Een zwarte dag voor internetvrijheid of het begin van een tijdperk waarin auteursrechten eindelijk weer goed beschermd kunnen worden? 31 januari is in ieder geval de dag waarop XS4ALL en Ziggo de toegang tot peer-to-peer website The Pirate Bay blokkeren voor al hun abonnees. Hoe je het ook wendt of keert, daarmee sterft een stukje internetvrijheid.
Natuurlijk valt te bediscussiëren of internetvrijheid absoluut mag zijn, of dat er ook hier sprake moet zijn van checks & balances. Dat laatste is gezonder dan een Wildwestsituatie zoals die ooit op internet bestond. Het is ook gezonder dan controle op of beperking van internetverkeer toelaten zonder gegronde reden vooraf. Want wie bepaalt er of een website al dan niet verwijtbaar vooral illegaal content aanbiedt? Moet dat een rechter zijn of een stichting zoals Brein?
De rechterlijke macht is zo’n instrument voor checks & balances, in samenspel met de politieke macht (het parlement) en de uitvoerende macht (de regering). De Tweede Kamer heeft al aangegeven het blokkeren van websites voor iedereen uit principe niet gewenst is, los van de vraag of de website illegaal content aanbiedt. XS4ALL en Ziggo willen in hoger beroep de blokkade ongedaan gemaakt krijgen. Er zijn dus allerlei wegen om de situatie te herstellen waarin een organisatie die niet behoort tot politiek, uitvoerende of rechterlijke macht, de mogelijkheid heeft om websites geblokkeerd te krijgen. Maar het feit dat het zover al heeft kunnen komen, is op zich al een duidelijk signaal.
In de VS zweeft boven het hoofd van de absolute internetvrijheid ondertussen nog altijd het dubbele zwaard van Damocles met de namen SOPA en PIPA, twee initiatiefwetten die bedoeld zijn om online piraterij aan te pakken maar in feite aan de stoelpoten van gezonde checks & balances zagen. Twee wetten die gezien de spreiding van content over datacentra wereldwijd ook hun uitwerking kunnen hebben op landen en internetgebruikers buiten de VS. En dan hebben we het nog niet eens over de mondiale 'strijd' tegen piraterij onder de noemer ACTA, met duidelijke regulerende gevolgen voor internet.
Het wordt hoe dan ook spannend de komende tijd. Wordt het systeem van checks & balances hersteld, of krijgen in Nederland en de VS – en wellicht ook in andere landen – derde partijen het recht om internetverkeer te controleren en te beperken? gebeurt het tweede, dan is de geest van internetcensuur uit de fles. En probeer die dan maar eens terug te krijgen.
