Momenteel heeft Nederland in de EU een koppositie bij de voortgang naar een digitale economie en samenleving, meent KPN In de Digital Economy and Society Index (DESI) van 2017 van de EU staat Nederland op de 1e plaats voor wat betreft connectiviteit (vast en mobiel breedband). De mobiele netwerken in Nederland behoren tot de beste in de wereld.
'Koppositie op het spel'
De koppositie van Nederland op het gebied van mobiele connectiviteit staat echter op het spel, als het frequentiebeleid niet wordt gewijzigd. Het Nederlandse beleid blijft volgens KPN sterk achter bij het beschikbaar maken van spectrum voor mobiele communicatie. Terwijl er op Europees niveau, maar ook in Azië en de VS, extra vaart wordt gemaakt met het beschikbaar stellen van additioneel spectrum, worden in Nederland afwijkende keuzes gemaakt en besluiten uitgesteld.
KPN heeft vooral bezwaar tegen de onduidelijkheid over inzetbaarheid van de 3.5 GHz band (3400 – 3800 MHz). Deze frequentieband is door de EU aangewezen als dé band voor het lanceren van 5G en zal lange tijd de enige band zijn in Europa waarmee ultra hoge datasnelheden en missiekritieke diensten geleverd kunnen worden.
In Nederland kan de 3.5 GHz band vanwege het satellietstation in Burum echter slechts zeer beperkt worden gebruikt. Er is nog geen plan om deze band beschikbaar te maken voor mobiele communicatie.
Verder heeft KPN problemen met het voornemen van EZ om een 2 x 10 MHz spectrum te onttrekken aan de huidig beschikbare capaciteit die nodig is voor mobiele communicatie. Dit voornemen wijkt af van het huidige beleid op basis waarvan operators hun netwerken hebben uitgerold en staat haaks op de internationale frequentieharmonisatie en het Europese beleid.
Aansluiting bij spectrumharmonisatie
KPN meent dat het Nederlandse spectrumbeleid alleen succesvol kan zijn als het aansluit bij internationale spectrumharmonisatie en in overeenstemming is met het Europese spectrumbeleid. De Nederlandse regelgeving moet er volgens KPN op gericht zijn om zoveel mogelijk schaalvoordeel te halen uit de wereldwijde standaardisatie van technologie en harmonisatie van spectrum.
KPN pleit er daarom voor dat de 3.5 GHz-band zo snel mogelijk beschikbaar wordt gemaakt voor mobiele communicatie. Anders zullen ambities zoals autonoom autorijden, digitale innovaties in de Nederlandse industrie, en het bouwen van Smart Cities grote vertraging oplopen en mogelijk veel duurder worden dan elders.
Nota Mobiele Communicatie
EZ begon eind januari met een publieke consultatie over de Nota Mobiele Communicatie 2017. In deze beleidsnota wordt het beleid uiteen gezet op basis waarvan de aankomende jaren de verdeling van de beschikbaar komende frequenties voor mobiele communicatie wordt uitgevoerd.
In de eerder gepubliceerde Nota Frequentiebeleid 2016 wordt als centrale doelstelling vastgehouden aan het streven naar doelmatig frequentiebeleid, maar verschuift bij de invulling daarvan het accent naar het borgen van een efficiënt werkende markt, het aansluiten op maatschappelijke ontwikkelingen en het borgen van publieke belangen.
Deze centrale doelstelling en de accentverschuivingen worden voor wat betreft de mobiele telecommunicatiediensten uitgewerkt in de bovengenoemde Nota Mobiele Communicatie. De Nota moet het beleidskader bieden voor de uitgifte van frequenties in de 700-, 1400- en 2100 MHz banden. Daarmee wordt volgens EZ de voorspelbaarheid van het uitgiftebeleid bevorderd.
De consultatie is van start gegaan op 27 januari en loopt tot en met 10 maart 2017. Het ministerie van EZ wil met de consultatie reacties inwinnen van diverse belanghebbenden en zo een beeld krijgen of de doelstellingen, uitgangspunten en beleidskeuzes voor de komende jaren een passend kader bieden, met name voor de uitgifte van vergunningen in de 700-, 1400- en 2100 MHz banden.
Spectrum-plannen EZ
EZ wil bij de frequentieveiling van 2019 extra regels opleggen voor de deelnemers, zo bleek uit de Nota Mobiele Communicatie. In het ‘lage’ spectrum komt een cap van 30 MHz per bedrijf. Deze beperking geldt voor de frequenties in 700, 800 en 900 MHz opgeteld. Die regel voorkomt de (theoretische) mogelijkheid dat één deelnemer de hele 700 Mhz-band opkoopt.
Een specifieke cap per band komt er waarschijnlijk niet. In de 2,6 GHz veiling van 2010 heeft die er voor gezorgd dat niet alle beschikbare frequenties verdeeld konden worden. Ook een reservering voor nieuwkomers wordt als zwaar middel beschouwd.
De L-band (1400 MHz) wordt geveild voor vergunningen die alleen geschikt zijn voor downloaden. De 2,1 GHz frequenties worden ook opnieuw geveild. In die band wil EZ een blokje van 2x10 MHz niet mee veilen, maar apart houden voor vergunningvrij gebruik. De verwachting is dat hiermee innovatie in bepaalde sectoren een stimulans krijgt en ook dat indoordekking kan verbeteren.
Daarnaast denkt EZ aan een cap voor al het spectrum lager dan 6 GHz. Niemand zou niet meer dan 1/3e mogen bezitten om veilig te stellen dat er minstens drie aanbieders zijn en mogelijk vier. Het was al bekend dat de dekkingsverplichtingen terugkeren.
Alle plannen zitten nog in de voorlopige fase. Er is nog geen uitgewerkt plan voor de 5G-veiling (naar verwachting in 2019). Er zijn meerdere scenario's voor de veiling, zoals de vraag hoe de samenhang is tussen enerzijds 700 en anderzijds 1400 of 2100 MHz. In de huidige LTE-netwerken gebruiken operators ook een mix van laag en hoog, dat kan in 2019 net zo blijken.
Grondstation in Burum
Voor de uitbouw van de 4G-netwerken naar gigabit-snelheden is meer spectrum nodig. De mobiele industrie ontwikkelt carrier aggregatie om frequenties te stapelen. Met spectrum boven 3,4 GHz erbij worden nu al snelheden boven 1,2 Gbps getest.
Deze snellere variant, 4.5G Pro, kan in Nederland echter niet uitgerold worden vanwege het grondstation in Burum (Friesland) van inlichtingendiensten AIVD en MIVD. Met het station worden communicatiesatellieten afgeluisterd. Om die activiteiten te beschermen, verbiedt de Nederlandse overheid het gebruik van de frequenties 3400-3800 MHz.
Op papier geldt dat verbod alleen in Noord-Nederland, in werkelijkheid overal. Het zou kunnen dat de ontwikkeling van 5G daardoor ook wordt vertraagd.
