Drukt KPN nieuwkomers uit de FTTH-markt?

KPN gaat FTTH aanleggen in Den Haag, kort nadat Primevest het startschot gaf in dezelfde stad. Eerdere confrontaties deden zich o.a. voor in Deurne, Helmond en de Beemster. De boodschap van KPN is duidelijk: delen van de passieve netwerklaag is niet aan de orde en potentiële nieuwkomers krijgen het duidelijke signaal niet welkom te zijn. 

De overheid zal de situatie met gemengde gevoelens gadeslaan maar zich pas echt zorgen maken als de strategie van KPN daadwerkelijk tot het vertrek van nieuwkomers leidt. Interessant zou een overname van KPN door het Brookfield-consortium zijn, waarover onlangs geruchten rondgingen.

KPN werkt niet samen (of wel?)

Zoals al geconstateerd, de roep van KPN om samenwerking in Den Haag en andere plaatsen is geen geste naar de concurrentie. Het gaat niet verder dan 'trench sharing', wat de kosten voor beide partijen drukt, maar niet verhindert dat er netwerkverdubbeling optreedt. Door juist daar aan te leggen waar ook nieuwkomers zich melden, geeft KPN een dubbel signaal af:

• Het wil geen wederkerige overeenkomsten sluiten met derden om netwerkverdubbeling te voorkomen en de passieve netwerklaag te delen. Overigens komt dit model toch voor in de portfolio van KPN. Zo werkt KPN wel samen met o.a. Delta Rijssen Glasvezel Investeringen (Digitale Stad) van Dick Wessels (handelend als Glasvezel in het buitengebied.)
• Het wil potentiële nieuwkomers op de passieve laag afschrikken.

Wat zijn de gevolgen van de strategie van KPN?

• Deze strategie lijkt op gespannen voet te staan met de huidige regulering, die derden toegang geeft tot het netwerk van KPN. Waarom dan ook niet andersom? Echter, een versnipperd eigendom van de passieve laag over KPN en tal van nieuwkomers verhindert diepe integratie van de netwerken en beperkt daarmee de efficiency. Pas op termijn, als de onvermijdelijke overname van deze netwerken door KPN volgt, kan deze integratie plaatsvinden. Onduidelijk is overigens hoe groot dit (financiële) probleem is.
• De passief-agressieve strategie van KPN is dus te begrijpen, maar vast staat wel dat het de volledige verglazing van Nederland vertraagt. Samenwerking met nieuwkomers, die bovendien ook nog de buitengebieden willen meenemen, zou dat proces aanmerkelijk versnellen. A priori is dat echter voor het beursgenoteerde KPN geen zorg.
• De overheid (Ministerie van EZK en de ACM) zal de gang van zaken in verwarring gadeslaan. Aan de ene kant zijn zij voorstanders van infrastructuurconcurrentie en zullen zij de komst van nieuwkomers toejuichen. Aan de andere kant, als de strategie van KPN leidt tot het vertrek van deze partijen en ook nog eens de volledige verglazing van Nederland vertraagt, dan alarmeert dit de Minister. Hij zal op zoek gaan naar middelen om het delen van de passieve laag te stimuleren.

Geduldig kapitaal

Tot slot: wat betekent netwerkverdubbeling voor de partijen? Op veel plaatsen zorgt dit in potentie voor drie aansluitnetwerken: 1. Ziggo en andere kabelaars, 2. KPN en 3. een nieuwkomer. Het lange-termijn verwachte marktaandeel zakt daardoor van 50 naar 33 procent. Dat ondermijnt de business case voor de meeste partijen, met uitzondering wellicht van één: institutionele beleggers (pensioenfondsen en verzekeraars) met hun geduldige kapitaal. 

Dergelijk geld, met een lange beleggingshorizon, kan misschien wel leven met een marktaandeel van 33 procent. Momenteel geldt dat voor Primevest (dat T-Mobile als service provider heeft en VolkerWessels Telecom als operator van de actieve laag), dat in Den Haag aanlegt, en eventueel voor niemand minder dan KPN - mits de overname, waarvan enige tijd geleden sprake was, doorgaat. Brookfield en vooral de Nederlandse pensioenfondsen beschikken eveneens over geduldig kapitaal.

Mocht het zover komen, dan zal Brookfield wellicht de samenwerking met de nieuwkomers opzoeken, want 50 procent marktaandeel is altijd beter dan 33 procent. Waarmee het overigens ook VodafoneZiggo een plezier zou doen.