Ransomware blijkt voor gemeenten een hardnekkig probleem dat zich ook in 2018 blijft ontwikkelen. Daarnaast vormen schaarste aan ICT-krachten op de arbeidsmarkt en het toenemend gebruik van shadow-IT een uitdaging. Dat blijkt uit het dreigingsbeeld voor gemeenten van de IBD (Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten).
De IBD heeft in zijn eerste rapport over ICT-problemen bij gemeenten een Top 5 gemaakt van belangrijkste bedreigingen voor de gemeentelijke informatievoorziening. Onder meer doorontwikkeling van ransomware, risico bij smart city-toepassingen en werken in de cloud worden genoemd. De instantie schrijft dat tegenmaatregelen bij ransomware maar beperkt werken. Hackers en cybercriminelen zullen weer nieuwe manieren zullen bedenken om hun verdienmodel in stand te houden.
IoT en DDoS
Een ander onderdeel van het dreigingsbeeld is de toename van systemen die verbonden worden met internet, zoals bij bruggen, sluizen en toegangspoorten. IoT-toepassingen krijgen in gemeente steeds meer voet aan de grond. Een toenemend aantal objecten en sensoren zijn onderdeel hiervan. In het dreigingsbeeld is ook aandacht voor DDoS-aanvallen.
Schaarste op de arbeidsmarkt is volgens de IBD geen directe cyberdreiging maar wel een niet te onderschatten probleem. ‘Het is nu al moeilijk om de juiste mensen te vinden. Gemeenten concurreren met alle andere organisaties in ons land om informatiebeveiligingsexperts. De benodigde kennis in combinatie met inzicht in de opgaven voor gemeenten is schaars en daardoor duur aan het worden.’
Shadow-IT veroorzaakt datalekken
Een ander probleem, waardoor bijvoorbeeld veel datalekken ontstaan, is shadow-IT Hiermee wordt onder meer gedoeld op het gebruik van laptops, usb-sticks, telefoons en e-mailaccounts buiten de organisatie, maar geldt in bredere zin ook voor elke niet door de ICT-afdeling beheerde toepassing (zoals messaging, data-uitwisseling en -opslag). ‘Vaak worden dergelijke middelen gebruikt met het oog op de productiviteit, maar doordat niet is nagedacht over beheer, beveiliging en wettelijke kaders kunnen vervelende situaties ontstaan.’
De IBD heeft in het dreigingsbeeld ook een overzicht met incidenten van 2017 gepubliceerd. Hieruit wordt duidelijk dat er in totaal 86 keer niet geauthentiseerde toegang is gegeven. 41 keer werd er van buitenaf succesvol ingebroken doordat er een kwetsbaarheid werd geëxploiteerd. Phishing kwam afgelopen jaar bij gemeenten 21 keer voor.
Negen keer werden systemen geïnfecteerd met malware. Het beeld is tot stand gekomen op basis van een analyse van meldingen aan de IBD, inhoud van lokale Rekenkamerrapporten, bevindingen van visitatiecommissies en interview met gemeentelijke Chief Information Security Officers (CISO’s). De conclusies tonen een gemiddeld beeld van het collectief van alle gemeenten. Het volledige rapport is hier te vinden.
