Een gelegenheidscoalitie van privacy-experts, consumentenorganisaties en digitale burgerrechtengroepen roept de overheid in een manifest op om uiterste voorzichtigheid te betrachten bij de inzet van apps in de strijd tegen corona. De vrees bestaat dat een zogeheten contact-tracing app om te bepalen of iemand in contact is geweest met een door corona besmet persoon een schending inhoudt van fundamentele mensenrechten. In steeds meer landen worden dergelijke apps al ingezet of wordt de inzet ervan onderzocht.
Afgelopen dinsdagavond stelden minister Hugo de Jonge (VWS) en premier Rutte dat zij binnen enkele weken twee apps willen inzetten in de strijd tegen corona. De eerste app moet bepalen wie eventueel in de buurt komt van iemand met corona. Een tweede app, die nu al gebruikt wordt, maakt het mogelijk om thuis medisch advies te vragen over eventuele coronagerelateerde gezondheidsklachten. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) stelde daarop al dat inzet van de eerste app alleen mag wanneer aan strikte privacy-voorwaarden voldaan wordt.
Uitgangspunten voor tracking-apps
In het manifest 'Veilig tegen corona' sommen de ondertekenaars een reeks uitgangspunten op waar tracking-apps aan moeten voldoen. Deze uitgangspunten zijn opgesteld door deskundigen op het gebied van informatietechnologie, computerbeveiliging, privacy en de bescherming van fundamentele grondrechten. Zo moet de app alleen voor het gestelde doel gebruikt worden en moet de inzet per definitie tijdelijk zijn.
'Wij geloven dat deze uitgangspunten noodzakelijk zijn voor het beschermen van onze vrijheden en rechten, onze veiligheid en sociale cohesie,' schrijven ondertekenaars zoals de Consumentenbond, Bits of Freedom, journalist en onderzoeker Brenno de Winter en Marietje Schaake (D66, Europarlement). 'Als niet aan deze uitgangspunten wordt voldaan, hebben we geen vertrouwen in de app en zullen we ons tegen de implementatie ervan verzetten.'
Kortom, contact-apps moeten tijdelijk, transparant, volledig anoniem, vrijwillig en gebruiksvriendelijk zijn, zonder commerciële bijbedoelingen en moeten onder regie staan van onafhankelijke deskundigen. De gelegenheidscoalitie roept de minister op om aan deze eisen gehoor te geven. De bestrijding van het coronavirus mag niet tot afkalving van onze privacy en fundamentele rechten leiden. Gebeurt dit wel, dan zal de coalitie zich met hand en tand tegen de implementatie van de apps verzetten.
EU: gemeenschappelijke aanpak
De Europese Commissie heeft eerder deze week de 27 EU-lidstaten opgeroepen om een gemeenschappelijke aanpak te hanteren bij het gebruik van mobiele apps en netwerklocatiegegevens om het coronavirus te bestrijden. Het doel is om uiterlijk op 15 april een 'toolbox' beschikbaar te hebben om het gebruik van dergelijke gegevens te ondersteunen.
