De Nederlandse mobiele netwerken voldoen aan alle internationale stralingsnormen en er is dan ook geen effect te verwachten van mobiele signalen op de volksgezondheid. Dat schrijven staatssecretaris Keijzer (EZK), minister van Ark (VWS) en staatssecretaris van Veldhoven (I &M) in de kabinetsreactie op het Gezondheidsraad-advies over 5G en gezondheid. Het kabinet negeert het advies van de Gezondheidsraad om te wachten met de ingebruikname van de 26 GHz-band.
De Gezondheidsraad heeft 2 september een onderzoek naar 5G gepubliceerd, op verzoek van kamerleden die het woord voeren over volksgezondheid. Het rapport past in een lange traditie. De Gezondheidsraad komt in zijn rapport tot de conclusie dat het beschikbare wetenschappelijke onderzoek laat zien dat een verband tussen frequenties die voor 5G gebruikt (zullen) worden en ziekten niet is aangetoond en ook niet waarschijnlijk is. Frequenties in de buurt van de 700 MHz-band en de 3,5 GHz band zijn al jaren in gebruik voor de huidige telecommunicatiesystemen of andere toepassingen zoals Wi-Fi, zonder dat dit heeft geleid tot bewezen gezondheidsschade.
De Gezondheidsraad adviseert om de blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden (EMV) zorgvuldig te monitoren en onderzoek te blijven doen. Het verband tussen EMV is niet aangetoond en niet waarschijnlijk, maar het is ook niet uit te sluiten.
Lage limieten in de praktijk
Het kabinet constateert dat het huidige beleid overeenkomt met de adviezen, namelijk:
- De nieuwste ICNIRP-richtlijnen worden in Nederland gebruikt als basis voor het blootstellingsbeleid. Deze limieten beschermen (ruim) tegen opwarmingsschade aan het lichaam door een te hoge blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden.
- De blootstelling van het publiek moet zo laag zijn als redelijkerwijs mogelijk is: het ALARA-principe (As Low As Reasonably Achievable) toe te passen. In het Antenneconvenant is dit vastgelegd. De telecomsector onderschrijft het ALARA-principe en heeft afgesproken de blootstelling van het publiek aan elektromagnetische velden zo laag als redelijkerwijs mogelijk te houden
- De Gezondheidsraad adviseert om de blootstelling aan elektromagnetische velden voor, tijdens en na de uitrol van 5G te monitoren. Dit is in lijn met de toezichtstaak van Agentschap Telecom (AT), dat per jaar 400 metingen doet. De werkelijk gemeten blootstelling door AT zit over het algemeen een factor 10 tot 20 onder de blootstellingslimieten.
Meer onderzoek naar effecten lange termijn
Zoals de Gezondheidsraad adviseert zal het kabinet afwachten op meer onderzoek:
- De komende jaren worden meer onderzoeksresultaten verwacht, bijvoorbeeld van het internationale epidemiologisch onderzoeksproject COSMOS19 waaraan Nederland deelneemt. Dit betreft een zeer groot internationaal cohortonderzoek waarin enkele honderdduizenden mensen gevolgd worden, met als doel lange termijn gezondheidseffecten te achterhalen. Dit zogeheten COSMOS-project loopt tot 2023.
- Daarnaast wordt in 2022 een uitgebreide wetenschappelijke analyse van de WHO verwacht. In deze WHO-analyse20 wordt – en gaat verder dan het advies van de Gezondheidsraad – gekeken naar mogelijke gezondheidsrisico’s bij blootstelling onder de huidige blootstellinglimieten en wordt ook een fijnmazige kwaliteitscheck gedaan op de wetenschappelijke literatuur.
EZK gaat met uitgifte 26 GHz-band
Het kabinet negeert het advies van de Gezondheidsraad om te wachten met de ingebruikname van de 26 GHz-band. Ook voor het gebruik van de hogere frequentiebanden, zoals de 26 GHz-band, zijn de eerdergenoemde blootstellingslimieten van toepassing. ICNIRP heeft, zoals eerder aangegeven, de blootstellingslimieten voor de hogere frequenties laatstelijk aangevuld om de gezondheidsbescherming verder te borgen. Volgens de WHO, Europese Commissie en ICNIRP is er op dit moment geen aanleiding om te veronderstellen dat het gebruik van de 26 GHz-band negatieve gezondheidseffecten oplevert.
Met de uitgifte van de frequentiebanden wordt uitvoering gegeven aan Europese verplichtingen. Conform de nieuwe telecomrichtlijn, de zogenoemde Telecomcode, bereidt het kabinet de uitgifte voor van frequenties in een deel van deze band. De deadline van december dit jaar is niet meer haalbaar.
In navolging van de aanbevelingen in het advies van de Gezondheidsraad, beziet het kabinet op dit moment hoe het een extra bijdrage kan leveren aan (internationaal) onderzoek dat zich richt op gezondheidseffecten van blootstelling aan elektromagnetische velden in de 26 GHz-band en scenariostudies om de blootstelling van individuen als gevolg van draadloze communicatiesystemen (3G, 4G en 5G) zichtbaar te maken.
Volgens de drie bewindslieden is dat voldoende vinger aan de pols. Het Kennisplatform EMV en organisaties zoals het RIVM, Gezondheidsraad en GGD’en spelen een belangrijke rol in de advisering en ontsluiting van kennis op het gebied van EMV. In het Kennisplatform EMV werken RIVM, TNO, DNV GL, GGD GHOR Nederland, Agentschap Telecom en ZonMw samen om wetenschap te duiden en kennis te ontsluiten voor burgers, professionals, werknemers en lagere overheden.
