Stel 5G-vrije wijken in om de burger te beschermen tegen straling, adviseert een groep burgers in Brussel. Dat is de opbrengst van een experiment met directe democratie in het Brussels Gewest. Zet zestig mensen bij elkaar en de ‘dominante’ visie van wetenschap en industrie over 5G wordt door desinformatie weggespoeld.
Het Brussels Gewest is een van de regeringen in het land. Het heeft in december 2019 een nieuw middel ingevoerd voor de participatiedemocratie. Op een bepaald onderwerp wordt een commissie samengesteld met vijftien leden van het parlement en 45 burgers, die door loting zijn uitgekozen uit alle aanmeldingen.
De eerste overlegcommissie is ingesteld over een bekend onderwerp: 5G. Het resultaat is onthutsend. De groep roept overheid en industrie op om elektrohypersensitiviteit te erkennen 5G-vrije zones in te stellen, en zoveel als mogelijk op zoek te gaan naar alternatieve technologie.
Serie lezingen en overleg
De 60 leden zijn in de maand mei vier hele dagen bij elkaar gekomen. Ze hebben geluisterd naar een aantal sprekers en in groepjes vergaderd over deelonderwerpen en ideeën voor beleid. Vervolgens zijn er aanbevelingen geformuleerd en is erover gestemd.
Het Brussels Gewest heeft de agenda’s gepubliceerd en ook een informatiefiche met een overzicht van alle sprekers en hun bijdrage. Wetenschappers van de KULeuven, UCLouvain en de UGent/imec hielden een betoog over de technologie en de visie van de telecomindustrie over het maatschappelijk belang van 5G.
Twee filosofen van verschillende universiteiten hielden een betoog over de invloed van de informatiemaatschappij op de psyche en de machtspositie van de grote techbedrijven. Een milieuonderzoeker pleitte voor meer onderzoek.
Van wetenschap naar activisme
Na de wetenschap kregen maatschappelijke bewegingen spreektijd. Een vereniging die elektrohypersensitiviteit erkend wil krijgen pleitte daarvoor. De milieugroep RISE besprak de schaduwzijde van mobiele technologie, zoals winning van conflictmineralen en de groei van het energieverbruik.
Het platform Stop 5G België pleitte – niet verrassend - tegen mobiele netwerken en gebruikte daarvoor allerlei onjuistheden, waaronder het omstreden Bioinitiative Report, dat ook in Nederland blijft opduiken.
Deze keuze en volgorde van sprekers leidt tot een sterke selectie van informatie. De exacte wetenschappers houden hun neutrale, technische betoog, geheel volgens de wetenschappelijke normen. De filosofen dagen kennis en gangbare opvattingen uit, dat is hun rol.
Daarna komen de activisten die het wetenschappelijk debat misbruiken. Wetenschappers gaan op zoek naar de feiten. Als iets niet bewezen kan worden, dan is dat zo en zoek je verder. De tegenstanders houden zich niet aan die codes van onderzoek en bewijs. Hun beweringen zijn al talloze keren weerlegd, maar daar trekken ze zich niets van aan.
In deze setting, in deze serie lezingen, legt de ratio van de wetenschapper het altijd af tegen de emotie van de charlatan. Bij deze toch wel ingewikkelde materie, voor een publiek van leken, van Brusselse burgers van alle leeftijden en opleidingsniveaus.
Brussels Gewest speelt eigen rol
De ambtelijke organisatie, Leefmilieu Brussel, speelt ook een actieve rol. Het Brussels Gewest heeft in 2007 extreem strenge stralingsnormen vastgesteld voor mobiele antennes. Die stralingsnormen handicappen de aanleg van 4G in Brussel en zullen dat ook doen voor 5G, ondanks het voornemen om de norm iets te verruimen.
Leefmilieu Brussel publiceert kaarten van alle antennes en stralingsniveaus, heeft een laagdrempelige klachtenprocedure voor burgers en doet gratis veldsterktemetingen bij inwoners. Deze organisatie rechtvaardigt actief haar eigen onrealistische normen voedt daarmee in feite de angst voor straling.
De uitkomst is nu een lijst van 43 wijd lopende aanbevelingen, met weinig concrete oproepen over milieu, stralingsangst, toegang tot overheidsdiensten en "controle op de algoritmen", wat verder niet wordt uitgelegd. Het parlement van het Gewest is verplicht om de aanbevelingen te behandelen en kan deze gebruiken als richtsnoer voor de politieke besluitvorming. Brussel krijgt op deze manier de mobiele netwerken die de stad verdient.
