Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) is begonnen met een openbare consultatie van haar beleidsvoornemen inzake de 3,5 GHz-frequentieband. In het document staat het voorgenomen beleid ten opzichte van de uitgifte van de 3,5 GHz-frequentieband voor 5G-netwerken. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) wil de helft van de 3,5 GHz band in 2022 beschikbaar stellen voor mobiele netwerken. Deze veiling zal zo mogelijk eind 2021 of begin 2022 plaatsvinden.
Afhankelijk van besluit over Burum
Deze planning staat of valt met de mogelijkheden om het satellietgrondstation in Burum te verplaatsen. EZK wijst er met nadruk op dat daarover nog geen besluit is genomen. De inlichtingendiensten AIVD en MIVD zitten er met hun SIGINT-activiteiten. Dit belang van staatsveiligheid staat haaks op het belang van mobiele communicatie.
EZ heeft de huidige toepassingen van de 3,5 GHz-band geïnventariseerd. Op basis daarvan komt men tot het volgende scenario: het gedeelte 3500 MHz tot en met 3700 MHz kan in september 2022 beschikbaar worden gemaakt voor openbare communicatienetwerken (mobiele netwerken).
Het huidige gebruik in de band 3500 – 3600 MHz zal daarbij gemigreerd worden, voornamelijk naar de 3400-3500 MHz-band. Dan blijft 3400 tot en met 3500 MHz tot september 2026 bij de huidige vergunninghouders: lokale besloten netwerken. Pas daarna kan het spectrum naar de houder(s) van mobiele vergunningen. EZK stelt wel voor om 3400-3500 MHz gelijktijdig te veilen met 3500-3700 MHz, ook al komt het later vrij. De looptijd is tot het jaar 2040.
Het gedeelte 3700 MHz tot en met 3800 MHz blijft nodig als guard-band voor de belangrijke hoger geleden band voor satellietdiensten (3800-4200 MHz). Daarom zal het nodig zijn om lokaal beperkingen in te stellen. Daarnaast wil EZK ruimte bieden aan gebruikers van besloten bedrijfskritische netwerken.
Dat kan door vergunningen van 40 MHz uit te geven in dit deel van het spectrum. Het uitgiftebeleid voor het banddeel 3700 - 3800 MHz zal worden bepaald ruim voorafgaand aan het moment dat vergunningen in dit specifieke banddeel aflopen.
Korte consultatie tot 17 maart
Samengevat stelt EZK drie vragen in deze consultatie:
- Is 3700-3800 MHz genoeg voor specifieke toepassingen?
- Is het wenselijk om 3400-3500 en 3500-3700 gelijktijdig te veilen, gezien de verschillen in beschikbaarheid?
- Heeft u een bijdrage over synchronisatie?
Synchronisatie is nog een open vraagstuk. Er zijn experts die stellen dat synchronisatie essentieel is binnen de 3,5 GHz band. Vergunninghouders moeten hun gebruik van spectrum in hoge mate coördineren, anders slokken de guard bands te veel capaciteit op. In ECC-verband is hier nader onderzoek naar gedaan, naar verwachting zal het rapport in maart dit jaar worden gepubliceerd.
De consultatie is op 1 maart van start gegaan en loopt tot en met 17 maart. Gezien het kritieke tijdpad ten opzichte van de publicatie van de Nota Mobiele Communicatie is een langere reactietermijn niet mogelijk, laat EZK weten. Eind 2018 werd bekend dat de overheid alsnog de 3,5 GHz-frequentieband wil vrijgeven. Dat moet uiterlijk in 2021 gebeuren, met een veiling in 2021.
In een eerdere kamerbrief over de toekomst van de 3,5 GHz-band is staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat (EZK) al ingegaan op de eerste voornemens. EZK wil nu alle betrokken partijen in de gelegenheid stellen hun zienswijzen te geven op het voorgenomen uitgiftebeleid. Dit beleidsvoornemen zal met de uitkomsten van deze consultatie worden verwerkt in de definitieve Nota Mobiele Communicatie. Deze herziene nota moet nog in het eerste kwartaal van 2019 uitgebracht worden.
Impact herziene beleid
In de aankondiging van de openbare consultatie geeft EZK een opsomming van de doelgroepen die door de regeling worden geraakt: aanbieders en gebruikers van mobiele communicatie in Nederland, ofwel vrijwel iedereen:
- Aanbieders van telecommunicatienetwerken en -diensten.
- Apparatuurfabrikanten.
- Burgers.
- Bedrijven en andere organisaties die afhankelijk zijn van draadloze communicatie, waaronder communicatie voor lokale en bedrijfsspecifieke toepassingen.
- Huidige vergunninghouders in de 3,5 GHz-band.
Effecten herziene beleid
Het (voorgenomen) uitgiftebeleid (de veiling van licenties) heeft een reeks effecten, zoals op:
- De verdeling van schaarse frequentieruimte in de 3,5 GHz-band.
- De marktkansen voor alle mogelijke (soorten) marktpartijen.
- De mogelijkheden voor uitrol van 5G-mobiele netwerken .
- De mogelijkheden voor lokale en bedrijfsspecifieke toepassingen.
Gebruik 3,5 Ghz
Er is jarenlang gesteggeld over het gebruik van de 3,5 GHz-frequentieband. Operators zijn van mening dat het spectrum onontbeerlijk is voor een goed dekkend 5G-netwerk met afdoende capaciteit. Het gebruik van de frequenties door het afluisterstation van de Nederlandse inlichtingendiensten in het Friese Burum maakt gebruik ervan in Noord-Nederland echter onmogelijk.
In december 2018 besloot EZK na lang wikken en wegen en uitgebreid onderzoek naar alternatieven door TNO dat het grondstation van de MIVD en AIVD verplaatst zal worden. Uit het TNO-onderzoek kwam naar voren dat het onmogelijk bleek te zijn om twee doelen te verenigen: satellietverkeer onderscheppen vanuit Friesland én 5G-diensten voor de samenleving. Verplaatsing van dit afluisterstation naar het buitenland was dus noodzakelijk.
Veiling in 2021
Wanneer dat is gebeurd, kan het spectrum in 2022 beschikbaar zijn voor mobiele licenties. Dat betekent dat een veiling waarschijnlijk een jaar eerder, in 2021 zal plaatsvinden. De multiband-veiling met spectrum voor 5G-netwerken en -diensten (de 700-, 1400- en 2100 MHz-banden) vindt naar verwachting eind 2019, begin 2020 plaats. Hierover was eerst nog onduidelijkheid vanwege de overname van Tele2 door T-Mobile in Nederland. Na goedkeuring door de Europese Commissie kon de voorbereiding voor deze veiling van start gaan.
Het besluit van EZK maakte ook een herziening nodig van het mobiele beleid van de overheid. EZK wil aan het eind van het eerste kwartaal van 2019 de Nota Mobiele Communicatie publiceren. Daarin staan de plannen voor de grote mobiele veiling. Die publicatie markeert het begin van de openbare consultatie in de markt én de behandeling in het parlement. Beide trajecten moeten dan in het tweede kwartaal worden afgerond, anders loopt de planning van de Multibandveiling alsnog onherstelbare vertraging op.
