Nederlandse operators wachten minimaal tot de in het najaar van 2012 te houden frequentieveiling voordat ze beginnen met het uitrollen van LTE-netwerken. Ericsson stelt dat Nederlandse operators achter raken op andere landen. Halverwege 2011 waren er zo’n 208 LTE-netwerken (in aanbouw of in testfase) in 80 landen en 20 live netwerken. Vooral in de VS, maar die hebben minder 3G netwerken. Er komen ook steeds meer LTE-mobiele toestellen.
Op zich geen nieuwe observatie. En Ericsson heeft er als producent van LTE-netwerkinfrastructuur natuurlijk belang bij dat men zo snel mogelijk gaat bouwen aan 4G-netwerken. Ericsson zal ook zeker gelijk hebben met zijn observaties. Nederland is bepaald geen voorloper met LTE, met voor zover bekend slechts kleine experimenten van KPN en Surfnet in Utrecht, van Tele2 (in Amsterdam) en van TNO (samen met Huawei). En Ericsson zal ook zeker gelijk hebben met de redenering dat operators wachten tot na de frequentieveiling later dit jaar.
Hoewel er al licenties voor onder andere LTE bruikbaar spectrum zijn geveild in 2010 (2,6 GHz), is dit te weinig om een goed dekkend landelijk LTE-netwerk uit te rollen. Operators streven naar een mix van hoog en laag spectrum: laag voor dekking en hoog voor capaciteit. Wie straks ook licenties kan verwerven voor spectrum in de frequentiebanden van 800, 900 en 1800 MHz, heeft veel meer mogelijkheden om een goed dekkend netwerk uit te rollen dat kan voldoen aan de toenemende vraag naar snelheid en capaciteit.
EU-commissaris Kroes en recent ook komend Berec-voorzitter Leonidas Kanellos hameren op het belang van LTE-netwerken als onderdeel van een mix aan technologieën om EU-burgers in 2020 zo’n 100 Mbps aan downloadsnelheid aan te bieden, met name op die plaatsen waar een vast netwerk niet haalbaar is. Ook voor de ontwikkeling van de economie is breed beschikbaar supersnel breedband internet noodzakelijk, stellen Kroes en Kanellos.
Het zijn in dit geval echter lokale politici en regeringen die zorgen voor vertraging. In Zweden en Duitsland is al eerder voldoende spectrum geveild. TeliaSonera was dan ook Europees trendsetter met het eerste commerciële LTE-netwerk in Scandinavië. Deutsche Telekom is inmiddels ook druk bezig.
Op het Mobile World Congress werden al technieken aangeprezen om uiteenlopende stukken spectrum aan elkaar te knopen, wat diverse soorten frequentieblokken efficienter inzetbaar maakt. Nu ook de standaarden voor LTE Advanced (het ‘echte’ 4G) zijn vastgesteld door de GSMA, is alleen de beschikbaarheid van voldoende spectrum een belemmerende factor om LTE uit te rollen.
In Nederland is de veiling inmiddels onder meer vanwege aanvullende eisen uit de Tweede Kamer diverse malen uitgesteld. Zo wil men graag uitdagers naast de incumbents. Dat kan in het voordeel werken van incumbents – op de 3G-netwerken hebben zij geen rekening te houden met nieuwe concurerende mobiele MNO’s. Maar uiteindelijk zullen ook zij behoefte gaan krijgen aan het kunnen inzetten van LTE.
Dat zal in Nederland en in meer EU-landen zeker pas na 2012 plaatsvinden. Telecompaper verwacht dat niet eerder dan eind 2013/ begin 2014 met de eerste commerciële diensten wordt begonnen via LTE. We verwachten ook dat LTE in het begin vooral complementair wordt ingezet door de bestaande MNOs en niet als full-blown overdekkend netwerk (enigzins gelijk aan toen men begon met UMTS uit te rollen). Hoogstens zou een nieuwkomer zonder 3G-‘legacy’ direct vol uit kunnen gaan met LTE.
Een ramp is dat niet. LTE komt er onafwendbaar aan. Maar hoe langer het duurt, des te langer investeringen op zich laten wachten die kunnen bijdragen – direct en indirect – aan het stimuleren van de economische ontwikkeling. Des te langer het duurt voordat er nieuwe diensten gelanceerd kunnen worden die LTE-snelheden nodig hebben, en die ook weer als economische aanjager kunnen dienen.
Een lose-lose situatie dus. Helaas kan ook Ericsson niet meer doen dan dit feit benadrukken. Zelfs Kroes doet niet meer of kan niet meer doen dan blijven hameren op meer snelheid in politieke besluitvorming. Niet alleen operators kunnen op de rem trappen, dat kunnen ook de EU-lidstaten nog altijd goed.
