Een aantal (voormalige) incumbents, waaronder Deutsche Telecom, France Telecom-Orange, Telecom Italia, hebben bij de EC gepleit voor een andere invalshoek bij het reguleren van de EU-telecommarkt. Kort door de bocht komt hun schriftelijk pleidooi op het volgende neer: minder strenge regels voor fusies en overnames, gelijke regulering voor incumbents en uitdagers en een streep door wholesale prijsplafonds. Het enige dat nog in het rijtje ontbreekt is een verzoek om de verplichte verlaging van roamingtarieven voor bellen, sms en data terug te draaien. Waarschijnlijk zien de CEO's die de brief met het pleidooi aan EC-voorzitter Barroso schreven, wel in dat dit een gepasseerd station is.
Wel maken ze duidelijk dat de Commissie zich te veel richt op de consument - bijvoorbeeld door het maximaliseren van tarieven - en te weinig op het bedrijfsleven. En dan natuurlijk met name de incumbents. Afgelopen april liet voorzitter Luigi Gambardella van de ETNO (de Europese brancheorganisatie voor telecomincumbents) al weten dat er met de Boston Consulting Group werd gewerkt aan een alternatief voorstel voor de verwachte maatregelen die de EC wil nemen om de telecommarkt open te breken.
Volgens de ETNO leidt het huidige pad van de EC in de richting van dalende omzetten. Nu al zou een derde van de Europese telecomoperators niet of nauwelijks meer levensvatbaar zijn. Er zijn circa 100 telecomoperators met een eigen netwerk actief in de EU. Een fragmentatie die er voor zorgt dat de return on investment van onder meer netwerkinvesteringen een stuk lager liggen dan bij het relatief beperkte clubje operators in de VS, aldus de brandbrief aan Barroso. Een duidelijk pleidooi dus voor eenvoudiger overnames zonder te veel bemoeienis van allerlei toezichthouders die allerlei voorwaarden stellen (reden waarom bijvoorbeeld de overname van Caiway door KPN in 2012 afketste).
Verlichting van maatregelen zou kunnen leiden tot een forse bijdrage aan de economische groei, aldus de inmiddels gepubliceerde ETNO-studie. Minder regulering tot 115 miljard euro aan investeringen kan vrijmaken, goed voor een extra economische groei van 750 miljard euro tegen 2020. Zonder de gevraagde deregulering kunnen omzetten van incumbents juist met 0,5 tot twee procent per jaar zakken, tot 2020, ofwel 70-190 miljard euro aan gederfde inkomsten, aldus de ETNO-studie. Zo betekent netneutraliteit dat men de dalende omzetten - geld dat onder meer naar OTT-spelers vloeit - niet kan compenseren door voor het doorgeven van OTT-diensten zoals WhatsApp geld kan vragen.
De Europese Commissie, en dan met name Digitale Agenda-verantwoordelijke Neelie Kroes, duwen inmiddels gewoon hun eigen telecomagenda door. Zo moeten halverwege 2014 de roamingtarieven in de EU gelijk zijn aan die in het eigen land van een EU-burger. Kroes heeft daarnaast recent het Europees Parlement gevraagd om samen te werken met de Commissie, zodat een allesomvattend regelgevend kader voor een verenigde EU-telecommarkt tegen Pasen 2014 af is (dan zijn de verkiezingen voor het EP).
Wat zoal te verwachten is? Sommige zaken liggen voor de hand:
- harmonisering
- roaming
- focus op operators: de voorwaarden voor investeren moeten gunstig zijn
- netneutraliteit
- snel kunnen overstappen
Sommige zaken liggen minder voor de hand:
- minder strenge M&A. Dat is een zaak van de toezichthouders en die moeten onafhankelijk blijven.
- gelijke regulering voor incumbents en challengers. Maar efficiëntere regulering is misschien best mogelijk
Kroes vertelde het EP dat zij voorstellen zal indienen om innovatie, transparantie, keuzevrijheid en concurrentie te bevorderen. De voorstellen moeten operators de mogelijkheid geven om innovatieve diensten aan te bieden met gegarandeerde end-to-end kwaliteit tegen een premiumprijs, maar ook garanderen dat iedereen zonder drempels gebruik kan maken van ‘best effort’ internet. Er moet transparantie zijn bij overeenkomsten voor internetgebruik, inclusief wat er wel of niet buiten valt en vooral de daadwerkelijke snelheden.
Het pleidooi van de CEO's lijkt ook zonder het klagen over de roamingplannen van de EC op een achterhoedegevecht. Kroes geeft hen in de verwachte telecomregels niet meer dan een doekje voor het bloeden: zoals één regulator als aanspreekpunt, en harmonisering van spectrumverdelingen. Het idee van die 'huisregulator' is onlangs al door Kroes naar buiten gebracht. Het synchroniseren van veilingen is een zaak van lange adem, in de richting van 2020, 2025 of 2030 (de looptijd van de multibandveiling in Nederland).
In grote lijnen blijft de nieuwe telecomregulering vooral een op consumenten gerichte regulering. Zo moeten klanten tussen providers kunnen switchen zonder drempels zoals modemhuur, boetes voor overstappen of de noodzaak voor een ander internetadres. Het automatisch stilzwijgend verlengen van contracten moet als praktijk verdwijnen. Blokkeren van diensten of de capaciteit hiervoor beperken moet als oneerlijk concurrentiemiddel verdwijnen (de genoemde netneutraliteit). Het einde aan de roamingtarieven is al genoemd.
Voor de operators lijkt er weinig anders over te blijven dan binnen te verwachten strengere kaders van de nieuwe telecomregulering hun business model zo goed mogelijk te doorontwikkelen. Dat er daarbij ook zonder verlichting van fusie- en overnameregels een consolidatieslag zal plaatsvinden, lijkt in ieder geval onvermijdelijk. sterker nog, zij is al bezig. Zo neemt Vodafone koopt Kabel Deutschland over en koopt 3 Ierland branchegenoot O2 Ierland. Alleen zo denken operators voldoende schaalgrootte te kunnen bereiken om de benodigde investeringen in netwerken en mobiele frequenties op te kunnen brengen.
Het volledig afstoten van de passieve infrastructuur en zich volledig op diensten richten, lijkt voor de meeste incumbents nog een stap te ver. Zij blijven vooral vasthouden aan hun bestaande business model en voeren een achterhoedegevecht. Groter worden helpt misschien om langer te overleven, maar maakt organisaties vaak ook logger en nog meer naar binnen gekeerd. Voor de langere termijn is het geen goede strategie.
