Financieele Dagblad is Novec de tegenpartij en wordt er 20 miljoen euro voor betaald. KPN zou tegelijk een ‘sale & lease-back’ overeenkomst aangaan om van de masten gebruik te kunnen blijven maken. Ook Vodafone en T-Mobile zijn huurders. Novec is eigendom van staatsbedrijf TenneT.
Aan deze transactie zitten drie aspecten.
Ten eerste moet KPN alle zeilen bijzetten om de doelstelling voor de vrije kasstroom te halen, terwijl de onderneming almaar kleiner wordt in termen van abonnees, vaste lijnen en omzet (zie ook ons commentaar ‘KPN, bonussen en het FTTH-dilemma’). Als dit het enige aspect was, zou je negatief over deze stap van moeten zijn, maar er is meer.
Het tweede aspect is namelijk dat KPN als het ware ‘up the value chain’ gaat. Men stapt uit de infrastructuur business, de onderkant van de gelaagde netwerkstructuur. In de vaste telefonie zien we een soortgelijke beweging: alle passieve FTTH-assets zijn ondergebracht in Reggefiber. Hierdoor ontstaat ‘structural separation’, wat goed is voor de bezettingsgraad van het passieve netwerk. Met deze transactie zet KPN dus een voorzichtige eerste stap zoals die ook met joint venture partner Reggeborgh is gezet: weg van infrastructuur en naar actieve infrastructuur en diensten.
Novec, en zijn partner Bouwfonds, zullen het overigens anders zien: KPN gaat niet ‘up the value chain’, maar brengt eenvoudig een broodnodige scheiding aan tussen twee totaal verschillende takken van sport: infrastructuur en diensten. De gehele telecomwereld worstelt met dit probleem en alleen onder overheidsdruk komt hier en daar scheiding tot stand, zoals in Australië, Nieuw-Zeeland en Singapore. Het is punt is namelijk: financieel gezien is infrastructuur iets heel anders dan dienstverlening. In de infrastructuur gaat het om ‘operational excellence’, om een eersteklas netwerk, om investeren voor de lange termijn en om het maximaliseren van de bezettingsgraad door een maximaal aantal huurders te zoeken. Met de komst van Ziggo/UPC en Tele2 in het vooruitzicht, gaat Novec goede jaren tegemoet. Infrastructuur is een business van ‘low risk, low return’. In de dienstverlening is de horizon veel korter en is er een natuurlijk streven naar vergroting van het marktaandeel, iets wat goed past bij KPN. De risico’s zijn hoger, en dus de verwachte rendementen ook. En dat past weer goed bij een beursgenoteerd bedrijf.
Het derde aspect is dat KPN zijn infrastructuur overdraagt aan een staatsbedrijf. Daarmee maakt het een omgekeerde beweging, nadat het bedrijf in de jaren ’90 juist geprivatiseerd en naar de beurs gebracht was. Niet dat er geen andere partijen staan te trappelen om te investeren in infrastructuur: Bouwfonds, via CIF, heeft zoveel recentelijk te kennen gegeven en heeft inmiddels de passieve assets van CAIW verworven. Toch is het interessant dat de staat zijn infrastructuur terugkoopt. Gas, elektra en water zitten al bij de overheid en passieve telecominfrastructuur past daar prima bij. De overheid heeft in tijden van crisis hiermee een instrument om lange termijn investeringen aan te jagen. Het heeft, net als pensioenfondsen, de beschikking over geduldig kapitaal.
Ten slotte: deze partijen hebben door hun focus op passieve assets ook geen last van een technisch en regulatoir risico. Met het aflopen van mobiele licenties zitten mobiele operators met de onzekerheid of ze na 2013 nog wel een licentie hebben. Dat, en het technologische risico dat verbonden is met de overgang naar 4G, is iets waar eigenaren van passieve infrastructuur geen last van hebben.
Conclusie: het risicoprofiel van KPN neemt in theorie met transacties als deze toe, maar beleggers zeggen: hoe hoger het risico, hoe hoger het rendement. KPN mag bezig zijn de vrije kasstroom te maximaliseren, maar de deal valt alleen maar toe te juichen.
