Vooralsnog werd uitgegaan van de eerste helft van 2019. Het gaat om ruimte in de 700, 1.400 (ongepaard spectrum) en 2.100 MHz banden, voor toepassing van 4G en 5G mobiele technologie. Nog in 2017 volgt een Nota Mobiele Communicatie op basis waarvan de veiling wordt ingericht. Verder wil het ministerie vergunningsvrij spectrum aanwijzen voor bedrijfsspecifieke toepassingen, maar dit proces schuift door naar het nieuwe kabinet. De 5G-standaard is nog niet vastgelegd maar de verwachting is dat 5G een kleine breuk zal betekenen in de ontwikkeling van mobiele technologie. Tot en met 4G ging het vooral om digitaal, IP en video. Een belofte werd ingelost. Met 5G gaan we nieuwe dingen doen. Tijd voor een korte wrap-up.
We geven een kort overzicht van de hoofdpunten in het 5G-dossier: wat is het, wat zijn de toepassingen en welke rol speelt de veiling?
5G: 10 Gbps en 1 ms latency
5G is de standaard die ontstaat wanneer Release-15 van de 3GPP geratificeerd is. De ITU hanteert als officiële naam ITU-2020. De technologie moet in 2020 datasnelheden van 10 Gbps kunnen bieden met een minimale latency van 1 ms. Talloze operators, vendors, research instituten en allianties werken naar 5G toe (we nodigen de lezer uit een search te doen op onze website met de term 5G). De GSM maakte onlangs bekend dat momenteel 81 operators in 42 landen tests uitvoeren van technologieën die deel uit moeten maken van 5G. Zoals daar zijn: network slicing, Massive MIMO, complex beamforming, edge computing en meer. Verder gaat het uitdrukkelijk om hoogfrequent (mmWave) spectrum.
Toepassingen: van smart city tot augmented reality
Met 4G hebben we een technologie die goed geschikt is voor mobiel video kijken over IP. De technologie zal naar verwachting nog lang blijven functioneren. Met 5G gaan we naar geheel nieuwe toepassingen toe, zoals massale IoT-netwerken en Industry 4.0 maar ook het vervangen van de vaste lijn en ondersteuning van bijvoorbeeld de zelf-rijdende auto. De Wholesale Broadband Alliance houdt het globaal op drie use cases: smart city, IoT-gebaseerde sensornetworken en beveiliging/monitoring. De WBA denkt overigens dat 5G niet alleen van geveild maar ook van vergunningsvrij (WiFi) spectrum gebruik zal maken. Arthur D Little voegt daar een drie 'families of apps' aan toe in een rapport voor Liberty Global (dus meer met het perspectief van de vastelijnsoperator): Augmented Discovery, Virtual Telepresence en Automated Living, met als voorbeelden: robot-assisted remote tele-surgery, 3D holographic projections of sports events en skyscraper windows maintained by drone-robots.
Veiling: 3, 4 of 5 bieders
In de multibandveiling van 2019 ontbreekt het hoogfrequente spectrum. Dat zal later geveild worden. Het gaat met name om de 3,5 GHz band. De vraag is of het pas later beschikbaar komen daarvan (en van andere banden) eventuele nieuwe toetreders afschrikt. Te denken valt aan een partij zoals het Finse Ukkoverkot, dat vooral inzet op nieuwe zakelijke toepassingen in de vorm van private netwerken.
Hoe het ook zij, we koersen in Nederland af op deelname aan de veiling van vier partijen, de vier MNO's: KPN, Vodafone, T-Mobile en Tele 2. Dat aantal kan hoger uitvallen indien zich een nieuwkomer aandient. Maar het kan ook terug naar drie indien een fusie plaatsvindt, waarbij Tele2 en T-Mobile de gedoodverfde kandidaten zijn.
De opzet van de veiling en de reserveprijzen zijn nog onbekend.
Opbrengst: geen miljarden
En dan de opbrengst. De overheid heeft een dubbel belang. Het moet enerzijds het welzijn van de telecomsector beschermen en wil anderzijds de opbrengst maximaliseren. De vraag is of het weer een 'miljardendans' wordt, zoals in 2012 (opbrengst 3,8 mrd euro), maar waarschijnlijk niet. De kans op een korte veiling met drie deelnemers lijkt reëel.
