Facebook koopt WhatsApp voor in totaal 19 miljard US dollar. Daarvan wordt vier miljard cash betaald en de rest in aandelen. Dat laatste komt overeen met 7,9 procent van Facebook en daarvan wordt 20 procent vier jaar na afronding uitgekeerd aan de werknemers in de vorm van een 'retentie' bonus. Initieel wordt 16 miljard dollar betaald, waarvan 4 miljard in contanten. Het cashgedeelte moet minimaal 25 procent zijn. Mochten toezichthouders de deal blokkeren, dan is Facebook aan WhatsApp een break-up fee verschuldigd van 2 miljard dollar, waarvan de helft cash.
De overnamesom is zonder meer hoog, maar of het ook te hoog is, is niet duidelijk. Het gaat grofweg om drie aspecten: het netwerkeffect, monetisering en natuurlijk: strategie.
WhatsApps kan inmiddels wel een internetwinnaar genoemd worden, net zoals Google, YouTube, Amazon, LinkedIn, Twitter en Facebook zelf. Dat is een niet te overschatten mijlpaal. Winnaars zijn schaars. Maar weinig diensten/ondernemingen is het gegeven om deze schaal te bereiken en succesvol te profiteren van het netwerkeffect. WhatsApp merkt daar overigens fijntjes bij op dat het in zijn bestaan geen cent uitgegeven heeft aan marketing.
Monetisering komt in deze wereld op de tweede plaats. Bij WhatsApp dreigt voor iedere gebruiker dat de jaarlijkse fee betaald moet gaan worden, maar de onderneming schuift deze dag steeds verder naar achteren, kennelijk in afwachting van nog meer schaal. Mark Zuckerberg van Facebook verwacht dat WhatsApp op weg is naar 1 miljard gebruikers. Tot die tijd worden aanloopverliezen geleden. Het is van het grootste belang dat de monetisering subtiel geïntroduceerd wordt, zonder de gebruikers te frustreren. Er wordt nu dan ook verzekerd dat WhatsApp vrij zal blijven van reclame. Myspace is het slachtoffer geworden van te grote gretigheid bij de nieuwe eigenaar (News Corp) om er geld aan te verdienen. Ook YouTube en Facebook moeten ervoor waken de gebruikerservaring niet teveel te frustreren met advertenties, want gebruikers die weglopen, komen niet zomaar weer terug. En verder moet je er een beetje vertrouwen in hebben dat WhatsApp te zijner tijd wel inkomsten zal weten te genereren. Naast de jaarlijkse fee valt te denken aan verschillende advertentieformats (vergelijk YouTube), sponsoring (vergelijk Twitter) en in-app betalingen voor bijvoorbeeld stickers (vergelijk Line). Ongetwijfeld komen daar mogelijkheden bij.
Ten slotte de strategie. Een internetwinnaar is niet alleen 'onbetaalbaar', het zorgt ook voor diversificatie. Met de overname van Instagram (april 2012, 1 miljard dollar in cash en aandelen) heeft Facebook gebruikers binnen boord weten te houden, gelet op geluiden over mensen die Facebook verlaten en bijvoorbeeld Instagram (of Tumblr, Pinterest of Snapchat ...) omarmen. En dan is er nog het argument dat Facebook met deze overname WhatsApp uit handen houdt van bijvoorbeeld Google, Microsoft, Rakuten (dat Viber koopt) of mogelijk zelfs een wereldwijde telecomaanbieder zoals Vodafone. Of Orange, dat in januari 2013 Orange Horizons lanceerde: "... to seek out new business opportunities in countries where the Group is not already present as a mass-market telecommunications provider."
Resteert de vraag: wie is de volgende? Te denken valt aan uiteenlopende bedrijven als Spotify, Pinterest, Snapchat, Foursquare, Airbnb, Square, Dropbox, Evernote, SoundCloud of Flipboard. Wie wordt een winnaar? Bij welk internetbedrijf sluit het goed aan? En: zullen telecombedrijven zich op deze overnamemarkt begeven? In het verleden zagen we al een paar kleinere deals, zoals Orange/Deezer en Telefónica/Jajah.
