Met het ter ziele gaan van de muzieksite Sellaband heeft de controverse tussen de muziekindustrie en de online wereld weer een slachtoffer gemaakt. Al sinds de opkomst van internet in de jaren ‘90 beklagen platenlabels zich over het fenomeen van het zonder te betalen downloaden van muziek. Dat beklagen was gebaseerd op dramatische inkomstendalingen. Maar tegelijkertijd werden er geen activiteiten ontplooid om het nieuwe distributiekanaal dat internet is, te gaan gebruiken. Rechtszaken, DRM, lobbies bij overheden en andere instanties, alles werd uit de kast gehaald om de muziek- en de internetwereld uit elkaar te houden. Een strijd die nooit te winnen viel. Toch vielen er aan beide zijden veel slachtoffers, al dan niet terecht. Denk aan Napster en KaZaA.
Het faillissement van Sellaband is tevens een voorbeeld van de grilligheid waarmee internet startups kampen. De kritieken waren aanvankelijk lovend. Het concept van de site verbaasde vriend en vijand en werd wereldwijd geroemd. Het Sellaband-concept kende alleen maar winnaars, zo leek het. Bovendien perfect passend in de tijd. Sellaband, opgericht in 2006, was bij uitstek een web 2.0 idee waarbij de eindgebruiker het succes bepaald. Maar nog meer een reëel antwoord van de muziekindustrie op de mogelijkheden van internet. Ofwel: nu keert de muziekwereld zich eens niet tegen internet, maar omarmt het.
Op de site konden consumenten investeren in muzikanten. Beginnende artiesten kregen op Sellaband een plek om hun opname via internet aan het publiek te vertonen. Het publiek werd vervolgens uitgenodigd tien dollar per persoon – of een veelvoud daarvan - over te maken voor de band, zodat deze een startkapitaal kon sparen. Als een artiest of band 50.000 dollar bij elkaar had gespaard, kon het via Sellaband een cd opnemen. De kosten voor deze opnamen waren gedekt en de opbrengsten van de cd werden verdeeld onder Sellaband, de artiesten en de zogenaamde believers, de consumenten die hadden geïnvesteerd. Met het aanvankelijke succes kon Sellaband overeenkomsten sluiten met grote producers en distributeurs (waaronder Amazon).
Waarom gaat het dan toch wel eens fout? Potentieel succesvolle concepten op internet trekken investeerders aan. Deze partijen steken geld in het bedrijf en eisen daarvoor zeggenschap in het geheel. Geen onzinnige eis en het investeringskapitaal is vaak broodnodig. Startups kunnen niet zonder. Toch gaat vreemd kapitaal en een vreemde stem in de strategiebesprekingen vaak ten koste van de focus en gedrevenheid die de oprichters kenmerken. De aandeelhouder wordt belangrijker. Als er vervolgens een mindere periode aanbreekt – Sellaband begon kritiek te krijgen op het niet afleveren van echte sterren – wordt het businessmodel vaak aangepast. Zo ook bij Sellaband dat in 2009 onder meer na de komst van een investeringsfonds meer vrijheden gaf aan de muzikanten en de streefbedragen verhoogde. Deze maatregelen zijn goed te verdedigen. Er moet immers hogere kwaliteit worden afgeleverd. Desalniettemin betekent een koerswijziging – al dan niet door nieuw management, een beursgang of een overname - vaak de doodsteek voor het concept als deze niet snel succes oplevert. Ook hiervan zijn de voorbeelden talloos, kijk naar Joost, kijk naar Fabchannel. Sellaband is helaas slechts de volgende in het rijtje van online succesformules die geen lang leven beschoren zijn omdat er geen of niet snel genoeg return on investment is.
