De overeenkomsten tussen de drie bedrijven zijn talrijk. Over het geheel genomen is de reikwijdte van Alphabet/Google het grootste. Facebook blijft achter door een sterke focus op zijn kerndiensten (Facebook, Instagram, WhatsApp, Messenger).
- Er is een brede basis (search, social networking, e-commerce) waarop uitgebreid wordt.
- AI is een speerpunt voor het verbeteren van bestaande en het creëren van nieuwe diensten. Ook ontstaat hierdoor een nieuwe interface (Google Assistant, Facebook Aloha, Amazon Alexa). Facebook heeft een achterstand.
- Alle drie zoeken nadrukkelijk de zakelijke markt op. Google vooral met apps (Google for Work), Facebook met de Workplace-variant van zijn site en Amazon met Amazon Business, een marketplace met een run-rate omzet van 10 miljard dollar.
- Ook hebben alle drie een hardware portfolio. Facebook is de laatkomer op deze markt.
- Video speelt een grote rol en ook hier blijft Facebook achter.
- Connectivity is een nevenactiviteit waar Alphabet (Google Fiber, Google Fi) en Facebook (Facebook Connectivity) veel aan doen, Amazon weinig.
- Op de cloudmarkt behoren Amazon (AWS) en Google (GCP) tot de leidende partijen, terwijl Facebook hier afwezig is.
- Amazon leidt op het gebied van de abonnementsdiensten (Prime), waardoor het niet alleen van e-commerce afhankelijk is. We zien bij Google de eerste schreden in deze richting (Google One, zie onder), maar nog niet bij Facebook.
Fake news, privacy en monopolievorming zetten sector onder druk
Van de drie ondernemingen laat Amazon over 2018 de beste koersontwikkeling zien van +23 procent, tegenover -26 procent voor Facebook. Alphabet (-2%) deed het iets beter dan de Dow Jones Index (-7%). Het lot van de drie grote internetbedrijven hangt nauw samen met drie brede ontwikkelingen:
- Fake news of desinformatie (incl. terrorist content, fake views, fake reviews, etc).
- Privacy (incl. cyber security). Tim Berners-Lee komt in mei 2019 met een magna carta. Hij wil met zijn venture inrupt een open-source platform (Solid) oprichten voor het beheer van personal data door de consument zelf.
- Monopolievorming (antitrustzaken, zie de EU-boetes voor Alphabet en een lopend onderzoek tegen Amazon). Het kan leiden tot 'platform regulation' of gedwongen ondernemingssplitsing, zoals voorgesteld door Tim Wu en Tim Berners-Lee.
Daarnaast speelt het ontwijken van belasting een rol, iets wat de EU wil pareren met een belasting op omzet (voorlopig alleen uit reclame) in plaats van winst. Copyright blijft een heet hangijzer, waarvoor de EU een uploadfilter wil verplichten (artikel 13) en voor het doorlinken naar nieuws van derden (krantensites) wil men een linktax instellen (artikel 11). Verder ziet Microsoft de gevaren van AI en stelt enige mate van regulering voor.
In het navolgende bespreken we de belangrijkste recente ontwikkelingen bij de drie ondernemingen.
Alphabet: boetes en een uitwaaierend business model
Zoals gezegd, Alphabet/Google is de onderneming met de ruimste portfolio. Facebook mag in 2018 het meest onder vuur hebben gelegen, voorlopig voelt Alphabet de gevolgen van de genoemde problemen (met name monopolievorming) in financiële zin het sterkst, met twee grote boetes van de EU, terwijl een derde en een vierde mogelijk onderweg zijn. In de winst- en verliesrekening lijkt de regel 'EU fine' een vast bestanddeel te worden.
- Search & Shopping vs. andere shopping services: 2,74 miljard dollar boete in Q2 2017.
- Android & Search, Chrome vs. smartphone makers: 5,07 miljard dollar boete in Q2 2018.
- AdSense vs. adverteerders (Google zou verhinderen dat zij met andere ad programs samenwerken): 2019?
- Search: niet nader gespecificeerde concurrenten zouden hier de benadeelden zijn. Van een concrete zaak is nog geen sprake.
Als we naar het verdienmodel kijken, dan zien we enkele interessante uitbreidingen buiten de reclame-inkomsten (in Q3 2018 goed 86% van de omzet). Google Maps is een opvallende dienst met voorlopig waarschijnlijk zeer beperkte inkomsten maar wel met groeiende functionaliteit. Het lopende smart city project in Toronto van Sidewalk Labs laat nog weinig concreets zien. Google Health bundelt een aantal activiteiten en oogt veelbelovend.
- Abonnementsdiensten: Google One (opslag), Play Pass voor de Play Store en Waymo One voor een zelfrijdende taxi (een trial in Phoenix). Google Play breidt uit met Kiosk (nieuws).
- Transactionele inkomsten: print van Google Photos, de Titan Key voor veilige internettoegang.
- Revenue sharing. Er is meer focus op Google Shopping en Wing gaat drone deliveries testen.
- YouTube breidt uit met betaalde diensten: TV, Premium en Music Premium.
- Google Cloud Platform (GCP) breidt zijn wereldomspannende netwerk geografisch verder uit om meer klanten te kunnen bedienen.
- Verily (life sciences) verdient geld via licenties en door R&D te doen voor partners in de farmasector.
Op het gebied van AI doet Google veel, primair met de Google Assistant. Binnen de units DeepMind en Google Brain doet Alphabet de ontwikkeling. De Google Lens app herkent inmiddels 1 miljard objecten.
- De Google Assistant en de Google Home smart speaker als open platform. De Assistant verschijnt op hardware van derden en ook in platforms van operators, zoals Vodafone Spanje (smart home) en LG Uplus (set-top box). Renault-Nissan-Mitsubishi integreert de Assistant voor in-car entertainment).
- Integratie van Google News leidt tot gepersonaliseerd voorgelezen nieuws. Integratie met Transactions leidt tot Shopping via de Assistant.
De overige ontwikkelingen vinden plaats rond hardware, access (connectivity), Android en Verily.
- De hardware-ontwikkeling gebeurt op verschillende plekken. Nest is sinds Q1 2018 onderdeel van Google Other, daarvoor zat het bij Other Bets. Vanwege de verschuiving werd de omzet van Nest in 2017 duidelijk. Deze groeide van 112 miljoen dollar in Q1 naar 278 miljoen in Q4. De belangrijkste devices zijn de Pixel smartphones en tablets, de Google Home smart speaker, de Home Hub variant met scherm, de Google WiFi router en de Chromecast stick voor 'casting' naar de televisie.
- Access. Loon zorgt voor internet via ballon. De MVNO Google Fi breidt uit, mogelijk ook naar Europa.
- Android. Er zijn diverse varianten. Het Android TV platform wordt door >100 operators gebruikt.
- Binnen de Other Bets expandeert Google Fiber niet meer, maar Verily (zie boven) krijgt steeds meer partners.
Facebook: focus op de kern
Bij Facebook is het innovatietempo de afgelopen maanden ingezakt. Advertenties bepalen nog altijd 98,6 procent van de omzet. Het bedrijf leed onder negatieve publiciteit rond desinformatie (fake news) en privacy. Innovaties komen vooral neer op uitbreiding van de functionaliteit van de basisdiensten: Facebook, Instagram, WhatsApp en Messenger. Daarnaast groeit de hardware-portfolio (Oculus, Portal) en er zou een cryptocurrency aankomen. De kans lijkt reëel dat het ergste voor Facebook nog niet voorbij is en dat 2019 het jaar wordt van de rechtszaken en de boetes.
- AI: de voice assistant Aloha (of M) is in ontwikkeling, op basis van AI-systeem Rosetta.
- Uitbreidingen basisdiensten. Facebook Watch is wereldwijd gegaan, met original content (short-form series van 10 afleveringen). De vraag dringt zich op: kan zich dit tot een stand-alone dienst ontwikkelen? Instagram heeft video toegevoegd onder de naam IGTV. Verder test men Facebook Dating in enkele landen. Voor WhatsApp zijn p2p payments op komst.
- Hardware. De Portal en de Portal+ zijn het antwoord op de smart speakers (met scherm) van Amazon en Google. Van de Oculus is een nieuwe versie op komst. Ook zou een AR-bril toegevoegd worden.
- Access. Facebook Connectivity is opgericht als business unit, waar dverse zaken bij elkaar komen, zoals Internet.org, TIP (ontwikkelen van netwerkapparatuur), Express WiFi voor de derde wereld en Terregraph (mmWave technologie voor de 60 GHz band).
Amazon: geen focus in zoektocht naar nieuwe groeimotoren
Het lijkt alsof een groot aantal initiatieven in Q4 de bij Q3 verwachte groei (10-20%) moet helpen verslaan, maar dit zijn vooral promoties voor de e-commercetak. Traditionele e-commerce is de activiteit met de traagste groei en de onderneming lijkt op zoek naar nieuwe bronnen om de ondernemingsgroei op peil te houden. De jaar-op-jaargroei ligt namelijk al jaren tussen de 20 en 30 procent.
Vanuit de EU is een onderzoek gaande naar het eventueel benadelen van de third-party sellers op de site maar verder trekt vooral de innovatie de aandacht. We vatten het kort samen.
- Ten eerste de 'achterkant'. De groei van de onderneming gaat onverminderd door. Denk aan fulfillment centers, kantoren (zoals het aangekondigde nieuwe hoofdkantoor maar ook Toronto en San Diego). De gehuurde vliegtuigvloot groeit naar 50 stuks, terwijl ook drones en kleine zelfstandigen (Delivery Service Partners) worden ingezet.
- Aan de 'voorkant' staat Amazon evenmin stil. Expansie zien we in de vorm van nieuwe producten (bijvoorbeeld onder het eigen merk AmazonBasics) en ook bij de diensten, zowel in e-commerce (samenwerking met PillPack voor het bedienen van chronische patiënten) als in web services (nieuwe regio's van AWS). Een nieuwe webwinkel is geopend voor de Turkse markt en er komen steeds meer fysieke winkels bij, sommige volledig geautomatiseerd (zonder kassa).
- AI. De ontwikkeling is vergelijkbaar met die van Google, rond de assistent (Alexa) en devices (Echo). Met de Amazon Comprehend Medical software kunnen patient data geanalyseerd worden voor de medische wetenschap.
- Advertising is een tamelijk nieuwe activiteit en de snelst groeiende. Het is onderdeel (waarschijnlijk het grootste) van de regel 'other' en boekte over Q3 2018 een omzet van 2,50 miljard dollar (+123% yoy).
- Hardware. In september zagen nieuwe devices het licht tijdens het Echo/Alexa Event. We mogen het vervolg in 2019 verwachten.
- Prime. Amazon meldt een groei van het aantal abonnees (de 100 miljoen werd gepasseerd in april 2018) met tientallen miljoenen. Voor de videocomponent (Prime Video) volgt Amazon een Netflix-strategie rond originals. Het budget voor 2018 is 6 miljard dollar. Net als Netflix weet ook Amazon vele operators binnen te halen als distributiepartners.
- Volgens een recent rapport stevent Amazon Channels af op een omzet over 2018 van 1,7 miljard dollar. Via Amazon kan de consument in de VS zich abonneren op 156 concurrerende OTT-diensten, waarbij Amazon deelt in de inkomsten.
