De afgelopen maanden leek het berichten te regenen over storingen in netwerken van mobiele operators. In Nederland was het vooral Vodafone die de afgelopen maanden te maken had - en heeft - met storingen in het datanetwerken (september en oktober) en nu ook het mobiele telefonie-netwerk. In september was ook KPN Mobile aan de beurt. In de VS kreeg recent T-Mobile een landelijke storing voor de kiezen. Ook vaste netwerken hebben regelmatig storingen, hoewel hier vaak kabelbreuken aan te grondslag liggen die veroorzaakt worden door graafwerkzaamheden.
Daarnaast ontstaan storingen in vaste en mobiele netwerken als gevolg van softwarefouten, kapotte of verkeerd geplaatste hardware, cascade-effecten van verstuurde datapakketten. Ook overbelasting van netwerken doordat te veel gebruikers tegelijk op internet willen kan het desbetreffende netwerk platleggen. Zoals door een sterke plotselinge toename van het aantal thuiswerkers (bij griep, bij verkeersinfarcten door bijvoorbeeld sneeuwstormen), wanneer er een grote ramp plaatsvindt als gevolg waarvan enorm veel mensen tegelijkertijd nieuwssites willen bekijken of elkaar willen bellen.
Het toenemend aantal gebruikers van vaste en mobiele netwerken en het toenemend dataverkeer als gevolg van breedbandige toepassingen (video, maar ook zware online applicaties) zijn belangrijke veroorzakers van het eveneens toenemend aantal problemen op de netwerken. Het internet, maar ook andere netwerken, worden voor steeds meer zaken ge bruikt. Om te comuniceren, maar ook om in 'de cloud' te werken. Complete organisaties werken niet meer met eigen datacentra, maar via externe centra. En we staan nog maar aan het begin.
Niet voor niets wordt voorspeld door diverse onderzoeksbureaus's dat de verwachte expotentionele groei van het datagebruik een enorme druk gaat leggen op vaste en mobiele netwerken mondiaal. Daarbij zal extra druk komen te liggen op de mobiele en de draadloze netwerken. Operator Verizon en onderzoeksbureau Idate stelden in recente publicaties los van elkaar dat a) het aantal mobiele werkers enorm zal stijgen en b) dat in Europa het aantal mobiel-breedbandabonnementen eind 2008 het aantal vaste-breedbandabonnementen voor het eerst overtrof. Kortom: mobiel en draadloos heeft de toekomst, maar dus ook de grootste uitdaging in het tegemoet komen aan de eisen van gebruikers. Natuurlijk gaat de lucht niet zo snel kapot, maar draadloze en mobiele netwerken zijn grotendeels ook vaste netwerken die gebruik maken van dezelfde soort kwetsbare technologie.
De huidige 3G-netwerken zullen de komende jaren het einde van hun capaciteit bereiken. Andere draadloze en mobiele 4G-technologieën, LTE, HSPA+ en met name in niet-Westerse landen ook WiMax, moeten met hun breedbandige snelheden (theoretisch al 100 Mbps met LTE) de oplossing bieden voor de genoemde exponentiële groei. Toch is het nu al te voorspellen dat zelfs met grootschalige toepassing van 4G-technologie in de komende jaren tot 2013, het aantal storing en platliggende netwerken zal toenemen.
Dat is geen doemdenkscenario: het heeft er alles mee te maken dat hoe complexer een netwerk wordt en hoe meer geïntegreerd, hoe groter de kans is dat een kleine fout op een enkel punt in het netwerk steeds vaker een teeds groter effect zal hebben. Natuurlijk komt er steeds meer 'intelligente' beheerstechnologie die netwerken pro-actief managet en zo fouten voorkomt. maar dat soort managementinstrumentaria werkt alleen als het daadwerkelijk toegepast wordt. En dat gebeurt over het algemeen alleen als bedrijven voldoende schade hebben geleden door fouten om herhaling ervan te willen voorkomen.
Omdat het belang van netwerken voor het functioneren van het bedrijfsleven, overheden en privézaken toeneemt, wordt het voor de operators ook steeds belangrijker om hun netwerk te beschermen tegen uitval en te zorgen voor voldoende redundantie. De overheid ziet dat ook en heeft KPN onlangs opdracht gegeven een noodnet voor vaste telefonie en data aan te leggen. Een vervolgvraag zou kunnen zijn of de overheid vindt dat mobiele en vaste netwerken - essentiele - netwerken zijn voor het functioneren van de samenleving en daarom koste wat kost overeind gehouden moeten worden.
Dit staat uiteraard op gespannen voet met de aankomende veilingen en verlengingen van frequenties. De onduidelijkheid hier zal de investeringsbereidheid van de operators kunnen beinvloeden en daarmee de redundancy, maar dat is een vraag die een apart commentaar waard is. En natuurlijk zijn afnemers van communicatiediensten ook verantwoordelijk voor hun eigen reduntante verbinding met de buitenwereld. Dus niet alleen vertrouwen op een vast netwerk, maar altijd een mobiel netwerk als back-up hebben - of vice versa.
In de tussentijd doen aanbieders van infrastructuur, operators en aanbieders van diensten via netwerken er goed aan om te leren van het toenemend aantal storingen dat nu al plaatsvindt. Dit gebeurt ook al: TNF en Eurofiber hebben een NOC dat storingen ziet voordat klanten ze zien. PacketFront heeft BECS en recent heeft Genexis GAPS gelanceerd. Bij BT benadrukken ze dat datacenters worden ingezet om het eigen netwerk te optimaliseren. Maar ook dat is pas het begin. Het zal niet makkelijk zijn om alle neuzen dezelfde kant uit te krijgen voor zelfs de simpelste maatregelen. Het alternatief is echter een expontentiële verveelvoudiging van het aantal berichten over netwerkstoringen en hun impact op de samenleving in de komende jaren. Wie goed nadenkt over de (financiële) gevolgen van die toename, heeft de eerste stap gezet om de gevolgen ervan te beperken.
