Het nieuwe Nationaal Crisisplan Digitaal, opvolger van het Nationaal Crisisplan ICT uit 2012, moet Nederland weerbaarder maken in het geval van digitale noodsituaties. Het plan heeft al geholpen in de recente aanpak van de Citrix-problematiek.
Minister Grapperhaus van Justitie & Veiligheid heeft het crisisplan eind vorige week naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarnaast is het aangeboden aan publieke en private partners die een rol kunnen hebben bij de crisisbeheersing van digitale incidenten.
Het Nationaal Crisisplan Digitaal moet duidelijk maken wat de afspraken zijn over de beheersing van incidenten en hoe de schade beperkt kan worden. Volgens Grapperhaus is het plan al behulpzaam geweest bij de aanpak van de Citrix problematiek.
Onze digitale veiligheid vereist aandacht, alertheid en aanpak, zo stelt het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) in reactie op het crisisplan. ‘Digitale incidenten en aanvallen volgen elkaar steeds sneller op. En hoewel het NCSC sterk inzet op het verhogen van de digitale weerbaarheid om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen, kan het onverhoopt toch misgaan.’
Adequate crisisaanpak
Het Nationaal Crisisplan Digitaal voorziet volgens het NCSC in de behoefte aan een adequate crisisaanpak. Met als doel: schade beperken en snel herstel. De drie hoofdvragen die volgens het plan beantwoord moeten worden zijn:
- Wat zijn de belangrijkste gevolgen.
- Welke mitigerende maatregelen zijn nodig.
- Welke partijen zijn nodig voor een adequate aanpak?
Zo zijn bijvoorbeeld de aangewezen partijen voor de gevolgbestrijding de veiligheidsregio’s, de getroffen partijen en de digitale dienstverleners van getroffen partijen. Voor ‘cyberdiplomatie’ is alleen het ministerie van Buitenlandse Zaken aangewezen.
Er zijn tal van digitale scenario’s mogelijk met doorwerking in het fysieke domein die een crisisaanpak vereisen. Het Nationaal Crisisplan Digitaal helpt de vertaalslag te maken van de crisisaanpak op nationaal niveau naar operationeel uitgewerkte plannen en draaiboeken voor overheden, vitale aanbieders en niet-vitale sectoren zoals zorg, onderwijs en watermanagement.
Het plan leent zich verder goed voor oefeningen. Samen voorbereiden en oefenen is volgens het NCSC noodzakelijk voor een effectieve crisisbeheersing. Met de verschillende bouwstenen uit het plan kan iedere organisatie een passend scenario creëren. Ook het NCSC gebruikt dit plan als basis voor de aanpak van digitale incidenten en oefeningen voor haar doelgroepen, zoals Isidoor 2020.
Doorlopend bijwerken
Het is de bedoeling dat het plan doorlopend bijgewerkt wordt. ‘We beschouwen dit Nationaal Crisisplan Digitaal dan ook als en levend document, waarvan we jaarlijks bezien of actualisering nodig is’, schrijft Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg in de introductie.
