De drie mobiele operators, de drie technische universiteiten en TNO roepen op tot samenwerking om netwerkinfrastructuur en diensten verder te ontwikkelen in Nederland. Ze willen dat de overheid het initiatief neemt voor een publiek-privaat consortium voor onderzoek en ontwikkeling van de volgende generatie communicatienetwerken, ofwel een consortium ‘Future Network Services’ (FNS).
Deze oproep, samen met een plan van aanpak, staan beschreven in het position paper ‘Communicatienetwerken voor en door Nederland’. Het is gepresenteerd en overhandigd aan Jeannine Peek, boegbeeld Topsector ICT tijdens het ECP Jaarfestival op 11 november.
Het paper en de oproep zijn geformuleerd door KPN, T-Mobile, VodafoneZiggo, TNO, TU Delft, TU Eindhoven en de Universiteit Twente. Het paper is geschreven met inbreng van kennispartner Agentschap Telecom en bijdragen uit de energie-, mobiliteits-, industrie- en landbouwsector. Dit initiatief wordt ondersteund door Team dutch digital delta (Topsector ICT).
Netwerkdiensten voor de hele economie
Dat consortium FNS heeft nog geen naam, wel ambities met een verre horizon:
- de versnelling van de digitalisering in sectoren
- de innovatie in netwerken zelf
- het creëren van specifieke Nederlandse sterktes in netwerktechnologie
- het verzekeren van soevereiniteit en betrouwbaarheid van de Nederlandse netwerken
De focus ligt niet op de telecomsector zelf, maar op de sectoren die in rap tempo digitaliseren: energie, landbouw, zorg, onderwijs, mobiliteit en industrie. Vanwege de directe afhankelijkheid van de hele Nederlandse maatschappij van functionerende netwerken is het essentieel dat toekomstige netwerken betrouwbaar, beschikbaar en veilig zijn, aldus de makers van het position paper.
Verder zijn de geopolitieke ontwikkelingen een thema geworden bij digitalisering. De vraag is welke landen of regio’s de uiteindelijke macht en controle krijgen over data, netwerken en netwerkapparatuur. De digitale soevereiniteit zou Nederland kunnen kwijtraken.
Samenwerking in onderzoeksfase
De bedrijven en kennisinstellingen willen hun onderzoek bundelen en daarmee meer kritische massa opbouwen dan ze nu hebben. De universiteiten doen divers onderzoek, zowel toegepast als fundamenteel. De mobiele operators testen 5G-ontwikkelingen. Dat doen ze zelf, met klanten en ook wel in open omgevingen zoals 5G innovatiehubs.
Al die losse toepassingen zijn op zichzelf niet genoeg, stellen de FNS-partners. Kleinere projecten moeten aan elkaar geregen worden tot een groter geheel. De voorgestelde aanpak is om ‘pre-competitive trials’ op te zetten. Bedrijven die elkaar concurrenten zijn, werken dan samen met elkaar en de overheid en organisaties uit de sectoren van de maatschappij.
Dat vertelt Paul Wijngaard, Sector Manager Telecom in een toelichting. “Wij zien dat meer precompetitieve trials nodig zijn voor het bereiken van schaalgrootte voor sectoren, via standaarden voor informatie-uitwisseling. Die standaarden zijn nodig om ervoor te zorgen dat toepassingen kunnen werken over meerdere netwerken en met software van meerdere systemintegrators.”
Autonoom vervoer, of decentrale productie en opslag van energie zijn complexe ketens met veel partijen en afhankelijkheden. Stakeholders kunnen dat niet zelf voor elkaar krijgen, stelt Wijngaard dan ook vast. “In precompetitieve trials doen bedrijven mee die in de markt elkaars concurrenten zijn. Een grote uitdaging bij het opzetten van precompetitieve trials zit in de business case: voor individuele bedrijven is die er vaak niet omdat er geen concurrentievoordeel in zit, want de standaarden zijn in ieders voordeel. Hier kan de overheid een goede stimulerende en coördinerende rol spelen om ervoor te zorgen dat zulke trials toch tot stand komen, gegeven hun maatschappelijke belang.”
Actieve overheid
De overheid moet ook vroeg in het traject zitten om te waken over de collectieve doelstellingen en belangen, de digitale soevereiniteit, duurzaamheid en betrouwbaarheid en het verbreden van de Nederlandse kennisbasis door te zorgen voor meer gekwalificeerde mensen. De overheden hebben de ontwikkeling van 4G en 5G aan de markt overgelaten, maar voor 6G zal het volgens deze bedrijven anders moeten.
Buitenlandse voorbeelden van deze aanpak zijn nog schaars. Wel zie je dat de overheid in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en Duitsland initiatieven rond 5G stimuleert en steunt. De Nederlandse overheid heeft nog geen positie bepaald. Dat moet in de komende maanden nog ingevuld worden, hopen de initiatiefnemers van het paper.
Dit publiek-private FNS-consortium bestaat alleen nog uit plannen, zolang de overheid niet is ingestapt. Het position paper komt op een moment dat vier politieke partijen bezig zijn met een kabinetsformatie.
Het voorstel in het position paper is om nu met de kernpartners en de overheid verder te bespreken hoe dit in de praktijk kan worden vormgegeven, en daarbij zal uiteraard ook gesproken worden met het ministerie van EZK. Welk model zal in het proces van de komende maanden dus ingevuld worden.
FNS-partners met eigen agenda
De huidige FNS-partners willen hun samenwerking voortzetten en werken binnen de FNS-agenda, door hun eigen pre-competitive onderzoek en ontwikkeling te verbinden en te coördineren. Ook willen ze de kring groter maken met bedrijven uit de belangrijkste sectoren.
Over de opzet van de publiek-private financiering is nog geen duidelijkheid. Er zijn allerlei mechanismen, zoals Breed Gedragen Programma’s, TKI, EU-onderzoeksfondsen, het Groei- en herstelfonds.
In het position paper zit een kader met een ‘stip op de horizon’ van 2033. FNS-diensten zijn onmisbaar geworden in de samenleving, de hightech industrie rond Eindhoven bloeit. Twee Nederlandse systemintegrators zijn Europees toonaangevend in het orkestreren van softwarecomponenten in netwerken. Ze zijn in 2022 als startup begonnen.
